2014 Publikasies
Ander digbundels in die jaartal:
2017, 2016 2015, 2014, 2013, 2012, 2011 & 2010
Nomade
Johann Lodewyk Marais
Benoeming is die oer poëtiese aktiwiteit, die “local habitation and a name” waarvan Shakespeare praat, en in Nomade is dié twee aspekte van spesiale belang: plek, en benoeming, toe-eiening, her-ken-ning. By Marais word dit ‘n sistematiese verkenning en her-ken-ning met bundels wat soms aan ‘n diergroep (Aves) of streek (Plaaslike kennis) gewei én gewy word.
Die digter as optekenaar, as ontdekkingsreisiger in ongekaarte streke, is reeds ‘n bekende strategie uit sy oeuvre. Wat gekarteer word, is nie net geografie nie, maar die bloedige geskiedenis van ’n kontinent, die stryde om besit daarvan. Die tydelikheid van tekens, sy dit kaart, of graffiti, of gedig. Die reis is nie net geografies nie, maar ook ‘n reis terug in die tyd, en deur die taal.
Naas die historiese word terugbeweeg in die persoonlike geskiedenis, en daar word op poëtiese wyse besit geneem van ‘n verlede, ‘n verbintenis met grond word bevestig. Marais reis deur die Afrikaanse poësie met digterlike reisgenote, en ook deur sy eie oeuvre.
Met Nomade trek Marais verder noord en verwerf nuwe wêrelde vir sy poësie, maar ook vir die Afrikaanse poësie in die breë.
Biografiese besonderhede:
Johann Lodewyk Marais is bekroon met die Ingrid Jonker-prys vir sy debuutbundel, Die somer is ’n dag oud (1983), en die SALA-toekenning vir Diorama (2012). Hy het reeds agt bundels gepubliseer en stel ook twee bundels omgewingspoësie en een ter herdenking van die verskyning van “Winternag” saam. Marais is bekend vir “groen” skryfwerk en vir sy navorsing oor Eugène N. Marais en die geskiedenis van Kenia waarooor hy gereeld artikels skryf.
[Cordis Trust, 2014; Prys: R150; Formaat: Sagteband; ISBN: 978-0-9870397-8-1]
.
.
in a burning sea
Marlise Joubert (Ed.)
with an Introduction by André Brink
Anthology
in a burning sea: Contemporary Afrikaans Poetry in Translation aims to address a long-standing need to introduce Afrikaans poetry to a local as well as international audience. While a number of translated works have, in recent years, been made available to the wider South African readership, only a handful of high-profile individuals continue to enjoy international recognition. This anthology is a collection of poems from contemporary poets who are actively writing and publishing and whose work is a good reflection of the current trends evident in Afrikaans literature. The editor hopes it will go some way towards remedying the present lack of exposure and encourage future publications offering translations of writing also representative of the broader traditions of historical and twentieth-century Afrikaans poetry.
In compiling the anthology, the editor approached poets who had published at least a second volume of poetry in the years from 2005 to 2011. Individuals were asked to submit up to ten poems; some offered their own translations, but for the remainder she made use of a panel of excellent translators. In each case the poet worked in close collaboration with the translator of his or her choice. The original Afrikaans poems are also published next to the English translations in this anthology.
“[…] it makes sense to compile a somewhat more representative anthology from the veritable volcanic explosion of recent poetry in Afrikaans. Inevitably, it is still only a very small sample of the rich and varied work produced in the post-apartheid years. In an image that has become current in the language, it is no more than ‘the ears of the hippopotamus’; even so, a number of characteristic tendencies and themes are already becoming evident. Even if from time to time traditional lyrical features like rhyme or balladesque repetition recur, the international trend away from metre and formalised patterns towards free verse has become dominant. ” (André Brink. Introduction)
ABOUT THE EDITOR AND COMPILER
Marlise Joubert is a writer and a painter. She was the editor of four volumes of poetry featuring work of the poets participating in the annual Versindaba poetry festivals. Her seventh volume of poetry, splintervlerk, was published in 2011 and was nominated for the SALA Poetry Prize in 2012. She is also the author of three novels and received several awards for her radio dramas. She is the webmaster of Versindaba.co.za. (ISBN : 978-1-4853-0107-3; e-book: 978-1-4853-0108-0; 137 x 213 mm, softcover, PRICE: R250.00 (VAT included); 352 pages, Protea Book House, October 2014)
***
in a burning sea
Marlise Joubert (ed.)
with an Introduction by André Brink
Anthology
in a burning sea: Contemporary Afrikaans Poetry in Translation spreek ‘n langdurige behoefte aan om Afrikaanse poësie deur vertaling aan ‘n breër plaaslike asook internasionale gehoor bekend te stel en die gebrek aan wye blootstelling reg te stel. Alhoewel verskeie vertaalde werke die afgelope paar jare gepubliseer is, geniet slegs ‘n handjievol hoëprofiel digters internasionale erkenning. Hierdie bloemlesing is ‘n versameling gedigte van kontemporêre digters wat tans publiseer en wat die huidige tendens in Afrikaanse literatuur weerspieël.
By die samestelling het die redakteur skrywers genader wat reeds minstens ‘n tweede digbundel gepubliseer het vanaf 2005 tot 2011. Individue is gevra om tien gedigte voor te lê. Party het hulle eie vertalings gegee en die res is aan ‘n uitstekende vertalerspaneel gegee. In al die gevalle het die digter nou saam met die vertaler gewerk. Naas die Engelse vertalings, is die oorspronklike Afrikaanse tekste ook hierin opgeneem.
“[…] it makes sense to compile a somewhat more representative anthology from the veritable volcanic explosion of recent poetry in Afrikaans. Inevitably, it is still only a very small sample of the rich and varied work produced in the post-apartheid years. In an image that has become current in the language, it is no more than ‘the ears of the hippopotamus’; even so, a number of characteristic tendencies and themes are already becoming evident. Even if from time to time traditional lyrical features like rhyme or balladesque repetition recur, the international trend away from metre and formalised patterns towards free verse has become dominant. ” (André Brink. Introduction)
OOR DIE REDAKTEUR EN SAMESTELLER
Marlise Joubert is ‘n skrywer en skilder, asook die webmeester van die Afrikaanse poësieblad Versindaba. Haar sewende digbundel splintervlerk, verskyn in 2011 en word genomineer vir die SALA Poësieprys in 2012. Sy het drie romans gepubliseer. Sy was die samesteller van vier bloemlesings met gedigte wat by die Versindaba-poësiefeeste in Stellenbosch voorgelees is. Sy skryf ook verskeie radiodramas en is vier keer bekroon in die RSG/Sanlam-radiodramakompetisie. http://ateljee.co.za
(ISBN gedrukte boek: 978-1-4853-0107-3, e-boek: 978-1-4853-0108-0; FORMAAT: 137 x 213 mm, SAGTEBAND: 352 pp.; Protea Boekhuis, Oktober 2014)
.
Mede-wete
Antjie Krog
In Mede-wete, ’n aangrypende nuwe digbundel deur Antjie Krog, word temas soos taal, geheue en gewete met ’n nuwe intensiteit en beleënheid hanteer. Dié gedigte laat blyk duidelik haar diep verknogtheid aan haar geboortegrond en haar volgehoue betrokkenheid by en passie vir die land se komplekse geskiedenis en samelewing. Terselfdertyd herdefinieer sy haar identiteit as Afrikaanse digter. Te midde van verse waaruit haar woede en afkeer ten opsigte van sosiale ongeregtighede spreek, is daar ook boeiende familieverse, verse oor die generasies vorentoe en terug waarin die stemme en gesprekke opklink wat ons elke dag hoor. Ook verse oor oudword en afskeid, waarvan die huldigingsvers vir Mandela ’n hoogtepunt is. Maar dit is verál weens die ontwrigting van taal juis om nuwe betekenis te skep dat Antjie Krog ’n opwindende digbundel lewer.
Oor hierdie “ontwrigting” van taal, het Antjie as volg geskryf: “I also wanted to cultivate a vocabulary of caring, to bring about a radical discursive encounter not intended to reduce, but to open, through a struggle with language, a vision on an ethical landscape.”
OOR DIE OUTEUR
Antjie Krog is op 23 Oktober 1952 op ’n plaas naby Kroonstad in die Vrystaat gebore. Sy was agtien toe haar eerste digbundel, Dogter van Jefta, verskyn het. Haar tweede bundel, Januarie-suite, is met die Eugène Marais-prys bekroon en Jerusalemgangers is in 1987 met die Rapportprys bekroon. In 1990 ontvang Antjie die Hertzogprys vir poësie vir Lady Anne.
Antjie het ook as joernalis en prosaskrywer naam gemaak. Country of My Skull (1998), haar verslag oor die Waarheids-en-versoeningskommissie, ontvang verskeie pryse: Booksellers’ Choice-toekenning, die Hiroshima-stigting se toekenning vir vrede en kultuur, die Alan Paton-toekenning vir niefiksie en die Olive Schreiner-prys. Dis ook verwerk tot ’n film. Kwela Boeke publiseer in 2004 die digbundel Die sterre sê ‘tsau’ en dit haal die kortlys van die M-Net-prys vir poësie vir 2005. Kleur kom nooit alleen nie is in 2001 met die eerste RAU-prys (UJ-prys) vir skeppende skryfwerk bekroon.
Antjie Krog is sedert 2004 ‘n buitengewone professor in lettere en wysbegeerte aan die Universiteit van Wes-Kaapland. (Human & Rousseau, 2014, R200 TBC*, bls. 128 :ISBN 978-0-7981-6787-1, e-ISBN 978-0-7981-6788-8)
.
Fragmente uit die Ilias
Homeros
Cas Vos(vert.)
Die sentrale gegewe in die Ilias, die lang verhalende gedig van Homeros, is wyd bekend: Die Griekse koning Agamemnon sweer wraak wanneer sy vrou, die skone Helena, deur Paris, ’n prins van Troje, ontvoer word. Dit ontketen die tien jaar lange Trojaanse oorlog, ’n bloedige stryd met talle menslike helde soos Hektor, Achilles, Aias en Odusseus, waarin die gode ook telkens ingemeng het.
Saam met die Odusseia, Homeros se ander groot epos, word die Ilias as tydloos beskou, ’n teks wat vandag nog deur “almal” gelees behoort te word. Die twee verhalende gedigte word dikwels beskryf as die beginpunt van die Westerse letterkunde selfs as die beginpunt van die wêreldletterkunde, omdat dit so ’n enorme invloed op die poësie en verhaalkuns uitgeoefen nádat dit iewers in die agste of sewende eeu v.C. ontstaan het. Die romantiese reis van Odusseus in die Odusseia het meer aandag in die Afrikaanse letterkunde getrek as die geweld en lewensverlies van die Ilias, maar in 2014, die jaar waarin die honderdjarige herdenking van die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog plaasvind, is Cas Vos se vertaling van fragmente uit die Ilias ’n tydige herinnering aan die heroïese én gewelddadige kant van oorlog. Die vertalings van fragmente van Homeros se epiese gedig word voorafgegaan deur ’n oorsig van die invloed van die Ilias op die wêreldletterkunde, ’n kort bespreking van die uitdaging van poësievertaling en ’n beskrywing van die konteks van die vertaalde fragmente uit die verskillende “boeke” waaruit die Ilias opgebou is. Hierdie publikasie is bedoel vir kenners en belangstellendes in die poësie sowel as die klassieke Griekse letterkunde. Lesers sal tonele uit die rolprent Troy herken in die gebeure wat in hierdie Afrikaanse vertaling verhaal word.
Biografiese inligting: Prof. C.J.A. Vos is ’n bekende teoloog en was dekaan van die Fakulteit Teologie aan die Universiteit van Pretoria. Sy vorige digbundels het reeds vir hom ’n stewige aanhang geskep. Hy is beskikbaar vir onderhoude. (Protea Boekhuis, 2014, ISBN: 978-1-4853-0181-3, R180.00 (BTW ingesluit); FORMAAT: 155 mm x 222 mm, SAGTEBAND, BLADSYE: 160)
.
Leiboom
Eunice Basson
In hierdie debuutdigbundel word die lewensloop van die mens, ons ellendes en ironieë en veral ons ervaring van kontraste in die natuur en in onsself, soos dié van groei en aftakeling, intens menslik dog gestroop betrag. Dit is ’n toeganklike bundel vol fyn woordtekenings en akkurate waarneming; die toon is wrang sonder sinisme, eg empaties en geskryf uit deurleefde ervaring.“Die bundel toon dat intense menslikheid goed kan saambestaan met nugtere ironie.” – Henning Snyman
Biografiese besonderhede:
Eunice Basson is ’n gebore en getoë Pretorianer en bly steeds in die Jakarandastad. Sy is ’n kunshistorikus van beroep en was voorheen dosent aan die Universiteit van Pretoria en die Departement Kunsgeskiedenis, Visuele Kunste en Musiekwetenskap van Unisa, en was mede-redakteur van die kunshistoriese vakjoernaal de arte. In 2011 het sy ’n MA-graad in Kreatiewe Skryfkuns met lof voltooi aan die UP. Van haar gedigte is in 1996 in Tydskrif vir Letterkunde gepubliseer. Leiboom is haar debuutbundel. (Queillerie, 2014; Prys*R155; 96 pp; Formaat : Sagteband ;/ ISBN-13 : 978-0-7958-0089-4 ; e-ISBN : 978-0-7958-0090-0)
.
Al die lieflike dade
Charl-Pierre Naudé
Die poësie is per definisie iets buitengewoons, dit is waaraan Charl-Pierre Naudé se digkuns by uitstek gestalte gee. Die poësie is ’n ander manier van kyk – die metafoor laat jou iets deur die lens van iets anders sien, en so word die wêreld nuut, iets wat van voor af ontdek moet word.
Die poësie, wys Naudé, is iets wat algemeen aanvaarde waarhede problematiseer, dit vreemd maak sodat dit weer beleef kan word. In Naudé se poësie is die vreemde belangrik. Vreemde ruimtes, word betree om dit wat bekend is te herontdek, deur as’t ware van buite na binne te kyk. Op hierdie manier besin die digter oor onder meer sy plek in Afrika, oor die verwerking van ’n Europese oorsprong, sy geplaastheid in ’n klein minderheidstaal, oor die praktyk van poësie-skryf en die soeke na insig wat verby eenvoudige digotomieë streef. Hierdie digterlike besinnig loop dikwels uit op ‘n besef van die waarde van die vlugtige, die efemere, die nie-vaspenbare.
Biografiese inligting
Charl-Pierre Naudé is op 27 Augustus 1958 in Kokstad gebore. Hy matrikuleer aan die Hoërskool Grens in Oos-Londen. Charl-Pierre verwerf ’n honneursgraad in filosofie aan die Universiteit van Stellenbosch. Ná sy studies het hy as joernalis gewerk en onder meer resensies en artikels vir Vrye Weekblad gelewer. Sy eerste bundel, Die nomadiese oomblik, verskyn in 1995 by Tafelberg, en word in 1997 met die Ingrid Jonker-prys bekroon. Charl-Pierre se tweede bundel, In die geheim van die dag, ontvang in 2005 die M-Net-prys vir Afrikaanse poësie en die Proteaprys vir poësie.
[ISBN: 9780624069386, sagteband, 112 ble., Tafelberg, Prys (insl. BTW): R 150.00]
.
Paaie vir die deurtog
Willem van Toorn
Vert. deur Heilna du Plooy
Willem van Toorn (1935) is ’n gevestigde Amsterdamse skrywer van gedigte, verhale, romans en essays. Sy gedigte is helder en toeganklik, maar tog nie eenvoudig nie, en gaan oor dinge wat alle mense ná aan die hart lê. Sy werk word beskryf as direk en gestroop, maar tog vol menslike warmte. Van Toorn beskou graag sy onderwerpe van verskillende kante. Daarom hou hy van reekse en siklusse en gebruik ook dikwels verhale in sy poësie. Dit beteken nie dat hy ’n storie vertel in sy gedigte nie – daar is net ‘n onderliggende verhaal wat die gedigte saambind. Onder die uiterlike en agter dit wat ons sien, skuil herinneringe, die verlede en baie verhale wat alles ingewikkeld, maar ook ryk en misterieus, maak.
In “Die studam” gaan dit gaan byvoorbeeld oor pogings om te verstaan hoe die onderlae van ‘n mens se gees werk. Vorige ervarings en gebeure bepaal persoonlikheid en gedrag en sonder dat ’n mens daarvan bewus is, bly hierdie dinge, soos die huis onder die water, voortbestaan. In “La cittá ideale” word beskryf hoe daar onder die stad wat ’n mens sien, ander patrone lê, soos onder meer die ontwerp van die strate en parke, die roetes van die hondjie en die geskiedenis van die stad.
In “Die Kunst der Fuge” beskryf die digter hoe musiek op verskillende maniere gesien en hanteer kan word, hoe dit dikwels baie meer gewoon is as wat mense dink. In die laaste reeks word vertel hoe ’n man, soos wat gebruiklik was in Japan in vorige eeue, na die hof van die shogun reis. Hy was in sy jeug verlief op die meisie wat keiserin geword het en wil haar weer sien, maar sy is nou onbereikbaar. Dit gaan egter oor reis as sodanig sowel as oor reis in simboliese sin.
In hierdie vier gediggroepe is die digter besig om paaie te soek sodat hy homself en die wêreld kan verken. Mag hierdie “paaie vir die deurtog” ook vir lesers ’n goeie reis wees.
Willem van Toorn is sedert sy debuut in 1959 ’n produktiewe skrywer in verskeie genres. Resente publikasies sluit in die digbundels Bezweringen (2013) en De hofreis (2009), Het grote landschapsboek (essays, 2011), De geur van gedroogde appels (verhale, 2010) en die roman Stoom (2005). Hy is meermale bekroon vir sy werk met onder meer die Jan Campertprijs, die Herman Gorterprijs en die A. Roland Holstpenning. Van sy prosa is vertaal in Duits en van sy poësie in Italiaans, Frans, Engels, Kroatisch, Spaans en Chinees en nou ook in Afrikaans.
Heilna du Plooy is professor en senior navorser in Afrikaanse en Nederlandse letterkunde en Literêre Teorie aan die Noordwes-Universiteit in Potchefstroom. Sy ook ’n kreatiewe skrywer van kortverhale en poësie met twee digbundels (Die donker is nooit leeg nie, 1997 en In die landskap ingelyf, 2003. (Litera, 2014; ISBN 9781920188467)
.
Woorde roes in die water
Clinton du Plessis
Woorde roes in die water is Du Plessis se agste en omvangrykste bundel. Dit volg ‘n jaar na sy vorige publikasie, Rangeer. Hierdie bundel bestaan uit tien afdelings: Geloofsbriewe, Memoranda, Aantekeninge, Fragmente, Vlugskrifte, Notas, Inskrywings, Transportaktes, Witskrifte en Grafskrifte. Die gedigte handel oor die liefde, die banaliteit van bestaan en besit, gesins- en geslagsgeweld, nuwe ekonomiese realiteite en politieke absurditeite, kunstenaarskap en die dood.
Biografiese inligting
Clinton V. du Plessis is op 20 Februarie 1963 op Kookhuis, in die Oos-Kaap, gebore. Hy gaan daar en op Somerset-Oos skool en matrikuleer aan die Senior Sekondêre Skool Holy Rosary op Cradock. In 1984 debuteer hy by Perskor en publiseer daarna nog sewe digbundels en een kortverhaalbundel onder eie beheer. Sy werk is ook in verskeie bloemlesings, plaaslik en in die buiteland, opgeneem. Hy woon tans op Cradock en is ‘n voltydse syfersmid en deeltydse woordverwerker. (ISBN: 978-0-620-61892-2, 152mm x 228mm; Sagteband, 207 pp; Ama-coloured Slowguns, 2014.)
.
Die stilte opgeskort
Heilna du Plooy
In Heilna du Plooy se derde digbundel besin sy veral oor verskillende soorte verhoudings: die verhouding met Suid-Afrika en die stamlande van Afrikaanssprekendes, verhoudings met familie en geliefde vriende, die verhouding met die persoonlike en kollektiewe verlede en verskillende vorms van magsverhoudings.
’n Besonder treffende reeks in die bundel handel dan ook oor die verhouding tussen jagter en prooi, die skuld van die maghebber en die offerande van die ondergeskikte, wat in die vorm van ’n gesprek met ’n reeks beeldhouwerke van Maureen Quin gegiet word. By hierdie reeks sluit verdere gedigte oor die skepping van kuns aan, wat teenoor ’n reeks oor ’n oppervlakkige verbruikerskultuur gelees kan word.
.
Die bundel word afgesluit met ’n aantal elegiese verse en twee verse oor die eenvoudige waardigheid van sorg en mededeelsaamheid.
.
..
Ewewig
.
Die vlakte drink die afstromende lig
en kaats dit in die glinsterende grassaad terug.
Die rivier stoot sy loop waar die landskap vou
oop sodat bedding en oewers die water vashou.
Is ek iets verskuldig of is iets verskuldig aan my
as die vloed beddings oopkerf en oewers oorskry,
met die gras aan die brand en die rooi en die rook
wat uitsig en insig verwoed teen mekaar opstook?
Die punt van die pen
lê swaar op die blad
om in die opstuwende lyn
die las te versprei
tussen my
en die grein.
.
Biografiese inligting:
Heilna du Plooy is ’n gesiene akademikus wat met groot insig oor die Afrikaanse prosa kan skryf en praat, maar haar skeppende skryfdrang in die digkuns uitleef. (PRYS: R150.00 (BTW ingesluit); ISBN:978-1-4853- (gedrukte boek) 978-1-4853- (e-boek); FORMAAT: 137 x 213 mm, Sagteband; 128 pp; Protea Boekhuis, 2014)
.
Solank verlange die sweep swaai
Danie Marais
Danie Marais se derde digbundel, Solank verlange die sweep swaai, is ’n mymerende, soms prewelende, plek-plek tierende besinning oor die Suid-Afrikaanse middelklas-weergawe van die menslike toestand. Dit gaan oor die “roaring 40s” en die eerste onheilspellende tekens van middeljarigheid, oor egskeiding, enkelvaderskap, ontnugtering, ’n geliefde ma wat by die dood omdraai en die skrikwekkende relevansie van gruwelrolprente en popkultuur. Die geweld van die liefde en die verraderlike lugspieëlings van die digkuns is deurlopende temas. Solank verlange die sweep swaai is die woorde van iemand wat sy vertroue in die woordkuns verloor het, maar aanhou skryf omdat dit die enigste vorm van psigiese selfverdediging is wat hy min of meer verstaan. Dis die steierende gedagtes van ’n man wat dronkgeslaan word deur sy eie alledaagse stories uit ’n lewe wat al sy pogings tot begrip en filosofiese beskouing uitdaag en ondergrawe.
Biografiese inligting
Danie Marais is op 30 Mei 1971 in Kimberley gebore. In 1993 behaal hy ’n B.Com-graad met regsvakke aan die Universiteit van Stellenbosch. Hy studeer onderwys aan die Carl von Ossietzky Universität in Oldenburg, Duitsland. In 2002, na nege jaar in die buiteland, het hy na Suid-Afrika teruggekeer. Sy eerste digbundel, In die buitenste ruimte, verskyn in 2006 en word met die Eugène Marais-, Ingrid Jonker-, en UJ-debuutprys bekroon. Hy is tans ’n vryskutjoernalis in Kaapstad. (ISBN: 9780624068426; R150.00; Sagteband, 112pp; Tafelberg, 2014)
.
Assignaat
Willem Krog
In Willem Krog se debuutbundel Assignaat is daar heelwat riglyne na die poësie van die verlede – Hoogenhout, verby Watermeyer tot by Breytenbach. Met vernuf word die hede telkens poëties met die verlede gekoppel.
Vir die leser sal die tekens van verset en betrokkenheid bevestig dat hierdie werk sy staanplek kry in die hitte van vandag – ontmoet Boerneef in die Virgin Active.
Die keurders van die bundel was dit eens dat Krog ’n beduidende bydrae lewer tot die oopstel van ’n vars gesprek in die Afrikaanse poësie: motiveerbare besinning oor verandering en verlies wat gebonde bly aan die veelkleurig verlede van ons almal in hierdie land.
.
.
…
Ek vind myself moerig
vir Afrika
sy taxi’s
sy vullis
sy stakings
sy stelery
sy stadigheid
sy onkunde
sy geduld
sy vergifnis
wat ritmies timmer aan my weefsel
as dit my heelmaak of seermaak
as dit my vorm of verrinneweer
my stilweg reduseer tot assignaat
.
Biografiese inligting:
Willem Krog is in 1963 in Kroonstad gebore en het ook daar skool gegaan. Hy voltooi sy regstudies en praktiseer in Johannesburg en Kroonstad voordat hy hom tot die buitelugreklame wereld wend. Tans is hy ‘n internet redakteur, ‘n advokaat, ‘n besigheidskonsultant, kok, jagter, man, pa en mens. Vorige publikasies sluit in ‘n regsboek (1996), prosa met die titel Jacobus (Protea – 2011) en ‘n resepteboek Lekker Wild – (self publikasie – 2013).
(Prys – R180; ISBN 978-1-874969-20-4; Sagteband, pp 79; Hond, 2014)
.
.
Vyf-en-veertig skemeraandsange
Breyten Breytenbach
’n Nuwe digbundel deur een van Afrikaans se heel grootste digters is altyd ’n gebeurtenis, en vyf-en-veertig skemeraandsange is ’n besonderse toevoeging tot die merkwaardige oeuvre van hierdie meesterdigter. In sy jongste bundel kom die leser weer eens onder die indruk van Breyten Breytenbach se verbluffende hantering van beelde, vind ons weer eens die belangrikste motiewe in sy werk – die magiese spel met die taal en die woord self, die dans, liefde, verganklikheid.
Breytenbach se werk sluit poësie, romans, toneelstukke en essays in, waarvan die meeste in Afrikaans is en ’n aantal wat oorspronklik in Engels gepubliseer is. Die meeste boeke van sy boeke is in verskeie tale vertaal. Hy is ook bekend vir sy skilderwerk. Uitstallings van sy skilderye en afdrukke is gehou in verskeie stede insluitend Amsterdam, Stockholm, Parys, Edinburgh, en New York.
Hy ontvang die Hertzogprys vir poësie in 1999 vir Oorblyfsels: ‘n roudig en Papierblom . Sy digbundel, Die windvanger. (2007), is met die Universiteit van Johannesburgprys vir skeppende skryfwerk, die Hertzogprys én die WA Hofmeyr-prys bekroon. [ISBN: 9780798166461; Datum Vrygestel: 12 Mei 2014; Prys (insl. BTW): R 180.00; Sagteband, 104pp; Human & Rousseau, 2014.]
.
Die Roebaijat van Omar Khajjam
Omar Khajjam, vert. deur Daniel Hugo
Die Roebaijat van Omar Khajjam is ’n groep Persiese kwatryne wat beroemd geword het toe ’n Engelse vertaling van Edward FitzGerald in 1859 gepubliseer is. Sedertdien het dit al meer as 650 verskillende uitgawes en ’n groot aantal herdrukke belewe. Meer as ’n honderd komponiste het sedertdien ook toonsettings van die kwatryne geskryf. Ook in Suid-Afrika het hierdie kwatryne (die woord roebai beteken kwatryn) bekend en gewild geword, onder andere deur die Afrikaanse vertalings van bekende digters soos C.Louis Leipoldt en C.J. Langenhoven.Khajjam se oorspronklike verse was nie gerangskik in enige bepaalde volgorde of tematiese samehang nie. FitzGerald het die kwatryne egter gerangskik en soms selfs herskryf om ’n poëtiese eenheid daarvan te maak en om iets van Khajjam se hedonistiese lewensfilosofie weer te gee. Die bekende digter en vertaler Daniel Hugo het 50 van die kwatryne wat FitzGerald vertaal het, uitgesoek op grond van hulle vertaalbaarheid in Afrikaans en hulle trefkrag. Hierdie keuse wil steeds die wesenlike karakter van die kwatryne te behou. Hulle kan as eenheid of as selfstandige gedigte gelees word.
Omar Khajjam was ’n Persiese sterrekundige, wiskundige, filosoof, digter en wyndrinker. Hy is in 1048 in Naisjapoer gebore en is in 1131 daar begrawe.Edward FitzGerald (1809–1883) was ’n Engelse digter wat o.a. Persiese letterkunde aan Oxford bestudeer het. Vier uitgawes van die Khajjam-vertaling het in sy leeftyd verskyn.
Daniel Hugo is ’n bekende digter en bekroonde vertaler van literêre werke, veral uit Nederlands en Vlaams.
Dis ‘n bundel hierdie vir alle poësieliefhebbers, maar ook vir diegene wat bekend is met vroeëre Afrikaanse vertalings en FitzGerald se Engelse vertaling van die Khajjam-kwatryne. (R120.00 (BTW ingesluit); ISBN: 978-1-4853- (gedrukte boek) 978-1-4853- (e-boek); 137 x 213 mm; Sagteband; 60 pp.; Protea Boekhuis, 2014.)
.
Gordel
Adriaan Coetzee
Hierdie debuutbundel is sterk geanker in die wêreld van die Wes-Rand en die Magaliesberg waar die digter grootgeword het. Hy skryf met deernis oor mense wat hy in sy kindertyd geken het, familielede, gesinslede en die mense van die buurt, ’n vergange werklikheid waarvan hy in die reeks “Moenie jou verlede Google Earth nie’ sê:
Daar is geen wreder klank
as voetstappe van lewens wat wegdraai
uit leë huise nie.
In ander gedigte word die saambestaan van verskillende lewensvorme – bome, grassoorte, voëls en klein diertjies – geteken. Dit is egter geen idilliese landelike wêreld nie, veel eerder ’n wêreld wat sowel bedreig as bedreig word deur verwaarlosing, veranderinge in die samelewing en aankruipende verstedeliking. Reeds in die openingsgedig, “Stapgids tot Blougat”, word wrang gewaarsku dat selfs in ’n natuurreservaat die stapper nie aan die werklikhede van die groter samelewing kan ontkom nie. Bo-op (of onder) die laag van die werklikheid lê egter ook ’n laag waarin daar met taal geëksperimenteer word (bv. in die afdeling “ondersonsganger”) en waarin woorde soms verwring of in nuwe kontekste bymekaar gevoeg word sodat die leser baie fyn moet kyk om agter die betekenis van die verse te probeer kom. Ook die by- en opmekaarplasing van objekte en beelde (soos in “Luipaardsvlei Stortingsterrein” dra by tot ’n sterk surrealistiese element in die bundel.
.
Biografiese inligting:
Gedigte van Adriaan Coetzee is in Nuwe stemme 5 opgeneem en het op Litnet verskyn. Hy woon op Sterkfontein waar hy ’n tuinbousaak bedryf. (R150.00 (BTW ingesluit); ISBN: 978-1-4853-0101-1 (gedrukte boek); 978-1-4853-0102-8 (e-boek) ; 137 x 213 mm; Sagteband ; 88 bls; Protea Boekhuis, 2014.)
.
In ligte laaie
Jannie Malan
Jannie Malan is ’n intelligente digter wat met ’n liriese maar tegelyk nugter blik na die wêreld kyk. In ligte laaie is sy eerste volwaardige bundel nadat hy reeds in 2010 in Nuwe stemme 4 (Tafelberg) gedebuteer het. Malan skryf oor sy jeug, oor die liefde en die verlies daarvan, oor reise binne- en buitelands, en ten slotte oor die dood. Die bundel is in vyf afdelings gestruktureer met die vuur van die titel as ’n deurlopende motief. Die gedigte getuig van die digter se ruim verwysingsveld en wye belangstelling in alles wat in en om die mens van die 21ste eeu aangaan. Jannie Malan is ’n sterk en opwindende nuwe stem in die Afrikaanse poësie.
Biografiese inligting:
Jannie Malan (1973) is in Wynberg, Kaapstad, gebore. Kort daarna verhuis sy ouers na Pretoria waar hy ook skoolgaan en studeer (tale en uitgewerswese). Hy werk vir ’n tyd lank as uitgewer, asook by verskeie takke van Exclusive Books. Sedert 2006 is hy ’n konsultant en besigheidsanalis in Menslike Kapitaalbestuur vir ’n internasionale maatskappy. Jannie is getroud en het twee dogtertjies. Hy is passievol oor comics, alternatiewe musiek en hedendaagse Afrikaanse skryfwerk en lirieke. (PRYS: R150.00; VERSKYNINGSDATUM: Mei 2014; ISBN: 978-1-4853-0078-6; Sagteband; 128 pp. Protea Boekhuis, 2014)
.
Veelvuldige gebruike vir huishoudelike toestelle
Andries Bezuidenhout
In Andries Bezuidenhout se tweede bundel word twee werklikhede wat op die oog af nie raakpunte het nie, naas mekaar geplaas. Aan die een kant is daar die groter ruimte van die Suid-Afrikaanse stad en platteland, en aan die ander kant die intieme ruimte van die huis, veral die kombuis, gevul met verskillende toestelle. In albei hierdie ruimtes is verandering aan die werk. Die slopende werking van die geskiedenis bring verval, afsondering en verlatenheid in stad en dorp mee; in die kombuis is die verandering geheimsinniger, soms meer sinister, en wonder die spreker oor die sameswerings van huishoudelike toestelle teen hulle gebruikers (“Kombuiskomplot”). In die gedig “Muizenberg, renovator’s dream” word die verandering wat die geskiedenis meebring, gesien as die “ewige ritme van bou en verval”, daarenteen is die prosesse in die huis, afkoeling, reiniging, en voorbereiding van maaltye iets baie meer basies, maar noodsaaklik, soos die digter in “You’ll always find me in the kitchen at parties” aanvoer: “Die geskiedenis, liewe vriende,/word selde in fabrieke vervaardig,/soos enige digter wat haar sous werd is weet:/In kombuise word dit opgekook.”
Andries Bezuidenhout is hoogleraar in arbeidsosiologie aan die Universiteit van Pretoria, maar is ook bekend as rocksanger en visuele kunstenaar. Hy het in 2007 met Retoer as digter gedebuteer. Retoer was ’n baie goeie verkoper en hierdie bundel behoort ook by baie lesers aanklank te vind. PRYS: R150.00 (BTW ingesluit); ;ISBN: 978-1-4853-0072-4; FORMAAT: 213 x 137 mm; Sagteband; 76 pp; Protea Boekhuis, 2014.
.
Skulp
Hennie Aucamp
Met hierdie bundel wat uitsluitlik uit kwatryne bestaan, demonstreer Hennie Aucamp weer eens sy buitengewone taalvernuf en skerp waarnemingsvermoë. Die kwatryn is ’n moeilike digvorm wat van die digter vereis om in enkele woorde en net vier reëls ’n sinvolle eenheid in beeldende taal oor te dra. Dié vorm pas Aucamp, ’n meester van die kortverhaal, soos ’n handskoen, soos die vers oor die Nautilus pompilius-skulp toon:
Dié skulp, soos ’n S op homself ingekrul,
berg binne hom, ongesiens, ’n wenteltrap
wat matematies klim, stap vir stap;
en net die fynste deursnit kan dit onthul.
.
Inhoudelik staan die bundel, soos die vorige, Teen die lig, in die teken van verganklikheid, die onafwendbare gang van die seisoene en die lewe, met verse oor ouderdom ( “Gesél”, “Vergange glorie”), die dood in verskillende gedaantes (“Op die oop veld”, “What a lovely way to go”)en die verbygaan van ’n landelike bestaan (“Tuiskoms”, “Die leë huis”). Soos in sy kabarettekste tref ’n mens hier ook kwatryne oor die kunste en die dekadente (“Ballet”, “Ouwe poefter”), maar daar is ook pragtige verse oor die krag en skoonheid van die natuur (“Wolkie”, “Poplier”) en oor gewone, aardse genietinge (“Bosveld-ontbyt, “Boervrou”). Vir die leser wat bereid is om fyn te kyk en te lees, word die ongesiende en ongehoorde in Skulp onthul.
Biografiese inligting:
Hennie Aucamp het in 1963 as kortverhaalskrywer gedebuteer. Benewens talle kortprosabundels het hy ook ses digbundels gepubliseer en byna elke noemenswaardige literêre prys ontvang. Hy woon in Kaapstad. ( R120.00 (BTW ingesluit); ISBN: 978-1-4853-0069-4 (gedrukte boek); 978-1-4853-0070-0 (e-boek); FORMAAT: 137 x 213 mm; Sagteband; 68pp; Protea Boekhuis Maart 2014)
.
Karnaval en Lent
T.T. Cloete
Karnaval en Lent neem veral twee uiterstes wat teenoor mekaar gestel word: fees teenoor vastyd, uitleef teenoor inkeer, oordaad teenoor tekort. Die oordadige, oftewel die karnavaleske, staan in spanning met Lent, oftewel die kentering en die wegkeer van die wêreldse.
Die digter kyk enersyds na die wêreld van uiterstes en verwording wat ons beleef, en andersyds na die rituele, die feestelikhede wat ons verbind, nes die vastyd ons bind. Die kenmerk van die digterlike metafoor is immers die vermoë daarvan om uiterstes te verbind, soos die uiterstes van vernietiging en herlewing. Hiervan getuig TT Cloete se digkuns by uitstek, en daarom bly dit immer kragtig en nuut.
Biografiese inligting
Theunis Theodorus (T.T.) Cloete is op 31 Mei 1924 op Vredefort in die Vrystaat gebore. In 1941 matrikuleer hy aan die Hoërskool Monument op Krugersdorp. Hy behaal’n doktorsgraad aan die aan die Gemeentelijke Universiteit in Amsterdam. Van 1965 tot 1969 is hy professor in Afrikaans en Nederlands en later ook dekaan van die Fakulteit Lettere en Wysbegeerte aan die Universiteit van Port Elizabeth. Van 1970 tot sy aftrede in 1983 is hy professor aan die Potchefstroomse Universiteit. T.T. Cloete debuteer in 1980, op 56-jarige leeftyd, met die digbundel Angelliera. Hy ontvang die Hertzogprys vir poësie in 1987 (Allotroop en Idiolek) en 1993 (Met die aarde praat). In 2007 verskyn sy agtste digbundel, Heilige nuuskierigheid (Tafelberg). Hy was vanaf 1989 besig met die omdigting van die psalms. In die negentigerjare is hy besig met die omdigting van 150 psalms wat in 2001 opgeneem is in die nuwe Liedboek van die Kerk. Hy het hiervoor in 2002 die Andrew Murray-prys ontvang. (ISBN: 9780624067740; Prys (insl. BTW): R 150.00; Formaat: Sagteband, 196pp; Tafelberg Uitgewers, Maart 2014.)
.
Die afwesigheid van berge
Louis Esterhuizen
Die drie uitgesponne gedigte wat die kern van Die afwesigheid van berge vorm, slaan die leser met die een kragtige golf van poëtiese besinning na die ander: die Bedevaartslied (“Op dié reis blyk die reisiger / onverwags ongereed te wees . . . ”), Hooglied (met stralende liefdespassasies) en Danklied.
Dit is die spreker (’n alleman) se reis onderweg na die dood – die gedagtevlugte, die besinnings, die fantasieë waartoe die bewussyn geskok word. Maar die spreker is sterwend in hiérdie land. Trouens, hierdie land sing dikwels saam in die liedere, in refreine wat die slagspreuke, clichés en jargon is van nie net ’n nuwe Suid-Afrika nie, maar van ’n nuwe tegnologiese era. ’n Persoonlike bundel, maar ook ’n aktuele een.
Biografiese inligting
Louis Esterhuizen is op 30 Augustus 1955 in Welkom in die Vrystaat gebore. In 1973 matrikuleer hy aan die Hoërskool Hentie Cilliers in Virginia. Hy behaal ’n BA-graad aan die Universiteit van die Vrystaat en in 1983 ’n BA-honneursgraad aan Unisa. Louis het daarna skool gegee in Bloemfontein, Bethlehem, Pretoria en Rondebosch. Hy is tans die bestuurder van Protea Boekwinkel op Stellenbosch. Louis debuteer in 1986 met die digbundel, Stilstuipe, en daar het sedertdien nog agt digbundels uit sy pen verskyn. Sy agtste digbundel wat die water onthou verskyn in 2010 by Protea Boekhuis en word bekroon met die Protea Poësieprys vir 2011. Die bundel was ook genomineer vir die UJ prys vir Letterkunde en die ATKV Woordveertjie vir Poësie (2011).
.
Want in die afwesigheid van berge is die langpad ’n rit
deur eenselwigheid: alkant selfkant,
oraloor. Ongefokus jakkals jou gedagtes van bossie
na gat, sonder grensdraad
van kamp na klip in ’n karoolandskap
met lyne
wat mense bind –
Die uitgerekte gorrel van teer en stof
die geknip-knip van skeefgedrukte telefoonpale
met wyebeentorings teen die rantjies
verder weg, die blinkgetrapte slakkespoor
van gedagtes aan treine
wat aanhou na-apertjie speel
met die pad.
.
(ISBN: 9780798164948; Prys (insl. BTW): R 170.00; Formaat: Sagteband, 128pp; Human & Rousseau, Maart 2014)
.
Stil punt van die aarde
Johann de Lange
Aangrypende gedigte deur ’n fyn woordkunstenaar. Hierdie Hertzogpryswenner se nuwe bundel is ’n hoogtepunt in sy oeuvre. Die gedigte bied ’n deurlopende gesprek met ’n wyer wêreld – ook insigte in daardie wêreld: die mens, die natuur, die kunste, literatuur, filosofie. Die gedigte is toeganklik, eerlik, menslik, maar die ruwe werklikhede van ons bestaan word nooit gekamoefleer of ontken nie.’n Bundel met emosionele en dikwels ook liriese krag, die kenmerk daarvan as ’t ware “’n stilte, ’n bewoënheid – intens, maar innig,” aldus Henning Snyman.
Biografiese inligting:
Johann de Lange is op 22 Desember 1959 in Pretoria gebore. Hy matrikuleer in 1977 op Naboomspruit, waarna hy aan die Universiteit van Pretoria en UNISA studeer. Tydens sy studiejare aan die UP is hy stigterslid van die literêre tydskrif Ensovoort. Hy debuteer in 1982 met die digbundel Akwarelle van die dors waarvoor hy in 1983 die Ingrid Jonker-prys ontvang. Sy vierde bundel, Wordende naak (1990), word met die Rapportprys vir Poësie bekroon in 1990. In 1996 maak hy sy prosadebuut met Vreemder as fiksie. Sy eerste digbundel in 13 jaar, Die algebra van nood, het in Februarie 2009 verskyn.(ISBN: 9780798164917; Prys (insl. BTW): R 170.00; Formaat: Sagteband, 128pp, Human & Rousseau, Febr. 2014.)
.
Reisiger te perd
Piet van Rooyen
Die Namibiese skrywer Piet van Rooyen bring met hierdie bundel gedigte twee van sy groot liefdes bymekaar: perdry en lees. Volgens Van Rooyen is dit verbasend watter groot rol die perd in die wêreldletterkunde speel en hoeveel verwysings na perde in belangrike literêre werke gevind kan word. Met die aantekeninge wat hy oor ’n aantal jare oor perde in prosawerke gemaak het as basis – hy het poësie met opset nie ingesluit nie – het Van Rooyen die verse van hierdie bundel geskep. Die gedigte is nie direkte vertalings nie, maar vrye verbeeldingsvlugte met die gegewe van die oorspronklike tekste as vertrekpunt. Skrywers histories en kultureel so ver van mekaar verwyder soos Homeros en Isabel Allende, Vergilius en Kazuo Ishiguro, Voltaire en Virginia Woolf word in die bundel verteenwoordig.
In sommige gedigte speel die perd ’n sentrale rol, in ander is daar net terloopse verwysings na perde, maar byna altyd word die perd geplaas in ’n konteks wat so raak geteken word dat die gedigte klein kamees van uiteenlopende eras, samelewings en ruimtes word.
.
die kleur van perde
ek hou van my perde vos of bont
spikkelblou of bruin met ’n bles
selfs meer aanskoulik is ’n sweetvos
met ligte maanhare en ’n lang wit stert
so wit inderdaad soos moerbeibaard
maar my kat kan maar swart wees of grou
Na Sei Shōnagon
Biografiese inligting:
Van Rooyen is ’n bekroonde romansier en digter. Sy eerste roman, Die spoorsnyer, het die Tafelberg/Sanlam/De Kat-romankompetisie en die CNA-prys vir ’n debuutroman gewen. Die olifantjagters is met die M-Net-prys vir Letterkunde bekroon. Hy is tans professor in politieke wetenskap aan die Universiteit van Namibië.
(PRYS: R150.00 (BTW ingesluit); ISBN: 978-1-4853-0025-0; FORMAAT: 213 X 137 mm; Sagteband; 120pp. Protea Boekhuis Jan. 2014 )
.
Die rooi veer in Vasco se hoed
Rosa Smit
“Die rooi veer in Vasco se hoed is gedigte oor die liefde, van verwondering en helder geloof. Dis tegelyk aktueel en “legendaries”, met Da Gama wat ‘n sentrale plek beklee van die ontdekkingsreisiger wat nuwe gebiede (ook van die gees) verken en telkens bevestiging vir die geloof vind.
Biografiese inligting: Die digter is ook bekend as drama- en kunsonderwyser. Sy publiseer gedigte die eerste keer in boekvorm in Visier, ‘n saamgestelde bundel van Tafelberg Uitgewers. In 2002 skryf sy die drama Richmond en behartig die regie vir die Kleinteater en Teaterhuisie. Vir haar poësiedebuut, Krone van die narsing (1987), ontvang sy die Ingrid Jonker-prys. Van haar verse verskyn ook in versamelings soos Die braambos brand, Die mooiste liefdesgedigte in Afrikaans en ’n Honderd jaar later. Haar tweede digbundel, Die begeleiding van duiwe, verskyn in 2008 by Protea. Van haar gedigte is ook in Groot Verseboek geplaas. (ISBN 9780992197896; Prys: 73pp; R140.00. Rosslyn Pers, 2014)
Vervolg na digbundels in die jaartal:
2017, 2016 2015, 2014, 2013, 2012, 2011 & 2010
.
.