Nederlandse skrywers se versetskrif teen kulturele afskaling

In ‘n situasie wat sterk herinner aan die plaaslike skrywersverset teen Media24 se voorneme om ‘n Nasionale Boekeredakteur aan te stel, het die Nederlandse skrywers verlede week by monde van die Nederlandse Vereniging van Letterkundigen (VvL) ‘n sterk bewoorde pamflet gepubliseer waarin hulle hul misnoeë uitspreek jeens die regering se volgehoue marginalisering van die letterkunde en besnoeiing aan kultuurbegrotings.

“Onder de kop Het is een schande geeft de Nederlandse Vereniging van Letterkundigen (VvL) in een speciaal krantje lucht aan haar verontwaardiging over de manier waarop er de afgelopen maanden wordt gesproken over kunst en kunstenaars. In het pamflet uiten schrijvers, vertalers en andere literatoren  hun onbehagen. Wij willen het niet hebben over geld, wij zullen het hebben over waarde, zo stelt het pamflet, dat boordevol getuigenissen zit. ” (De Papieren Man.)

Verskeie skrywers verwoord hul ontsteltenis in dié versetskrif. “Beste Henk en Ingrid, er wordt over jullie gepraat en geschreven alsof jullie halve imbecielen zijn. Alsof jullie geen smaak hebben voor het goede en interessante of voor het verfijnde. Dat vind ik beledigend. Dat laten jullie toch niet op je zitten?” skryf Judith Herzberg, byvoorbeeld. En Renate Dorrestein: “Literatuur is geen ‘linkse hobby’ of ‘elitekunst’. Literatuur laat ons zien wat het betekent om mens te zijn, en ook hoe moeilijk het is om een fatsoenlijk mens te blijven als de omstandigheden onfatsoenlijk worden.”

Dit is egter veral Johannes van Dam se kommentaar wat ‘n mens  ernstige stof tot nadenke gee en dwing om dit ook op ons eie vervlakkende situasie tans van toepassing te maak: “Kunst is een van de basisbenodigdheden van het leven en noodzakelijk voor de kwaliteit daarvan. Entertainment is op zijn best een verdovingsmiddel, opium van het volk. Speculeren op de verkoopbaarheid van entertainment ter vervanging van het noodzakelijke steunen van kunst is als drugs verkopen op het schoolplein.”

En dan, ten slotte ene Mensje van Keulen se opmerking “Een regering die zich van kunstenaars afkeert, riskeert een barbaars land”, wat sterk herinner aan Winston Churchill se reaksie toe daar tydens die Tweede Wêreldoorlog druk op hom geplaas was om die kunsbegrotings te sny ten gunste van die oorlogspoging en die hoë kostes verbonde daaraan. “Maar waar vechten wij dan nog voor?”, was glo sy antwoord; aldus die aanhaling op die laaste bladsy van die versetskrif.

Maar ai, hoe om dié boodskap ook deurgegee te kry na ons eie koor van heethoofde hier ter lande.

Nietemin, vir jou leesplesier volg daar ‘n interessante gedig onder aan hierdie Nuuswekker. Dit is ‘n gedig, “The Influenza“, wat Chruchill in 1890 as 15-jarige aan die Harrow School geskryf het. Op die amptelike webblad vir die Winston Churchill Centre skryf Douglas J. Hall soos volg daaroor: “The poem is remarkably accomplished for a fifteen-year-old and gives an early glimpse of Churchill’s command of language, his sense of history and his impish humour. It was published in The Harrovian, the Harrow School magazine, fifty years later on 10 December 1940, when the ‘Famous Old Harrovian’ had become quite a celebrity.”

***

Sedert gister het daar nuwe bydraes bygekom deur Andries Bezuidenhout (‘n skakel) en Marlies Taljard wat ‘n gedig van T.T. Cloete binne konteks plaas …

Mooi bly.

LE 

 

THE INFLUENZA

Oh how shall I its deeds recount
Or measure the untold amount
Of ills that it has done?
From China’s bright celestial land
E’en to Arabia’s thirsty sand
It journeyed with the sun.

O’er miles of bleak Siberia’s plains
Where Russian exiles toil in chains
It moved with noiseless tread;
And as it slowly glided by
There followed it across the sky
The spirits of the dead.

The Ural peaks by it were scaled
And every bar and barrier failed
To turn it from its way;
Slowly and surely on it came,
Heralded by its awful fame,
Increasing day by day.

On Moscow’s fair and famous town
Where fell the first Napoleon’s crown
It made a direful swoop;
The rich, the poor, the high, the low
Alike the various symptoms know,
Alike before it droop.

Nor adverse winds, nor floods of rain
Might stay the thrice-accursed bane;
And with unsparing hand,
Impartial, cruel and severe
It travelled on allied with fear
And smote the fatherland.

Fair Alsace and forlorn Lorraine,
The cause of bitterness and pain
In many a Gaelic breast,
Receive the vile, insatiate scourge,
And from their towns with it emerge
And never stay nor rest.

And now Europa groans aloud,
And ‘neath the heavy thunder-cloud
Hushed is both song and dance;
The germs of illness wend their way
To westward each succeeding day
And enter merry France.

Fair land of Gaul, thy patriots brave
Who fear not death and scorn the grave
Cannot this foe oppose,
Whose loathsome hand and cruel sting,
Whose poisonous breath and blighted wing
Full well thy cities know.

In Calais port the illness stays,
As did the French in former days,
To threaten Freedom’s isle;
But now no Nelson could o’erthrow
This cruel, unconquerable foe,
Nor save us from its guile.

Yet Father Neptune strove right well
To moderate this plague of Hell,
And thwart it in its course;
And though it passed the streak of brine
And penetrated this thin line,
It came with broken force.

For though it ravaged far and wide
Both village, town and countryside,
Its power to kill was o’er;
And with the favouring winds of Spring
(Blest is the time of which I sing)
It left our native shore.

God shield our Empire from the might
Of war or famine, plague or blight
And all the power of Hell,
And keep it ever in the hands
Of those who fought ‘gainst other lands,
Who fought and conquered well.

 

© Winston Churchill (Harrow School Magazine, 10 Desember 1940)