Versindaba
~ 'n Kollektiewe weblog vir die Afrikaanse digkuns ~

In Oos-Vlaandere is daar ’n klein dorpie met die naam Lebbeke. Dit lê in die sentrum van die driehoek Antwerpen – Brussel – Gent. Lebbeke is ook suid van Dendermonde. Gedurende Augustus 2016 word die nikserigheid van hierdie dorpie ’n bietjie opgehef deur die dubbel tentoonstelling van die beeldhouer en plastiese kunstenaar MaRf en die skilder André Callebaut. Die naam MaRf is ’n pseudoniem wat sedert sy studiejare saam met die kunstenaar kom. Sy beelde bestaan hoofsaaklik uit vrou-agtige figure in brons of keramiek. MaRf is behalwe kunstenaar ook ’n groot poësieleser. Dit is natuurlik iets waarvan elke digter droom: om gelees te word. By MaRf bly dit egter nie net by lees nie. Hy vra dikwels digters om gedigte by sy beeldhouwerk te skryf. Sy kontak met digters strek wyd.

Verlede jaar het die aand van 23 Oktober tot iets moois vir my gelei. Dit was na die bekendstelling van AMALGAAM aan die Universiteit van Gent. Ek het uitnodigings van twee bekende Belgiese kunstenaars gekry om saam met hulle te werk.

Eén projek was dié van die fotokunstenaar Marie-Thérèse de Clercq: ’n reeks wat uit tien abstrakte swart-wit foto’s bestaan het met die naam I will write peace. Daarby het ek (na baie heen en weer e-pos) tien Homeriese vergelykings geskryf. Dit is reeds in Eindhoven ten toon gestel saam met die Afrikaanse klankopnames van hierdie vergelykings. Die vergelykings is nog nie gepubliseer nie.

Die ander kunstenaar was MaRf. Hy het vir my gevra om ’n gedig by een van sy bronsbeelde – een heilige mislukking – te skryf. Die naam het my dadelik aangespreek. Ek moes egter eers die beeld sien om te kan besluit of ek iets daarmee kon doen. Dit was gelukkig wél die geval. Hierdie beeld sou saam met my gedig en saam met MaRf se ander beelde plus gedigte van verskeie ander digters ten toon gestel word in die tuin van Galerie de Fontein in Lebbeke. Sy vraag was dus vir tien maande vooruit bedoel. Goeie beplanning. Wat my verder verras het, is die deelname van twee ander Afrikaanse digteresse aan hierdie selfde tentoonstelling. Riana Scheepers. Christine Brakhuizen le Roux. Sonder die breë belang van Afrikaanse poësie op die Oos-Vlaamse platteland tydens die huidige Belgiese somer sou ek waarskynlik nie dié blog vir versindaba geskryf het nie.

Dit was heerlik om nie net my eie Afrikaanse gedig nie, maar ook die gedigte van Scheepers en Barkhuizen le Roux te kon voorlees. Daar was so ’n paar besoekers wat nader gestaan het om beter die vreemd bekende tongval van Afrikaans op te kon vang. Ek het ’n enkelstaande beeld gekry om oor te skryf, terwyl beide Scheepers en Barkhuizen le Roux se beelde uit ’n stel bestaan het. Ons benaderings, met ander woorde hóé ons na die beelde gekyk het, was baie uiteenlopend. Miskien het MaRf  ook soos Breytenbach gedink: “Soveel tale soos jy kan / Zoveel male ben je man” – veral as Afrikaanse digteresse so soet oor sy skeppings koer! By Scheepers se tweelingbeelde genaamd Absurde droom wys MaRf vir my op die sprong wat sy na haar gedig se titel toe gemaak het. Hy grinnik so bietjie daaroor. Is elke vrou nie immers elke man se absurde droom nie?

Vrou

 

Wie is sy?

Hierdie deurskouende vrou

wat so puntig paraat

trots getros

wind en weer

trotseer?

 

Ek.

 

’n Digter vra verwonderd:

Wie het die rondings van jou vlees

so soepel om jou been gedraai

en watter heuwels en vallei

die wit mis van jou tabberd toegewaai?

 

Wie kan haar keer?

Hierdie deurwinterde vrou

wat so digtend dromend

weerloos verwonderd

wind en weer

trotseer?

 

Alleenlik

Ek.

 

Dit lyk asof Scheepers met die vroulikheid van die beelde en wáár hulle in die buitelug staan, kon identifiseer. Ook ek het met my beeld geïdentifiseer, maar nie met betrekking tot die fisiek vroulike kant daarvan nie. Wat het met my beeld gebeur? Hoekom lyk sy soos sy lyk? Wat het met mý gebeur? In hierdie vroeë stadium van my eie ontwikkeling kan ek net skryf dat my gedig eintlik a-tipies is. Van alles wat daar bestaan om oor te dig, is ekself die minste interessant. Kennelik het MaRf se beeld tog iets by my losgemaak.

’n heilige mislukking

 

onder die Voortrekkerkappie

was haar gedagtes altyd half leeg

– is ek ’n Martha of ’n Maria –

 

maar iets het haar soos ’n klapperhaar-

matras in haar slaap aanhou steek

iets het stukkies geskiedenis uit haar

liggaam laat val     ’n bars is geslaan

deur haar lyf – haar arms is afgekap

 

tot sy met ’n gepluimde helm

haar keel op ’n stemvurk af kon stem

& haar gedagtes half vol kon sing

 

Barkhuizen le Roux het MaRf se tweelingbeelde anders geïnterpreteer. Die eie ek of die vroulike kant het geen rol gespeel nie. Sy het in die kunstenaar se vel probeer kruip. Die aanleiding daarvoor was waarskynlik MaRf se aanhaling van Willem Kloos wat hy as titel vir sy tweelingbeelde gebruik het: “Ik ben een God in’t diepst van mijn gedachten”.

kunstenaar

 

met woord en daad en brein

kon hy dit seker beter klink

tot annerlike mens van stof

geskep deur alchemis en smid

iets beter as die sienlike en sin –

 

’n beeld waaraan hy beitel

’n vorm gaaf om te onthul

iets meerder as versinsels

raaisels in spieëls gedoem

verhul as grootsheid droom en hoop

 

sy hande kap knie prutsel skaaf

pogings geplet in rou metaal

ledemaatloos oë gespleet ore verdig

longe waarin sy eie asem faal

om slegs  één hart tot klop te bring

 

soggens neem hy die taak weer op

sy harsings brand en spook en dring

om metafisiese verbeeldings nuut

tot jy oplaas tot ewebeeld verwring

ontdaan van redding rus en roem

newels in skynglas sien rinkink

: ’n prul weerkaats bly prul helaas

 

Nou staan ons drie Afrikaanses tussen drie Belgiese vrouestemme en sing. Yerna Van Den Driessche (Zottegem) en Patricia Lasoen (Brugge) is tydgenote, maar Lasoen het al in 1968 gedebuteer met Ontwerp voor een Japanse houtgravure. Van Den Driessche het eers in 2010 met die bundel Reconstructie gedebuteer. Sy is tans nogal in aanvraag vir optredes en het gedurende Juliemaand haar stem by die poësiefees in die Poëziecentrum van Gent laat hoor. Patricia De Landtsheer kom uit Dendermonde in die direkte omgewing. Sy is eintlik ’n jeugboekskrywer. Haar gedig dra net soos myne dieselfde titel as die beeld. Sy het ook ’n tweelingbeeld gehad waaroor sy geskryf het net soos Scheepers en Barkhuizen le Roux.

Natuurlik ontbreek daar nie mannestemme bij MaRf se tentoonstelling nie. Benno Barnard. Willie Verhegghe. By die beeld Icarus het Victor Vroomkoning uit Nijmegen (Nederland) die gedig Vrije val geskryf. Dit is één van die min beelde wat nie borsies het nie, maar met uitstekende manlike genitalië onderstebo hang.  Die dubbelsinnigheid van ‘uitstekende’ ontgaan my natuurlik nie. Ek haal graag strofe een aan:

 

Vrije val

 

Als giervalk hing ik in de ijle lucht aan

de vlerken van mijn vindingrijke vader.

Ontstegen aan zijn dwaaltuin raakte ik

buite mijzelf. Al maar hoger vogel

kreeg ik weidser zich. Naar de hemel

streefde ik, naar het zonneklare licht.

Godzucht bracht me in extase, lang-

zaamaan smolt alles wat ik was.

 

Danksy die kunstenaar MaRf, ons “vindingrijke vader”, mag die digters ook saamspeel en in mekaar se woorde verdwaal in hierdie beeldetuintjie half weggesteek tussen baksteenmure en struike. En kom jy as digter ooit in Gent? Vergeet dan nie om by die Poëziecentrum te vra na die poësieroete nie. Gaan stap dit gerus. Dis permanent ingerig en ook een van die Gentenaar MaRf se breinbabas.

 

’n Gros woorde sou 2015 kon beskryf: #rhodesmustfall#; #feesmustfall# en ander dergelike hutstekens (of liewer onthuts-tekens?). Terreur, Parys, verset, twis, tweespalt. Afrikaans. Kolonisering, de-kolonisering, neo-liberalisme, Marxisme(s).
Steve Hofmeyr wat country sing. Nathan Trantraal wat op Halloween die Ingrid Jonker-prys wen. Wit patriargie. Swart patriargie.
Open Stellenbosch. Kovsies #Steynmustfall#; NWU #Totiusmustfall#. Oscar Pistorius en die ANC-vroueliga. Suid-Afrikaanse Oorlog. Boer. Grond. Donker donker land. Wye en droewe land.
Twee woorde oorheers egter bostaande begrippe: ‘reën’ en ‘droogte’. Hiermee saam, ‘versengend’; die ‘dieper dors’.
In 6 Desember se Rapport Weekliks skryf Leon Schreiber oor die VN-Klimaatsberaad in Parys (‘’n Droë, warm seisoen’:7). Wat my opval en terselfdertyd nog meer moedeloos laat, is die volgende paragraaf:

Die impak van die klimaatsverandering word inderwaarheid reeds wêreldwyd beleef: 14 van die 15 warmste jare wat tot dusver opgeteken is, het almal sedert 2000 voorgekom. Die Wêreld-Metereologiese Vereniging (WMF) voorspel bowendien dat 2015 verreweg die aarde se warmste jaar gaan wees sedert optekening in 1860 begin het.

Hier sit ons dus, ge-hittegolf. Soos ek hier tik, is dit 35 grade. Maar dit is 20:35. Daar is nie ’n venster of ’n deur wat nie oopgaap nie. Daar is waterbeperkings. Lugverkoeling is te duur vir meeste privaat-huise. Aldus die waaier wat warm lug soos ’n bergwind rondspiraal. Die hitte oordonder alles; die donderstorms bly gerugte.
Veral boere in die Vrystaat en Noordwes word deur die droogte vermink. Daar is nie weiding nie; die aarde is verskroei. Talle moet hul eie diere skiet. Kalfies kry skitterysiekte omdat hulle maagvelletjies nog dun is en nie bestand teen die son is nie: die melk in hul mae word letterlik suur.
Gilbert Gibson, Bloemfonteinse internis wat die Oos-Vrystaatse plaaslewe ken, skryf só oor droogte op ’n plaas (Groot Verseboek, Deel 3:1204):

krit

daar is iets
in die oosvrystaat
marquardsenekalexcelsior
wat uit die ou testament uit peul
iewers in korannaberg
vlam ’n bos toevallig in ’n veldbrand
’n skaapwagter op rietvlei
se stok word ’n slang
steynskraal-beeste se oë
word deur kraaie uitgepik
in sandspruit se waterlose skeut
kniel droogte as profeet

Hans du Plessis dig in ‘Droogte drie en tagtig’ (GV, Deel 2:840) oor ’n knellende droogte van meer as dertig jaar gelede. Die emosionele ondertoon van die gedig (‘diep in die donker van ’n put’ en ‘dié swart gal gaan in my sinne sit’) speel in op die donkerte van moedeloosheid; die ongenade van hitte en son. Let op die wyse waarop die digter as’t ware ’n assosiatiewe spieëlbeeld uit die twee strofes skep: die tweede word ’n emosionele kartering van die eerste se fisiese ruimte:

mielies skuifel skraal skrompeltjies blaar
maer en ritsel teen die droë wind
skalter skewerig skuins en ongekop
op bruin gelit die dorte deur
die draaiwind dribbel uit ’n tregterpot
droë derms uit die dors uitlos
son speel speke teen ’n windpomp vas
as stofstrepe staan waar water was
en diep in die donker van ’n put
bid die son ’n skelm skerfie wit

ek loer flegmaties af
toe stort en staar my kop
uit die wiegende weinig op:
watertjie wikkel wanorde:
lug word water word son word stof:
en word ek ooit weer uitgeput:
dié swart gal gaan in my sinne sit:
iewers in hierdie jammerjaar
het ek nog kop verloor
en die laaste sap
word uit my leë lyf getap

Phil du Plessis se ‘Kalkbaai, Maart 1984’ (uit ‘Asemgedig’:19) eksploreer die verband tussen asemhaling-as-lewegewende ritme van die heelal wat ’n sikliese gang (asem/lug; water/reën) suggereer. Die wisselvalligheid van die kreatiewe proses, hier spesifiek die digproses, is ‘n verdere betekenismoontlikheid ter ontginning.

1

Die heelal haal ritmies asem,
maar hóé
verander die jaar self?

die aarde asem,
verdig die asem tot water,
tog, voor verposing
kom die uitasem
wat dampe weer
die ruimte instuur

soms kom die reën vroeër,
soms later.

Soos met talle van sy ander gedigte, daag Gert Vlok Nel semantiese sowel as strukturele konvensies uit; dit wat ongesê bly en verkap word, moet die leser self invul.
In ‘i sagte reën het agtermiddag’ (10) word die titel in beide openingsreël en laaste reël herhaal en met ’n punt of end stop markeer. Ook word ‘die’ by die openingsreël gevoeg wat spesifisiteit aan die spreker se herinnering verleen.

i sagte reën het die agtermiddag.
ja ons almal het uitgehol, rondgedans in die.
tot Ma natuurlik gesê het kom in julle reën.
julle sal koue.

ekeenAttieenPollie en Vlokkie my vertraagde.
het nie geluister vir Ma nie, ons het.
ons bootjies gery in die sloot langs.
Vlokkie die simpel lag i i i iieeggghh die simpel ding.

in die yard kom Ma uit met die belt kamma.
ons hol in bang kamma. skielik is daar ’n helse.
in die straat is daar i botsing, i bakkie en i.
i sagte reën het agtermiddag.

Christine Barkhuizen le Roux gebruik die garingboom as objektiewe korrelatief in ‘droogteblom’ (55). Die woord ‘pose’ in die slotreël is ’n effektiewe transponering van betekenis vanaf die openingsreël: die kortstondigheid van die garingboom-as-droogteblom. ‘Pose’ is ’n woord wat meestal in onbruik verval het; dit dui ’n vensterperiode of tussenpose aan:

die garingboom het uitgeloop
weerskant aan elke hand
’n diepbord stuifmeel saad en son

drie maande en ’n bietjie tyd
kantel die stingel val die blom

’n droogteplant leef in respyt
tot somer weer één pose kom

Petra Müller se My plek se naam is Waterval (Waterval verwys ook na haar plasie wat in 1984 deur ’n brand verwoes is) se uitgangspunt is geskoei op die Oosterse dig-tradisie; natuur en landskap swaelstert met kalligrafie. Omdigtings en voortdigtings van onder andere Kalligrafie-digters soos Li Po en Riokan word terselfdertyd in konteks met die Afrika-landskap geplaas. So byvoorbeeld word ‘die kersieboom soms ’n pruimboom, die den soms ’n seder’. Ingelyks aktiveer ‘reënroeplied’ (‘Maart, April’:92) Eugène Marais se ‘Die dans van die reën’:

sy hang haar vlae wyd
oor rante oop … draal nog dae
sleep nog ver

o suster van die yl karos
ek roep u uit die vaalte los

met miere, haas en wildegans
begin ek stadig, hortend dans

’n kleinwild wat die tekens lees
om spoortjie van u spoor te wees.

Tradisioneel word die reëndans met die Noord-Amerikaanse Indiane geassosieer. Suid-Afrika het egter Modjadji, die Reënkoningin, wie se tradisionele tuiste Suid van Venda lê. Marais se wêreld skakel dus met hierdie Afrika-legende (’n Engelse Uitgewery wat spesifiek aandag skenk aan vroue-skrywers het hulself na Modjadji vernoem).

Ek sluit af met Marais se alombekende gedig (GV, Deel 1:32): mag ons almal ’n riel kap vir Onse Suster:

Die dans van die reën
Lied van die vioolspeler, Jan Konterdans, uit die Groot Woestyn

O die dans van ons Suster!
Eers oor die bergtop loer sy skelm
en haar oge is skaam;
en sy lag saggies.
En van ver af wink sy met die een hand;
haar armbande blink en haar krale skitter;
saggies roep sy.
Sy vertel die winde van die dans
en sy nooi hulle uit, want die werf is wyd en die bruilof groot.
Die grootwild jaag uit die vlakte,
hulle dam op die bulttop,
wyd rek hulle die neusgate
en hulle sluk die wind;
en hulle buk, om haar fyn spore op die sand te sien.

Die kleinvolk diep onder die grond hoor die sleep van haar voete,
en hulle kruip nader en sing saggies:
“Ons Suster! Ons Suster! Jy het gekom! Jy het gekom!”

En haar krale skud,
en haar koperringe blink in die wegraak van die son.
op haar voorkop is die vuurpluim van die berggier;
sy trap af van die hoogte;
sy sprei die vaal karos met al twee arms uit;
die asem van die wind raak weg.
O, die dans van ons Suster!

Ns.: My hutsteken-mantra vir Suid-Afrika, 2016: #rainmustfall#.
Mag die Groot Lafenis ons almal omarm.

Bibliografie

Barkhuizen Le Roux, C. 2006. roset. Pretoria: Lapa.
Brink, A.P. (ed). 2008. Groot Verseboek, Dele 1-3. Kaapstad: Tafelberg.
Du Plessis, P. 1986. Ek sing waar ek staan. Kaapstad: Tafelberg.
Müller, P. 1987. My plek se naam is Waterval. Kaapstad: Tafelberg.
Nel, G.V. 1993. om te lewe is onnatuurlik. Kaapstad: Tafelberg.

Kunsuitstalling deur digter-skilders

tydens Versindaba 2009 op 27 & 28 November

Die amptelike opening is op Vrydag om 5nm 27 ste November 2009

& toegang is gratis. Kunswerke word te koop aangebied.

Oude Libertas Ouditorium , Stellenbosch

Dit is met bruisende (en dankbare) vreugde wat ons vanoggend die program vir vanjaar se Versindaba kan bekend maak. Dié fees, wat op 27 en 28 November by die Oude Libertas Amfiteater by Stellenbosch gaan plaasvind, volg weer die beproefde formaat van 4 sessies van drie ure elk. Die twee aandsessies fokus oudergewoonte op poësie saam met aanvullende musiekitems, terwyl die twee dagsessies, wat in die Oude Libertas Auditorium sal plaasvind, weer met op paneelbesprekings, lesings en onderhoude konsentreer.

Vanjaar is daar nie minder nie as 17 digters betrokke by die fees; almal digters van wie daar onlangs nuwe bundels verskyn het, of wie se bundels binnekort op die rakke sal wees nie. Die digters ter sprake (in alfabetiese volgorde) is: Pirow Bekker, Breyten Breytenbach, Johann de Lange, Gilbert Gibson, Joan Hambidge, Daniel Hugo, Antjie Krog, Danie Marais, Loftus Marais, Lucie Möller, Charl-Pierre Naudé, Johannes Prins, Carina Stander, Piet van Rooyen, Jasper van Zyl, Cas Vos en Jelleke Wierenga. Ongelukkig sal Breyten Breytenbach en Gilbert Gibson nie persoonlik teenwoordig kan wees nie; hulle verse sal onderskeidelik deur Stian Bam en Petrus du Preez voorgedra word.

Waar die Versindaba verlede jaar op die poësie as liriek gefokus het, verskuif die fokus vanjaar na die naasbestaan van poësie en die visuele kunste. Ter ondersteuning hiervan sal daar gelyklopend tot die fees ‘n kunsuitstalling in die Oude Libertas Auditorium te sien wees met kunswerke deur digters wat ook skilder. Digters wie se werke uitgestal gaan word, is: Andries Bezuidenhout, Breyten Breytenbach, Christine Barkhuizen le Roux, Sheila Cussons, Heilna du Plooy, Marlise Joubert, Charl-Pierre Naudé, Rosa Smit, Carina Stander en Ilse van Staden. Die kurator vir dié uitstalling is Johan Myburg. Hierdie besonderse uitstalling open amptelik op Vrydag, 27 November, om 17:00.

Items wat die wisselwerking tussen poësie en die visuele kunste verder belig, is die paneelbespreking Met woord & kwas, waaraan Johan Myburg, Carina Stander en Charl-Pierre Naudé onder voorsitterskap van Ampie Coetzee deelneem, asook Philip de Vos en Tertia Visser-Downie se uitvoering van Modest Moessorgski se Prente by ‘n uitstalling, en die spesiale voordragprogram Geskilderde woorde deur die bekende woordkunstenaars Nic de Jager en Antoinette Kellerman.

‘n Besonderse hoogtepunt tydens die fees gaan Antjie Krog se deelname wees. Saam met haar aanbieding is daar twee musiek-uitvoerings van toonsettings van haar gedigte deur Niel van der Watt, naamlik Die Lady Anne Liedboek, met Renette Bouwer as solis en Elna van der Merwe as begeleier, en die uitvoering van sewe koorstukke deur die Scola Cantorum Kamerkoor onder leiding van Rudolf de Beer. Nog musiekitems wat die aandag gaan trek, is beslis David Kramer se optrede waarmee die Versindaba afskop, asook Laurinda Hofmeyr se toonsettings van gedigte deur Breyten Breytenbach se gedigte waarmee die fees weer afsluit. Tussendeur is daar ook nog Luna Paige se uitvoering van Sappho-gedigte wat deur haar getoonset is.

Inderdaad ‘n fees om oor opgewonde te raak. Altans, so hoop ons. Volg gerus die skakel op die tuisblad vir die volledige program en begin solank planne maak om teenwoordig te wees … Dit gaan immers ‘n grote wees, dié ene. En moenie vergeet om hier te gaan kyk wie almal hierdie besonderse geleentheid met hul finansiële ondersteuning moontlik maak nie. Dankie, dankie, dankie.

***

En die MAN Booker-prys? Nou ja, sy was die beroepswenners se gunsteling, sy was die lesers se gunsteling en gisteraand was sy ook die vyf beoordelaars se gunsteling: Hilary Mantel met haar lywige Tudor-sage, Wolf Hall. “Our decision was based on the sheer bigness of the book, the boldness of its narrative and scene-setting, the gleam that there is in its detail,” het Jim Naughtie, sameroeper van die paneel beoordelaars gisteraand tydens die prysoorhandiging gesê. En Hilary Mantel se reaksie?  “If winning the Booker Prize was like being in a train crash, at this moment I am happily flying through the air.” Die prysgeld beloop £50,000, gepaardgaande natuurlik met ‘n massiewe sprong in boekverkope wêreldwyd. Lees The Guardian se volledige berig hier.

Ten slotte vestig ek graag jou aandag op Desmond Painter se nuwe blog-inskrywing wat ‘n verdere reaksie is op die kwessie van poësie vs politiek; die gedig van WH Auden wat Desmond ter illustrasie aanhaal, is eweneens ‘n móét lees.

Geniet dit en hê ‘n jubilante dag hier in die middel van die week.

Mooi bly.

LE

Ek het al by ‘n vorige geleentheid berig oor die vreugde wat die Poëziecentrum in Gent se amptelike publikasie, Poëziekrant, is. En die nuwe uitgawe wat ek onlangs ontvang het (Junie-Julie 2009), is géén uitsondering nie. Hoe dan anders met ‘n A4-formaat tydskrif van 96 bladsye wat gepak is met prikkelende leesstof wat jou paragraaf na paragraaf laat besef watter enorme krag die digkuns inderdaad is. (Gaan kyk gerus hier na die inhoudsopgawe.)

Maar dit is nie waaroor my Nuuswekker vanoggend handel nie. Nee, vanoggend handel dit oor ongebreidelde, “provinsialistiese” trots. (Hoe dan anders, komende van ‘n oud-Vrystater?) Nietemin, daar bestaan by my bykans geen groter vreugde as om deur my speurlees na brokkies inligting vir die daaglikse Nuuswekker skielik te stuit teen die teenwoordigheid van een van ons digters op die Groot Verhoog nie. Ai, ai, ai. So tref ek toe ‘n omvattende resensie op Meander – waarskynlik die langslewende poësie-webblad in Nederland – aan deur Joop Leibbrand oor Danie Marais se Al is die maan ‘n misverstand. En dan nou die dag in Poeziekrant, twéé artikels: Jooris van Hulle oor Christine Barkhuizen le Roux (met vertaalde verse daarby) en Luc Renders se insiggewende artikel oor Gilbert Gibson se digkuns. (Ook met etlike gedigte wat aangehaal word.)

Ongelukkig ontbreek tyd en ruimte om indringend op dié drie artikels in te gaan, maar as lusmaker die volgende aanhaling uit Joop Leibbrand se resensie oor Danie se bundel: “Longen vol ‘petrolpsalms’ heeft deze dichter, en het is geen vuur dat hem verteert, maar hem kracht geeft zijn bestemming te bereiken … Marais’ gedichten zijn inderdaad nauwelijks gelaagd en hebben zeker geen veld van betekenismogelijkheden dat bij iedere nieuwe lezing uitgebreider wordt en zich moeilijker laat ontginnen. Maar ze zijn scherp en helder en worden bij herlezing beslist pregnanter. Hoe langer de beschreven gebeurtenissen op je inwerken, hoe dieper ze worden geëtst.”

Applous! En mag ‘n mens maar so skuinsweg vanagter jou hand fluister dat die provinsie besig is om te mobiliseer, of is dit dalk nog te vroeg daarvoor? Mmm, ek weet nie. Veral as ‘n mens die onlangse verering van Breyten Breytenbach en Antjie Krog in gedagte hou … Ook nog Charl-Pierre Naudé en Gert Vlok Nel se suksesvolle optredes tydens poësiefeeste in Nederland vroeër vanjaar. Myns insiens kan ons digkuns net baat by hierdie blootstelling aan ‘n groter gehoor.

Gaan lees gerus ook die onderhoud wat Meander se Sander de Vaan met Danie Marais gevoer het.

Dan kan ‘n mens mos maar net sê: Doe zo voort. Of iets in dié lyn.

Vir jou leesplesier vanoggend, een van Christine Barkhuizen le Roux se verse in die Nederlandse vertaling deur Jooris van Hulle.

Mooi bly.

LE

 

Schreef

voor Daniel F

 

medisch omschreven

als syndroom van Down

een extra chromosoom

tekent je ogen schuin

je handen stomp

verdomp

 

binnen je vingers bloeit

een zaad nog onontkiemd

 

alleen het oog gespleten

ziet ongeboren bloemen

 

(c) Christine Barkhuizen le Roux (vertaling: Jooris van Hulle)