Geagte Mnr. Bosma,
Ek neem die vryheid om in Afrikaans te reageer op u rubriek van enkele dae gelede in NRC: van u skrywe lei ek af dat u Afrikaans ken.
Enige uitdrukking van belangstelling in die huidige status van Afrikaans en in groter verband die politieke verwikkelinge in Suid-Afrika moet verwelkom word – al is dit ook so dat wedersydse begrip tussen ons twee lande te dikwels berus op misverstande, moralistiese of kulturele stiksienigheid en growwe vergelykings. Die gevaar bestaan dat gewaande ooreenkomste dan gekaap kan word vir interne misbruik.
U beskrywing van die druk waaronder Afrikaans verkeer is korrek. U sou verder kon gaan en daarop kon wys dat die skeppende en omvormende bydrae van kulturele diversiteit tot ontwikkeling al hoe meer misken en selfs onderdruk word in terme van die mislukte Nasionale Demokratiese Revolusie van ‘n totaliserende partystaat. Suid-Afrika, of dan Mzansi, gaan ten gronde as gevolg van die vraatsug, vergeldingsdrang en vervreemding van ‘n ontheemde elite wat swart nasionalisme met Stalinisme as enigste holle verwysing op die land wil afdruk – met rampspoedige gevolge nie net vir die minderhede nie maar ook, en veral, vir die swart meerderheid wat elke dag dieper in armoede en ellende sink.
Een van die redes waarom ons vandag die wrange vrugte van moedertaalmiskenning pluk is omdat die ‘blanke’ minderheid aan bewind tydens die apartheidsjare Afrikaans misbruik het as merker van Europese afkoms en daarom as regverdiging van die sogenaamde beskawingsnorme wat die ander moes uitsluit en onderdruk. Die aard en die bestek van Afrikaans is gesteel deur wit rassiste.
Daarom wil ek beswaar maak teen u identifisering van Afrikaans as “vereenvoudigde zeventiende-eeuws Nederlands.” Afrikaans is nie Nederlands nie. Dis ‘n Kreoolse taal wat in die monde van slawe en bediendes en werkers en boere ontstaan het as ‘n vermenging van sewentiende-eeuse Nederlandse dialekte en ander nie-Europese tale, en ‘n omgangstaal soos Maleis-Portugees gebruik deur seevaarders. Afrikaans is dus ‘n bruin taal gegroei uit die stam van Nederlandse dialekte toe daar nog nie ‘n Algemeen Beschaafd Nederlands was nie. Dis ‘n inheemse baster.
En om daardie taal op u Nederlandse brood te wil smeer deur te beweer “het voortbestaan van het Afrikaans is het sterkste bewijs dat onze taal een internationale taal is,” is darem bietjie dik vir ‘n daalder. Eina! Eish!
Afrikaans is in wese ‘n rebelse taal – die skepping van wegbreek. Ons het begrip en steun nodig, maar nié ‘n paternalistiese of annekserende of imperialistiese juk nie. Ek wil glo dat dit juis daardie diep vryheidsstrewe is wat ons aan mekaar verbind.
Die uwe, en baie kiri slam by die hys se kant.
Breyten Breytenbach
***
Nota: Die volledige teks waarop Breyten Breytenbach in hierdie ope brief reageer, kan hier gelees word. – Redaksie
Dat dhr. Bosma interesse heeft in het Afrikaans als taal kan ik enkel prijzen. De taal is alle aandacht ook waard!
Waar ik wel moeite mee heb is het gemak waarmee hij, over de rug van het Afrikaans, zich uitlaat over de geschiedenis van Zuid-Afrika en dan met name de overgang naar de ANC-regeringen. Was het niet juist Nederland die de “boeren” in de steek liet toen de Engelsen hun nieuwste uitvinding, de concentratiekampen, loslieten op de “boeren”-bevolking? In die tijd verloor Nederland ieder recht van spreken met betrekking tot de Afrikaner cultuur.
Dat het Afrikaans pas in de jaren zestig van de 19e eeuw uit de Taalunie vertrok doet daar niets aan af.
Het Afrikaans is een zelfstandige taal die vanuit wortels in het Nederlands zich ook zelfstandig heeft ontwikkeld.
Dat er connecties zijn tussen Nederland, Vlaanderen en Zuid-Afrika, zowel via taal als ook cultuur, is evident. Deze band tussen deze landen is er een die ik koester en die me zowel in Nederland, Vlaanderen als in Zuid-Afrika het gevoel van “thuis” geeft.
Beste heer Breytenbach,
Helaas lijkt het erop dat de heer Bosma uw brief niet gelezen heeft. Hij laat zich nu wel heel erg kennen door de zeggen dat de ANC aan de macht is gekomen dankzij de linkse Nederlandse politici. Met name dankzij Ed van Thijn. Het Zuid Afrikaanse volk heeft dus niet voor die verandering gezorgd, maar Nederland!
Met veel respect groet ik u hartelijk!
Luc Houtkamp
http://www.krapuul.nl/nieuws/56057/martin-bosma-pvv-betreurt-afschaffen-apartheid-en-geeft-links-de-schuld/
Afgelopen weekend (17. 18 en 19 Juni 2011) was het de allereerste “festival voor Afrikaans” in Amsterdam.3 dagen lang genieten van onze geliefde taal Afrikaans!(Ik volg uit pure liefde voor de taal en het kultuur al ruim 3 jaar lessen en het heeft mijn leven verrijkt!) Zangers, dichters, kunstenaars, het hield niet op! Helaas…Iets te “baie” heb ik meneer Bosma in hoogst eigen persoon mogen aanschouwen.Ik vroeg me toch echt af of hij kwam om zijn horizon te verbreden? Zou het? ( Wie het Afrikaans leert kennen laat het immers nooit meer los. … ) Of blijft ie onverwurmbaar bij zijn wankelende standpunt? Dit drie-daagse festival was immers naar zijn eigen zeggen maar “lichtpuntjes, niet meer”.Zou hij nu toch gaan begrijpen dat “Afrikaans is nie Nederlands nie” …Ik betwijfel het.Gelukkig weet ik beter…
Want te midden van dat al dat licht en warmte, zag ik, voelde en hoorde ik de taal levendiger dan ooit, met een stralende toekomst.En om maar gelijk in onze geliefde taal door te gaan:
Ek quote myn gunsteling Afrikkanse digteres Diana Ferrus:
“Kom ons praat weer Afrikaans,
laat ons kinders dans,
loshande hang oor die krans
met onverbeterlike balans.
Kom ons vat die kans.
Kom ons praat weer Afrikaans!”
ik heb dit stuk van breytenbach gelezen met grote interesse en vervolgens ware instemming en ik dank hem dan ook voor het schrijven. wij schrijvers en kunstenaars in Nederland staan zo goed als machteloos tegenover de cultuurloosheid van PVVers als Martin Bosma, maar we mogen ons daar niet bij neerleggen! ik zal dat niet doen! het ergste vind ik hun houding tegenover immigranten uit marokko en turkije, ja de hoofddoekjeskwestie. nog niet lang geleden droegen alle plattelandsvrouwen in nederland een hoofddoek! en een doekje is echt geen boerka! de pvv zou haar aandacht moeten verleggen van een hoofddoekjesverbod
naar het protesteren tegen clitorisverminking uit naam (zogenaamd) van de Islam! in mijn nieuwe roman doen ze dat al. nu hopen dat de werkelijkheid de kunst volgt!
mazzeltov pam emmerik
Hoor hoor!
Bravo! So ‘n bek moet jem kry. Afrikaans se krag lê in die diversiteit van sy ontstaan. Soos elke boer wat sy sout werd is weet, is basterkrag dikwels veel sterker as die stoet waaruit dit geteel word.