Nini Bennett. Covid-dagboek, 27 Mei 2020
Tuesday, October 19th, 2021
Aanlyngodsdiens raak nou absurd. Ek lees iewers dat jy virtueel kan bieg – jy moet net jou kredietkaart swipe vir die aflaatboete. Wat my laat wonder: Kan jy op die B/boek sondig? Kan mens krediet aangaan met sonde, soos met skuld? (Ek sal wentelkrediet verkies.) Kan hardnekkige sondes gedelg word met ’n debietorder? Sal ons dan nou meer sondig sodat die genade groter kan word? Party dae is ek dankbaar ek’s ’n sinikus en nie naïef of goedgelowig nie…dink net hoeveel scammers sit voor die bieghok en lag vroom al die pad bank toe.
Nog méér verstommend is die Katolieke Kerk wat exorcism via ’n selfoon en die internet beoefen. Ja, jy’t reg gelees. Soos ek aflei, moet dit ’n slimfoon wees en die priester wat die demoon uitdryf, gesels oor die foon met ta. Só: ’n demoon kan foonpraat. Is hierdie demone geletterd? En kan hulle WhatsApps ontvang (en stuur?) Wel, te oordeel aan die smartphone-ding is hulle mobiel geletterd. Ek wonder nou of mens die demoon kan video-call? Skynbaar begin die gremlins te skree as hulle ’n kruis of rosary sien. Dan kan die smartphone-priest seker ’n foto of video van ’n rosary vir ou Niek se belhamels pos, of hoe? “There are priests who carry out exocisms on their mobile phones. That’s possible, thanks to Jesus” – aldus kardinaal Ernest Simoni. En nee, dit is nie fopnuus nie. Die priester lees die Latynse uitdrywingsleviete aan die demoon oor die foon voor (kompleet soos in ’n kontaksituasie), en daar gáán die bose bliksem.
Nou; hierdie exorcisms is nie beperk tot slimfone nie. Volgens Vatican News werk die Vatikaan se switchboard oortyd – alles pleidooie vir aanlyn duiwelsuitdrywings. Met meer as 500 000 versoeke per jaar om ’n legio duiwels te verja, het daar uiteindelik ’n swartmark vir spookvangers & ander demone ontstaan. Want moderne tegnologie is die mens se beste vriend, óók teen antieke vrese. The Sacred Order of Saint Michael the Archangel file nou al die klagtes aanlyn. Volgens die kardinaal is die duiwel mal oor moderne tegnologie. Daar hét jy dit, julle Facebook-slawe wat nou hier lees. Wel, ’n demoon het ’n besliste impak op sy omgewing, soos die tonele uit die film, The Exorcist, ons tereg ook wys. Hy kan laaie oop en toe maak, oor ’n afstand van 5 meter gwel en goete laat leviteer. In my geestesoog kan ek die klein satang sien wyk, pylstert punt in die wind wég met die glasvesel. Wat gebeur met ’n aanlyn-uitdrywing – gaan jou dongle in vlamme uitbars? Kan mens ’n demoon stream? Kan mens een DOWNLOAD (amper soos ’n virus, maar daai woord is al passé?) Wat se kwaad kan ’n duiwel alles vanlyn aanvang?
Angus Buchan het toe mos onlangs sy Online 2020 Mighty Men Conference gehou. (Hy maak dit by herhaling duidelik dat dit net vir mans is.) Hier is ’n vreemde nuwe vorm van apartheid in charismatiese godsdiens aan die ontstaan en dis die net-vir-mans-of-vir-vroue-saamtrekke. Maar Angus se show is op YouTube beskikbaar, en vroue, die tweedehandse voyeurs (burgers; lees ook ‘mense’, aldus die Groot Boek) kan nou koekeloer wat die manne aanvang. Ja, geslagsgelykheid in die Bybel is so uit soos sonbrandolie vir ’n Albino.
Soos mens kon raai, trek Angus nou ’n Paulus op ons met die lockdown. Ná ’n groot stryd is hy eindelik genees van Covid en breek hy soos ’n leeu uit ‘n hok (sý woorde). Hy sit by ’n tafel, die Bybel oopgeslaan en preek met ’n krag en vaart wat sy stembande laat grint terwyl sy arms só propeller, ek’s bevrees hy gaan opstyg en wegvlie. Dis Angus, die martelaar, die held van sy eie verhaal. (Besef mense dan wraggies nie dat masochisme ’n versteuring is nie?)
Wat my nou laat wonder oor charismatiese aanlynbyeenkomste in die algemeen. Hoe gaan mense dit doen? Jy kan byvoorbeeld kerkhou via Microsoft Teams of Zoom, oor-die-lug in vreemde tale babbel en sing … en as jy suggereerbaar genoeg is, kan selfs geloofsgenesing vir jou werk. Picture this: Dan sit jy voor jou rekenaar, oë toe, arms in die lug, wuiwend – en wanneer die healer se opsweping ’n crescendo bereik, spring jy op, skop daai rolstoel in die gang af of slinger die verdomde kruk by die venster uit. Dalk toets ’n Covid-geval dan terstond negatief. Sal massapsigose aanlyn kan werk? Of is die truuks afgestem op ’n kontaksituasie waar die kollektief reageer op die charismatiese herder se suggestie, manipulasie – en hulle eie aansteeklike bygeloof? Gaan die versperrende afstand van die swartspieël nie eerder ’n helse spul bedrog expose nie? Of gaan dit dalk juis die weg baan vir nuwe vorme van religieuse waansin?
Iewers in Maart het die Pous gebid dat die Here Korona wegvat. Ja, die ou man het, soos sy gebruik is, in sy nagrok op ’n balkon ’n skare toegespreek. Dis net eienaardig, want eintlik is vloede, peste, oorloë en aardbewings God se departement. Dis geprofeteer. (Die duiwel se departement is heavy metal en orgies.) Kan die kerk ’n aanlyn-mis hou? En kan jy kollekte EFT?
Kerkgangers (die kuddetjie word beperk tot 50) sal seker toenemend die voordele van aanlynkerk in al sy fasette begin insien, aldan nie. En dan gaan daar ’n nuwe studieveld met die prefiks, “teotegno-” ontstaan. Sela.
*
Die digter en satirikus, M.M. Walters se bundel, Satan ter sprake bevat satiriese verse oor die godsdiens soos vanuit die oogpunt van Satan beskryf; verfrissende poësie. Die gedig “Pardon”, en ek haal aan, die laaste strofe:
Moet ék, engel wat kwansuis nie van die lig is,
nou gaan na die donker, die duisterheid
waar u versteek bly vir u maaksels?
Moet ék voorspraak maak vir hemelse geregtigheid,
ék wat blameer word vir die donker dekadensie?
Moet ék waaragtig nou die woord voer?
Met hierdie hele godsrykfiasko het ek mos
van die begin af niks te doen gehad nie?
*
Ons kan inderdaad met nostalgie terugkyk na die dae wat ons blinkoog gepraat het van “kompers”. Dit was die sewentiger-, tagtiger- en vroeë negentigerjare.Tog het die koms en siening van hierdie dinosourustegnologie uit die staanspoor die mens met eksistensiële vrae rondom God, of met ’n religieuse/spirituele bewussyn ten opsigte van die wonder van tegnologie, gelaat. In George Weideman se onderstaande vers eggo die komper drie maal in die slotreël “ek is ’n komper ek is ’n komper ek is”, die titel wat God Homself gegee het in Eksodus 3:14, “EK IS”, oftewel: “My Naam is: Ek is wat Ek is.”
Ook in Prevot van der Merwe se speelse gedig word die komper gesien as ‘n soort medium of bemiddelaar waardeur daar kontak gemaak kan word met God. Die woordspel is dubbelduidig – dit was die dae toe digters nog rekenaars gemistifiseer het.
Ek het vir my ’n komper bestel
Ek het vir my ’n komper bestel
en die dae een-een afgetel
en kort-kort opgewonde soos ’n kind gedink
aan liggies en knoppies en goeters wat blink.
Ek het in my kamer op en neer gestap
soos iemand wat op ’n ou vriend wag.
Ou woorde en muwwe vrae. My tong is dom
van antwoorde soek en mor; my lippe stom
van al die bar gesprekke met myself.
Ek sou die komper rooi en geel wil verf –
dis vrolik; ek hou van vrolike geselskap
met goeie wyn en af en toe ’n goeie grap.
Toe kom my komper my kom-peuter
wat glo met ritse syfers kan goël en speel
en ek verf en poets hom en begin my verkneuter
in al die gul woorde wat ons gaan deel.
Oor die wyn het ek hom begin voer en voer
en hy het geknabbel aan die bloedsmaak van my vrae:
Gotjong waaroor kan ons gesels my broer
oor lewe en dood? liefde? metafisika?
Toe kom sy antwoord reëlmatig dog beslis:
ek is ’n komper ek is ’n komper ek is
– George Weideman (29/7/70)
*
die hemel help ons
hello god
as jy nog wakker is
dit is maar alleen hier by die rekenaar
so laat in die nag
askies ook dat ek so casual met jou praat
dis net
ek weet nog nie hoe om
HOOFLETTERS TE TIK NIE
wag nou kan ek u U
vertel, van my liefde vir my vrou en seuntjies
groter liefde, as vir U meestal, as ek nou moet eerlik wees
so askies tog
liewe God
en as my nommertjie opkom
op die Hemel se IBM-compatible
onthou tog om te
SAVE
voor U
DELETE of
QUIT
– Prevot van der Merwe (1990)
Die kortverhaalskrywer, Koos Prinsloo se bundel, Die hemel help ons (1987) se gelyknamige verhaal kon moontlik as sneller of interteks vir bogenoemde vers gedien het.
Verwysing:
Cillie, A. L. 1991. Pret met poësie. Kaapstad: Best Books.
Walters, M.M. 2004. Satan ter sprake. Pretoria: Protea Boekhuis.
