Versindaba
~ 'n Weblog vir die Afrikaanse digkuns ~

NUUSVRYSTELLING: TUIN VAN DIGTERS 2020 SE PROGRAM

__________________________________________________

Kom sluit oop die grendels en slotte by die Tuin van Digters in Wellington op 27, 28 en 29 November 2020

__________________________________________________

Die huldiging van die Afrikaanse digter en vertaler Daniel Hugo, die voortsetting van die impak van Ampie Coetzee op die Afrikaanse letterkunde, die belangrikheid van vertaling van Afrikaanse digbundels, gesprekke met nuwe jong opkomende digters, die inspirerende kombinasie van Afrikaanse poësie en musiek,  die bekendstelling van en gesprekke met nog onontdekte digters in Afrikaans, en ’n stylvolle haikoebundel en die Ingrid Jonker-pryswenner.

Dit is wat onder meer wag op liefhebbers van die Afrikaanse digkuns wanneer die negende Tuin van Digters-fees, die tuiste van die Afrikaanse digkuns, op 27, 28 en 29 November 2020 in samewerking met NB Uitgewers en met Dagbreek Tust as die hoofborg by die Breytenbach Sentrum in Wellington plaasvind.

Tuin van Digters 2020 sou op 18 en 19 September plaasvind, maar is weens die coronavirus se regulasies uitgestel.

Afhangende van die Covid-regulasies wat moontlik kan geld, sal sekere programitems moontlik virtueel aangebied word en aanlyn gevolg kan word, of opgeneem word en later aanlyn beskikbaar wees. Besonderhede daaroor sal op die Breytenbach Sentrum se Facebookblad en webblad aangekondig word.

Die tema van Tuin van Digters 2020 is grendels slotte sleutels na aanleiding van die coronaregulasies en met verwysing na NP van Wyk Louw se woorde in sy eerste reël van Tristia, XIVb: “slotreëls is altyd sleutels meer as slotte:”

Ontgrendel. Soek die sin. Die sleutel vir jou slot. In woorde. In die natuur. In die kuns. In musiek. In wyn. In saamwees. In saamklink. In saampraat. In jou kop. In ’n anderkop. In diepdink. In saamdink. In digdink. In hiér wees. In die woorde van Breyten Breytenbach: “In die moment van nou”.

Daar is meer as 20 items in die program wat die volgende insluit:

• Die huldiging van Daniel Hugo, digter, woordmeester, vertaler, redakteur, keurder, proefleser en vele meer, wat op 26 Februarie sy 65ste verjaardag gevier het en reeds meer as 40 jaar deel van die Afrikaanse literêre wêreld is. Dit vind Vrydag 27 November om 19:00 plaas.
• Die Ingrid Jonker-prys – is dit ‘n belemmering of ’n aanmoediging vir debuutdigters?
• ‘n Gesprek deur Finuala Dowling , ‘n vorige wenner van die prys, met Saaleha Idrees Bamjee, wat vanjaar die Ingrid Jonker-prys vir Engelse poësie ontvang het.
• ‘n Gesprek deur Andries Bezuidenhout met Churchil Naudé oor sy nuwe digbundel, Drol inni drinkwater.
• Twee nuwelinge wat vanjaar gedebuteer het, Lynthia Julius (uit die kroes) en Ryan Pedro (pienk ceramic-hondjies) en Jolyn Phillips wie se tweede bundel (bientang) ook vanjaar verskyn het, gesels met Alfred Schaffer.
• Die bekendstelling van Stipstaar, die haikoebundel van Gerard Scholtz, skrywer, boekeredakteur van Dekat, televisie-aanbieder en wêreldreisiger,
• Die amptelike bekendstelling van Ons Klyntji, ’n alternatiewe, veeltalige zine wat gedigte, kortverhale, fotografie en comics publiseer.
• Voorlesings deur protesdigter Diana Ferrus se kreatiewe Mengelmoesdigters, wat by die Breytenbach Sentrum ontstaan het, sowel as die bekendmaking van die Moedertong-projek wat in die inperkingstyd ‘n kreatiewe platform vir opkomende nuwe skrywers en digters geskep het.
• Die musiekgroep Tribal Echo Trio vertolk verskeie van Daniel Hugo se gedigte met nuwe toonsettings wat deur Frazer Barry geskep is.
• Kom kyk en luister hoe verse vir laerskoolkinders interaktief ‘n wonderwêreld kan ontsluit.
• ‘n Uitstalling deur NB Uitgewers van ‘n aantal digbundels en ander publikasies wat in Kaaps-Afrikaans verskyn het.
• Feeskunstenaar Estelle Marais se landskapskilderye van die wye Groot Karoo, met die ander kunstenaars Sandra Hanekom, Joubert Stander en Jacques Dhont. Die groepuitstalling word Vrydag 27 November om 18:00 deur die kunsskrywer en kunshistorikus, Elza Miles, in die Breytenbach Galery geopen.

Die doel van die Breytenbach Sentrum, in samewerking met deelnemende digters, uitgewers, ’n gevestigde skrywersorganisasie soos PEN Afrikaans, ’n borg soos die Dagbreek Trust en ondersteuning die vogende drie jaar deur NB Uitgewers, bly steeds om die Tuin van Digters die geleentheid te maak waar Afrikaanse digkuns en digters op allerlei wyses en vorme en op alle vlakke gekoester word. Terselfdertyd ook ’n plek waar elkeen en almal van alle tale en groepe welkom is om binne hierdie konteks by mekaar en vir mekaar te leer en blootstelling te kry aan dit wat nuut en anders en die toekoms van die taal is.

Die volledige program en besonderhede oor Tuin van Digters 2020 is op die Breytenbach Sentrum se webblad (www.breytenbachsentrum.co.za) en die Facebookblad beskikbaar.

‘n Beperkte aantal kaartjies is beskikbaar en kan bespreek word by Jeanne-Mari Gerber by 021 873 2786, 073 435 1022 of  besprekings@breytenbachsentrum.co.za.

Toegangskaartjies kos R150 per persoon vir Vrydag 27 November, R250 vir Saterdag 28 Februarie en R120 per persoon vir Sondag 29 November. ‘n Tweedagpakket vir Vrydag en Saterdag kos R320 per persoon. Studente met ‘n geldige studentekaart betaal R60 per persoon en opbetaalde lede van PEN Afrikaans het gratis toegang.

UITGEREIK DEUR:

Francois Lötter
Uitvoerende direkteur en feesorganiseerder
Breytenbach Kultuursentrum
francois@breytenbachsentrum.co.za
021 873 2786 of 083 408 1902

Uitgereik 6 November 2020:

Tuin van digters deur Daniel Hugo. Christel Foord Selfpublikasies, 2020.

Resensie: Marni Bonthuys

Daniel Hugo se Tuin van digters (2020) is ’n bloemlesing van en oor ’n literêre lewe. Die bundel sentreer die kwessies van intertekstualiteit, pastiche, parodie en kreatiewe vertaling in die sin dat die hele bundel as’t ware ’n literêre gesprek is wat die digter met voorgangers en tydgenote voer. Soos onlangs weer blyk tydens die debat oor die Engelse vertaling van Willem Anker se bekroonde Buys, is hierdie kwessies begrippe wat lesers verdeel en verwar, maar – veral – boei.

Tuin van digters se mooi titel roep die jaarlikse digtersfees by die Breytenbach-sentrum in Wellington op en suggereer ’n feestelike bloemlesing (dink: poëtiese blomme in die digterstuin) van digters wat ’n impak op Hugo tydens sy lang loopbaan gehad het. Die voorbladfoto is dan ook van Hugo wat rustig met sy hond in sy tuin in Prins Albert sit (sien Marlies Taljard se onderhoud met Hugo op Versindaba).

Daniel Hugo is waarskynlik een van die mees bekende figure aktief in die Afrikaanse letterkunde en literêre veld. Hy het al bykans twintig selfstandige digbundels geskryf en tientalle Afrikaanse vertalings van veral Nederlandse skrywers se werk, asook spesiale uitgawes en kritiese essays van en oor die Afrikaanse letterkunde saamgestel. Sy optredes op televisie en op kunstefeeste maak van hom verder ’n bekende gesig en sy talle radioprogramme ’n bekende stem vir Afrikaanse lesers. Uit die gesprek met Taljard blyk dit dat die bundel ’n 65^ste verjaardaggeskenk van die digter aan homself is, met die datum van sy verjaardag (26 Februarie 2020) op die titelblad. Dit is dus naas ’n viering van kollegas en invloede ook ’n viering van sy eie veertigjarige loopbaan, aangesien die digter die bundel saamgestel het uit ’n seleksie van sy vroeër gepubliseerde en enkele ongepubliseerde gedigte.

Die gedigte is skynbaar chronologies geplaas volgens publikasiedatum (onderaan die gedig verskyn die oorspronklike bundeltitel en jaar van publikasie in hakies) met die ongepubliseerde gedigte aan die einde van die digbundel. Die meeste gedigte handel oor ’n digter, letterkundige of uitgewer – drie-en-vyftig volgens die inligtingstuk. Dit sluit groot geeste in die Afrikaanse letterkunde in, soos Totius, Uys Krige, N.P. van Wyk Louw en sy broer, W.E.G., D.J. Opperman asook T.T. Cloete. Opvallend hier is die figuur van Opperman wat in vier van die gedigte vermeld word. Hugo is tydens sy studentejare ’n deelnemer aan Opperman se beroemde Letterkundige Laboratorium wat uiteindelik verskeie van die groot digters in Afrikaans sou oplewer. Enkele internasionale digters word ook vermeld – van wie se werke deur Hugo vertaal is. Die tweedelaaste gedig in die bundel word byvoorbeeld aan die Vlaamse digter Marc Tritsmans opgedra. Hugo se vertaling van Tritsmans se werk, getitel Die singende wêreld, verskyn in 2019. Twee gedigte (“Vir Omar en Opperman” – in hierdie geval dus vir twee voorgangers; asook “kwatryn-trein”) word op sy beurt aan die historiese Persiese digter en wiskundige Omar Khajjam opgedra wie se ikoniese kwatryne in 2014 deur Protea Boekhuis uitgegee word as Die roebaijat van Omar Khajjam. 50 kwatryne vertaal deur Daniel Hugo.

In die tradisie van die postmodernisme, is die intertekstuele gesprekke wat Hugo voer egter dikwels huldigend én, terselfdertyd, ondermynend. Soos hy dit in die onderhoud met Taljard stel, is van die gedigte oor vriendskappe wat versuur het en vetes met kollegas. Die leser kry die gevoel dat van die gedigte oor literêre figure dikwels na binnegrappies verwys waarmee hy/sy nie noodwendig bekend is nie. Hierdie faset is soms ietwat vervreemdend, hoewel dit vermaaklik sal wees vir diegene wat al die nuanses verstaan. Een so ’n gedig is “Berig aan Opperman” waarin ander deelnemers van bogenoemde literêre kweekskool ter sprake kom as Hugo aan die ontslape Opperman verslag doen oor wat in die Afrikaanse literêre wêreld op daardie stadium (volgens die publikasiedatum onderaan die gedig: 1987) aangaan. Digters soos T.T. Cloete, Sheila Cussons, Antjie Krog, Wilma Stockenström, Joan Hambidge en Annesu de Vos kom onder andere aan bod met Hugo wat rapporteer oor hul suksesse en, veral, mislukkings. Die gedig is speels, miskien selfs nydig (“pas het met ’n bundeltjie Hollywood-kitsch / gedebuteer jou eks-assistent, Lonestar Hambidge”), maar, weereens, sou dit gelees kon word as ’n ondermynende huldiging – die digter-spreker gee in die tweede strofe van hierdie langer gedig reeds te kenne dat naas Cloete die “digteresse mos die broek [dra]” sedert Opperman se “vertrek”. Die feit dat hierdie digters enigsins vermeld word, wys op hul belang in die literêre veld, al was hierdie prominensie kortstondig soos Hugo oor Opperman se “gekneusde Annesu / jou troetelkind” suggereer. Dié gegewe skakel met die slotgedig getitel “Kunsblomme”. Dit lui:

die meeste digters verdwyn

in die onmeetlike kuberruim

soos gebluste meteore

slegs ’n klein uitverkore

klompie haal die helde-akker:

daar wag hulle om wakker

gemaak te word, opgeruim

met hul ruikertjies woorde

deur die bloemleser se blink basuin

Naas enkele gedigte soos “Suising” oor die marginalisering van Afrikaans, is die onderwerpe van Tuin van digters dus nie te gewigtig nie – sien byvoorbeeld die grappige “Slaaploos op Prins Albert” in gesprek met A.D. Keet se “Muskietejag”. In die afdeling “Vers-ikone” en die gedig “Villanelle” speel Hugo ook met verskillende versvorme. Soos wat die digter in die openingsgedig “Vir die kritici” te kenne gee, is daar nie iets soos perfekte poësie nie: “die digter sal onvolmaak bly skryf / tot daardie dag van die leeu en die lam / die kat en die duif”.

Deurgaans in Tuin van digters is daar sprake van ’n postmodernistiese inslag waar die digter-spreker wat uit die verf kom duidelik ’n groot liefde vir die lettere het, maar desondanks nie sy nering of sigself te ernstig opneem nie. Ten spyte van die speelse toon is dit die meer ernstige leser van poësie, diegene wat geïnteresseerd is in kwessies soos intertekstualiteit, kreatiewe vertaling, pastiche en parodie, wat hierdie bundel sal geniet. Vir die ingeligte leser en die letterkundestudent sal die leesplesier veral daarin lê om die verwysings na literêre figure wat soos paaseiers in die digterstuin versteek is, te soek en dan te vergelyk met die register agterin.

Webadres van uitgewer: cfoord@yebo.co.za