Posts Tagged ‘Daniel Hugo’N.P. van Wyk Louw 50. Daniel HugoFriday, January 24th, 2020
Vir VWL ek dra die blou steen in my hand
in die agterplaas wat flikker
met die duifblou gruis in my hand
© Daniel Hugo Emily Dickinson: Vertaling in AfrikaansThursday, January 23rd, 2020Emily Dickinson: Vertaling in Afrikaans. Vert. deur Daniel Hugo
Die rit (Emily Dickinson: Because I could not stop for Death)
Omdat ek nie vir die Dood kon stop nie het Hy goedgesind vir my gestop. In die koets is dit net ons twee – Onsterflikheid is ons geselskap.
Stadig gaan die reis – Hy ken geen haas. En – omdat Hy so uiters hoflik was – sit ek daar sonder my pakkaas van versuim en plig – als wat my belas.
Ons ry verby ’n skool waar kinders op die speelgrond jil – ons ratel aan verby velde waar die koring wuif en verby die son wat ondergaan.
Nee, dis hy wat by ons verbykom. Dit raak koud en die dou laat my ril want my rok is van spinnerak en van gaas is my mantel.
Ons vertoef by ’n huis wat lyk na ’n swelsel uit die grond – die dak is net-net sigbaar en die gewel kom ’n datum kort.
Dit was eeue gelede – en tog voel dit veel korter as daardie dag toe ek merk die perde se koppe wys in die rigting van die Ewigheid.
Vertaling: Daniel Hugo Yves T’Sjoen. Hergeboorte van Hugo Claus in Zuid-AfrikaSunday, January 5th, 2020Hergeboorte van Hugo Claus in Zuid-Afrika Het verdriet van België in Afrikaanse vertaling . Twee jaar geleden publiceerde ik op Versindaba een “korte notitie” over Hugo Claus en Zuid-Afrika (https://versindaba.co.za/2017/09/12/yves-tsjoen-hugo-claus-in-stellenbosch-korte-notitie/#comments). Met behulp van commentaren door Daniel Hugo, Francis Galloway, Jean Meiring en H.C. Ten Berge kon ik enkele literairhistorische puzzelstukken leggen. Claus was eenmalig te gast in Zuid-Afrika, meer bepaald tijdens de Vlaamse Week in Stellenbosch van 16 tot 22 maart 1997. Het evenement is georganiseerd door de Vlaams-Suid-Afrikaanse Kultuurstigting, in samenwerking met de Universiteit van Stellenbosch (https://www.dbnl.org/tekst/_nee003199701_01/_nee003199701_01_0037.php ). In het Zuid-Afrikaanse najaar is in aanwezigheid van de auteur nog eens ’n Bruid in die môre ten tonele gevoerd in het H.B. Thom theater (recent omgedoopt in het Adam Small theater). Initiatiefnemer van de toneelreprise was Temple Hauptfleisch, toenmalig docent van het Drama-departement in Stellenbosch. De eerste opvoering van ’n Bruid in die môre dateert van de jaren vijftig, naar aanleiding van de vertaling door Jan Rabie van dit vroege toneelstuk van Claus. Rabies vertaling is evenwel ongepubliceerd gebleven. De Nederlandse tekst van Een bruid in de morgen (De Bezige Bij, Amsterdam 1955) circuleerde vermoedelijk vanaf de jaren zestig in Zuid-Afrika. In ieder geval is de tekst medio jaren zeventig voorgeschreven en opgenomen in universiteitscurricula voor Zuid-Afrikaanse studenten. De Nederlandstalige tekst is vervolgens in 1977 opgenomen in de reeks Literatuur van die Lae Lande in het fonds van Human & Rousseau (Pretoria-Kaapstad, Academica). André P. Brink schreef een inleiding bij die uitgave en maakte aantekeningen. De jonge actrice Wilma Stockenström speelde mee in het toneelgezelschap dat de tekst eerst in Kaapstad en later in Bellville op de planken bracht. De opvoering had plaats in opdracht van The National Theatre Organisation en Nederlands Kamertoneel Antwerpen; ’n Bruid in die môre stond onder de regie van Athol Fugard. De bekende Vlaamse toneelschrijver en theaterregisseur Tone Brulin, directeur van NTO Kamertoneel en bevriend met Hugo Claus al sinds de jaren van de Tijd en Mens-redactie (1949-1955), is vorig jaar in maart overleden. Brulin werkte en woonde een tijdlang in Zuid-Afrika – hij voerde toneelstukken op in Afrikaans en Engels – tot apartheid het werk onmogelijk maakte. Vertaling door Daniel Hugo De aanleiding voor mijn beschouwende tekst was het immense vertaalproject van Daniel Hugo. Al in 2014, in Maandblad Zuid-Afrika, is sprake van het vermetele plan om Claus’ romanesk magnum opus Het verdriet van België (1983) in het Afrikaans te vertalen. Wat aanvankelijk een getuigenis van hybris leek (“[m]y groot ideaal”), is inmiddels gerealiseerd. Eind februari of begin maart 2020 verschijnt bij Protea Boekhuis Die verdriet van België. In de Vertalingendatabase kan worden nagegaan in hoeveel talen Claus’ roman intussen is vertaald (https://letterenfonds.secure.force.com/vertalingendatabase/download?languageCode=en&type=auteurs&query=Hugo%20Claus&id=a08b00000003v1SAAQ). Het is nu voor het eerst dat op het Afrikaanse continent een vertaling is tot stand gekomen. In mijn “korte notitie” (september 2017) spreek ik een vermoeden uit waarom Hugo het chef d’oeuvre van die andere Hugo al vele jaren heeft willen vertalen. Een maandenlang studieverblijf in Leuven in 1983 en een bewonderende briefje dat de Zuid-Afrikaanse beursstudent naar de Vlaamse meester stuurde, hebben er iets mee te maken. Méér anekdotiek, zoals het radio-interview in 1997 van Daniel Hugo met Hugo Claus, is opgenomen in mijn vorige blog over Claus en Zuid-Afrika. Na een intens vertaalproces is de meesterproef thans voltooid. Daniel Hugo heeft wel al méér adelbrieven. Voor zijn vertalingen van Sprakeloos (Tom Lanoye) en Oorlog en terpentijn (Stefan Hertmans) ontving hij van de Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns tweemaal na elkaar de prestigieuze vertaalprijs (https://voertaal.nu/daniel-hugo-vertaler-op-campus-in-gent-en-amsterdam/). De waardering geldt natuurlijk ook Protea Boekhuis dat het aandurft deze canonieke tekst in de naoorlogse Vlaamse literatuur in Zuid-Afrika uit te geven, met productiesteun van Literatuur Vlaanderen (voorheen Vlaams Fonds voor de Letteren). Tegelijk vermeld ik dat de Universiteit Gent het voorrecht genoot Daniel Hugo gedurende twee maanden (oktober-november 2018) op campus te hebben (“vertaler op campus”), waar destijds de eerste stenen zijn gelegd van het vertaalproject. Naast vertaalwerk dat tussendoor kwam aangewaaid (Benno Barnard en Marc Tritsmans). Onlangs sprak Breyten Breytenbach tijdens het Gents colloquium van het Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika over de vriendschapsrelatie met Remco Campert, Lucebert en Hugo Claus (https://voertaal.nu/breytenbach-colloquium-een-verslag/). Het zal ook voor Breytenbach heel bijzonder zijn de Afrikaanse vertaling van Het verdriet van België in handen te houden. De artistieke en vriendschapsrelatie tussen Breytenbach en Claus verdient beslist nadere beschouwing. We kunnen nu al aankondigen dat met steun van de Vlaamse Regeringsvertegenwoordiging in Pretoria en Protea Boekhuis een colloquium over Hugo Claus en Zuid-Afrika wordt voorbereid. Aspecten die ik eerder al aanraakte, zullen het onderwerp zijn van een vertaalwetenschappelijke, literairhistorische en theaterwetenschappelijke benadering. Zuid-Afrikaanse letterkundigen worden uitgenodigd over de connectie tussen Claus en Zuid-Afrika te spreken. Momenteel wordt nagegaan of de boekpresentatie kan plaatsvinden bij Unisa (Pretoria) en in de Kaap. Terzelfdertijd bestaat het vaste voornemen in Gent een Claus-studiedag te plannen met aandacht voor prozavertalingen van werk van Claus, onder andere de binnenkort te verschijnen Zuid-Afrikaanse editie. Zowel voor de literatuur(studie) in Nederland en Vlaanderen als de Zuid-Afrikaanse kijk op een icoon van de naoorlogse Vlaamse letteren is deze hernieuwde aandacht voor Claus, ruim tien jaar na zijn overlijden, opmerkelijk. Binnenkort wordt een oproep verspreid voor de colloquia in Zuid-Afrika en in Gent. e.e. cummings.Vertaling in AfrikaansSaturday, January 4th, 2020e.e. cummings. Vertaling in Afrikaans. Vert. deur Daniel Hugo
Ballade van die seisoene
enigeen woon in ’n watmooi dorp (met op en neer hoeveel klokke wat lui) lente somer herfs winter hy sing sy doen hy dans sy late
mans en vroue (spraaksaam en stom) gee vir enigeen geensins om hulle saai hul hier hulle maai hul nou son maan sterre reën
kinders raai (net ’n paar wat weet en heen hul vergeet soos weer hulle groei herfs winter lente somer) dat geeneen hom liefhet meer en meer
dag aan dag en blaar aan boom sy lag sy lekker sy snik sy seer spreeu op sneeu en wind op water enigeen se enig word nou haar alles
sommige trou met hul een en almal lag hul trane en dans hul dans (slaap waak hoop en dan) hulle bid hul nooit en hulle slaap hul ooit
sterre reën son maan (en net die sneeu kan effe verklaar hoe kinders so maklik vergeet van onthou met op en neer hoeveel klokke wat lui)
op ’n dag gaan enigeen dood (en geeneen buk om sy gelaat te soen) besige mense begraaf hul sy aan sy bietjie vir bietjie en nou vir toe
alles vir niks en eens vir altyd en meer en meer slaap hul die droom enigeen en geeneen in aprilse grond wouwees langs gees en miskien langs ja
vroue en mans (klingel en klang) somer herfs winter lente maai hul saai en gaan hul gang son maan sterre reën ( e.e. cummings: anyone lived in a pretty how town)
Binnekort op die rakke: Johann de Lange 60 – ‘n HuldigingFriday, December 27th, 2019
Johann de Lange 60 – ‘n Huldiging (Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns) Johann de Lange is die enigste digter van sy generasie – die sogenaamde Tagtigers – wat tot dusver met die Hertzogprys bekroon is. Sy poësie vertoon ’n boeiende paradoks. Enersyds is hy verstegnies ’n besonder vaardige vakman wat tradisionele digvorme met gemak hanteer, andersyds is hy tematies ’n uitdagende vernuwer ten opsigte van die gay-erotiek. Verder is hy ’n meester van die interteks – en dié intertekste behels sowel die Afrikaanse letterkunde as die wêreldliteratuur. Sy binnenshuise studeer- en stoomkamerverse word in elke bundel, waarvan daar reeds dertien sedert 1982 die lig gesien het, deur pragtige natuurgedigte en huldigingsverse vir geesgenote in die literatuur en kunste aangevul. De Lange is benewens digter ook die skrywer van twee kortverhaalbundels en ’n dagboek, hy is ’n bloemleser en ’n vertaler. Al die aspekte van hierdie veelsydige skrywer kom in dié bundel – wat by geleentheid van sy 60ste verjaarsdag verskyn – aan die bod. Die bydraes – akademies, persoonlik en kreatief – getuig van vriendskap en waardering vir ’n woordkunstenaar wat die Afrikaanse letterkunde verryk en verruim het. Van die gehuldigde verskyn hier vir die eerste keer in boekvorm sy vertaling van Allan Ginsberg se beroemde gedig Howl. Hierdie vertaling word onder meer bespreek in Tony Ulyatt se bydrae oor Johann de Lange as vertaler. Hierdie publikasie deel is van ‘n reeks, uitgegee deur die SA Akademie vir Wetenskap en Kuns, oor Hertzogpryswenners. Johann de Lange het in 2011 die Hertzogprys ontvang vir die digbundel Die algebra van nood. Daniel Hugo -Redakteur
Dit sou ‘n goeie grap gewees het as Ghalib die enigste goeie digter was (Nachoem Wijnberg)Wednesday, December 18th, 2019Vertaal deur Daniel Hugo
Dit sou ‘n goeie grap gewees het as Ghalib die enigste goeie digter was Hy het nie ’n enkele dag in sy lewe ’n gebed opgesê nie, moet hy daarmee begin noudat hy nie meer kan praat nie, soveel keer per dag ’n gebaar maak asof hy ’n gebed wil opsê?
Dit is Ghalib wat vir sy vriende sê hulle moenie ophou om vir hom hul gedigte te gee dat hy dit kan verbeter nie.
Nie omdat hy poësie liefhet nie, waar kom hulle aan dié onsin, maar soos ’n vrou wat haar man verdedig met wie sy haar hele lewe getroud was.
Ek ken ’n geheim wat ek vir al my vriende wil vertel, aan die gedigte wat jy vir my gestuur het, kan ek sien dat dit nie die eerste is wat jy geskryf het nie; jy verwag ook niks van my nie.
Gee my ’n gedig en die volgende dag gee ek dit verbeter terug, behalwe as ek dit verloor het, as my hande niks meer kan vashou nie, moet jy my niks meer gee nie.
As ek nie meer daar is nie, die bebloede vlag waarvoor ek my lewe gegee het, dit kan hulle vir jou gee, daar is talle goeie digters maar ek gaan liewer eers in wanneer dit Ghalib se beurt is.
Het zou een goede grap zijn als Ghalib de enige goede dichter was (Nachoem Wijnberg) Hij heeft geen dag van zijn leven een gebed uitgesproken, moet hij beginnen nu hij niet meer kan spreken, zoveel keer per dag een gebaar te maken alsof hij een gebed zou willen uitspreken?
Dat is Ghalib die zijn vrienden zegt dat zij niet moeten ophouden hem hun gedichten te geven om ze te verbeteren.
Niet omdat hij poëzie liefheeft, waar halen ze die onzin vandaan, maar als een vrouw die de man verdedigt met wie zij haar hele leven getrouwd geweest is.
Ik weet een geheim dat ik al mijn vrienden wil vertellen, aan de gedichten die je mij gestuurd hebt kan ik zien dat het niet de eerste zijn die je hebt geschreven, en je vraagt ook nergens om.
Geef mij een gedicht en de volgende dag geef ik het verbeterd terug, behalve als ik het kwijtgeraakt ben, als mijn handen niets meer kunnen vasthouden moet je mij niets meer geven.
Als ik er niet meer ben, de bebloede vlag waarvoor ik mijn leven gaf, die mogen ze aan je geven, er zijn veel goede dichters maar ik kom liever pas binnen als Ghalib aan de beurt is.
(uit: Divan van Ghalib, 2009) Nini Bennett. ’n Polifoniese simfonie van stemmeFriday, October 25th, 2019
Die groot aand het uiteindelik aangebreek. Dit is 16 Oktober, die eerste aflewering van Ek wou nog sê … Ek rig die afstandbeheer en die televisie flits aan op VIA, DStv-kanaal 147. In die atlejee sit Gaireyah Fredericks, tweedepryswenner van die tweede AVBOB Poësiekompetisie. Die gespreksleier is Daniel Hugo. In sy grys baadjie is hy die toonbeeld van kalmte. Hy vra Gaireyeah uit na haar haar digkuns en haar betrokkenheid by die AVBOB inisiatief. “Die dood het gereeld kom kuier,” sê sy. “Ek het my ma en kinders en susters verloor.” Daniel is ’n goeie luisteraar. Die bekende sonore stem, sinoniem met soveel radioprogramme oor die Afrikaanse poësie, weerklink landswyd oor die kassie. Gaireyah tel die bundel, I wish I’d said… (Vol. 2) op, en lees haar kompetisiegedig, Dood: Dood is darem vir jou ’n snaakse ding. Hy sal oppie mes se lem rus. Saamie vuur dans. Soese bullet op jou afpyl of simply sy hand deur jou hare streel. Som tart hom en klim hange met kaal hanne. Spring uit aeroplanes en swem saamie sharks. Som tel affie ure in dosages van morfien en stap saam hom parallel, signed sealed, but not yet delivered. (…) Sy vertel hoe sy aanvanklik begin dig het deur verse vir haar niggie, haar pen pal, te stuur. Die hartseer is verwerk; dit het reeds poësie geword. Ánder mense put nou troos en berusting uit Gaireyah se verlies. En ek dink aan die eindelose siklus van lewe en dood, hoe die dood weer die bloeigrond vir nuwe lewe word … Dan vertel sy van haar betrokkenheid by poësiewerkswinkels. Sy is deel van Diana Ferrus se Di Mengelmoes Digters wat gereeld by die Breytenbach-sentrum bymekaarkom. Gaireyah beduie geesdriftig: sy wil ’n liefde vir poësie onder die jeug kweek. Sy is stemmig geklee in ’n blou baadjie en bypassende kopdoek, maar sy sprankel. Sy tel nóg ’n bundel op; ’n eie publikasie van haar gedigte getitel Kaaps is Hollands, en begin om ’n gedig voor te dra. “Gevoelig en intens”, het ’n joernalis op ’n keer haar performance poetry beskryf. Volgende aan die beurt is die veelbekroonde skrywer, Tom Dreyer, wenner van vanjaar se eerste prys in die tweede AVBOB Poësiekompetisie. Hy is geklee in ’n swart baadjie en praat vinnig, soos mens van ’n man met so ’n skerp intellek kan verwag. Hy knyp maar tydjies af om te skryf, vertel hy; hy is ’n rekenaarprogrammeerder van beroep en tans besig met sy tweede MA in skeppende skryfkuns aan die Universiteit Stellenbosch. Dan vertel Tom van sy geliefde vriend, die skrywer Jaco Botha wat in 2016 tragies sy eie lewe geneem het. “Die Burger het my gevra om ’n huldeblyk oor Jaco te skryf, maar ek kon nie,” bieg hy. Maar dié nagelate huldeblyk het uiteindelik die wengedig, getitel Slaap jy solank, dan hou ek die fort geword. En die slotstrofe tref soos ’n uitknikker: ek sien jou oplaas op die gewel van jou kothuis staan en botweg weier om af te kom ek hoor jou kla dis gevaarlik daaronder en ek weet wat jy bedoel nes daai aand by die kknk toe jou trane so vryelik soos gemorste whisky op die kroegtoonbank spat, en jy sê: kom ons gaan slaap eerder, tom, dan is ons ten minste nie meer wakker nie. ek verstaan my tjom my tjom slaap jy solank want die nag is lank en die son sal basically forever oor magersfontein verrys intussen sal ek nog vir ’n rukkie dié kant die fort probeer hou solank ek nog onthou solank ek nog onthou solank ek onthou kan jy met ’n halwe glimlag op jou gewel blý staan: wagtend op daardie onverstaanbare golf wat toe meer verwoestend as enige woord oor jou sou breek Tien was my beste vriend,” sê hy. Jaco se bynaam op universiteit was “Tien”, omdat hy net tien persent sig gehad het. Jaco en Tom was as jeugvriende in die negentigerjare die eerste twee studente wat vir hulle MA-grade in skeppende skryfkuns onder leiding van Etienne van Heerden ingeskryf het. Klik gerus op dié skakel om Tom in aksie met die ontvangs van sy toekenning te sien: https://www.youtube.com/watch?v=UoCYGFAHk4g Digters wat aan vanjaar se TV-program deelneem, is Hélen Möller, Hannes Visser, Emma Bekker, Fourie Botha, Clinton V du Plessis, Willem S van der Merwe, Danie Marais, Eunice Basson, Jo Prins, Charl-Pierre Naudé, Jannie Malan, Jolyn Phillips, Fanie Olivier, De Waal Venter, Pieter Hugo, Christo van der Westhuizen, asook Leon Gropp en Jak de Priester.
En met die pas afgelope program skaars op sy rug, is my nuuskierigheid behoorlik geprikkel. Ek besluit om Gaireyah Fredericks te kontak, want ek vermoed dit gaan ’n heerlike gesels afgee. NB: Gaireyah, vertel ons asseblief meer van jou belewenis van die verfilming van Ek wou nog sê … GF: Eerstens was ek nie bewus dat ek die tweede plek in die kompetisie gewen het nie, so ek het gevlieg Joburg toe op a sound mind dat ek wel deelgeneem het en my poem Dood dalk gekies is om op die lug gelies te word, but that’s it! Ek’t nooit my emails gekry nie …Techno gremlins sieker. Die program se staff was vriendelik en het mooi na my gekyk met al die grênd reëlings wat getref was net om ‘n mere single poem te lees (I thought in my mind). ’n Chauffeur tel my op by die hotel en ek word na die studio gery. Kom da aan word ek vriendelik ontmoet, maak kennis en na die make-up room word ek ge-escort. Om natuurlik gepoeier en gepaint te word, well, nou nie gepoeier nie, ma ek sê toe oek, “I want it natural, hey?” Issie een ve die fake-face-make-up gedoente nie. Ek is e-natoeraal. Anyway, ek ken Daniel en sy liewe vrou Marlene al ʼn while, so I am quite comfortable. En so finally is ek saam hom opi set. Nou’s dit ‘n gekrap onne klere virrie soundbox en dit kos nou manouvering ommie invasive ding saam ’n slamse tietie te laat behave. Or so the guy appeared. Got the contraption strapped on en da gat os. Nou sit ek, swinging legs and all want ek’s soe klein ek hang opi stoel, my God, en toe wysit oek opi TV. Lag my klaaaaa. En niemand kon my warn nie, flikkers gooi en, I dunno, ’n gesture skiet om my bientjies aan te spreek nie, none the less, Daniel wish my toe congrats en ek is heel puzzled. “Waavoo?” Meisiepop, ek was over the moon and to Mars. Tweede innie AVBOB-kompetisie. For reals, for reals… En nou wil hulle skiet. Ek’t noggi ees tot verhaal gekomi, ma anyway the rest is mos toe VIA history. Soe op Daniel. Kyk hie, hy’s a pro. Hy’t kwaai vrae gevra en my blêrrie goed lat lyk. Sal hom en sy vroutjie altyd onne my belt dra. Die nerves wasi rerag a prob nie, want ek’t myself net gesê ek’s saam Daniel en ‘he got me’. I’ll be fine. Een ding het gebeur toe os geshoot het though. My phone het blêrrieville afgegaan en my ring tone was soe a distraction. Vir my at least! En my swaaiende voetjies soes a klein meisie oppe swing was beide embarrassing en adorable at the same time. Liewe Heiland! Ek kan soms soe overdo. What can I say? As a matter of fact, dai was my ‘gatvol gedig’ wat tweede gekommit. Na ali visits in my past wa dood my ma, my twieling en my twieling sussa weggevat het, was ek net mooi gatvol vir die Reaper se happy trot en skryf toe ’n gedig as ’n direct dialogue in Kaapse sassiness om net ’n piece of my mind te share. En I got to do it on the telly… dai wasse bonus. NB: Gaireyah, wat dink jy is die belangrikheid van die AVBOB Poësieprojek tans vir poësie en meertaligheid in Suid-Afrika? GF: Os sliep mos nog die past van Apartheid-fraaings wat vani mat wat alles onne in gevie was saam currently. Djy sienit innie lug en oral rondom jou. Sou to write about die temas (birth, death, love, hope) wat die kompetisie bied is soes om kaart te speel, ma issie game wat djy bly wen. Whatever topic djy kies grant jou die opportunity om nog meer te filter en te process. Vir jouself! Op ’n personal level. En dan as djyrit share, ve almal. Die temas maak lat djy gaan stap tussen die ruins vani past, ma oek opkyk na die future. Typical in essence, wat mens al verloor het en die nuwe hoop van more, broei in jou hart en dis wat ons land nou need. A clever method and platform wat healing and introspection promote. Djy kani verkeert gani. Djy moet wen! So in essence, wen amal.
“Meertaligheid” is vandeesweek die gonswoord op almal se lippe. Die Konstitusionele Hof het op 10 Oktober bevind dat US se 2016-taalbeleid, wat Engels die voorrang gee as onderrigtaal by dié instelling, grondwetlik geregverdig is in die hoop dat dit meertaligheid sal bevorder. Die AVBOB Poësieprojek wat op 1 Augustus vir die derde agtereenvolgende jaar afgeskop het, kan terugskouend as niks minder as visioenêr beskou word nie, en is meer relevant – néé, noodsaaklik – as ooit. In ’n onderhoud (2018) op LitNet met Johann de Lange, een van die samestellers van I wish I’d said, sê Naomi Meyer: “Dit was onlangs (weer) Mandeladag en steeds is daar in hierdie land nog so min vir meertaligheid gedoen. Maar daar is tog ook uitsonderings …” Die AVBOB Poësieprojek is in 2017 gebore na die dood van ’n seuntjie en sy oupa se onvermoë om by die oop graf sy gevoelens van rou en verlies te verwoord. Christo van der Westhuizen, uitvoerende hoof van die reklameagentskap BRAND et al, wat dié projek namens AVBOB bestuur, het met die konsep vorendag gekom om ’n webwerf te skep waar elegiese gedigte ’n tuiste vind. Digters is al vir eeue lank die spreekwoordelike profete, mitemakers, dromers en sjamaans wat gemeenskappe help heel met die genesende krag van die woord. AVBOB is genader as medewerker, en Frik Rademan, uitvoerende hoof van AVBOB, het ingestem. Voortspruitend uit hierdie webwerf, wat in die 11 landstale geloods sou word, was die TV-gespreksprogram Ek wou nog sê … en die publikasie van gedigte wat op die AVBOB-webwerf verskyn. Naledi het as uitgewer hierdie reuse projek onderneem, en twee lywige bundels naamlik I wish I’d said (volume 1 en 2) het reeds verskyn. Ook ’n derde bundel word in die vooruitsig gestel. Hierdie projek as samebindende en inklusiewe platform is waarskynlik vergelykbaar met sosiale tendense soos die gewilde #I’m staying-beweging, wat al hoe meer momentum kry. Suid-Afrikaanse digters van alle kulture en tale publiseer op een platform. En met die beloning van R10 000 vir die wengedig, asook ’n betaling van R300 vir elke gedig wat op die webwerf verskyn, is dit lonend vir die digter. ’n Mens lees dikwels met nostalgie hoe sommige gevestigde digters se digloopbane dekades gelede begin het ná die instuur van ’n gedig na tydskrifte soos Rooi Rose of Huisgenoot. In meer as een biografiese opgaaf vertel die digters dat hulle byvoorbeeld R5 vir die gedig, wat aanvaar is, ontvang het. Die latere publikasie van poësie in die little magazines het weinig of geen finansiële voordeel vir digters ingehou. En die hedendaagse tendens is véél eerder dat die koste vir die digter se sak is, soos byvoorbeeld om ’n inskrywingsfooi te betaal vir deelname aan poësiekompetisies. Daarom is mens dankbaar vir die reuse belegging wat AVBOB in die poësie ter plaatse gemaak het. Vanjaar se kompetisie sluit op 30 November om middernag. Duisende inskrywings is reeds ontvang, en meer word nog ingewag. Tot en met 20 inskrywings per digter kom in aanmerking vir publikasie op die webwerf. Digters wat nog nie geregistreer het of gedigte ingestuur het nie, moet opskud! Besoek https://www.avbobpoetry.co.za/ of AVBOB se Facebook-blad vir besonderhede. Ten spyte van die tanende ekonomiese klimaat in Suid-Afrika is die individuele vergoeding vir gedigte nie vreemd nie, en heeltemal in lyn met hedendaagse oorsese tendense. In ’n onlangse artikel op Make Money skryf die sakevrou en skrywer, Laurie Blank, oor 30 verskillende internasionele webtuistes waar digters hulle werk kan voorlê teen vergoeding. Dit sluit die immergroen Kanadese Arc Poetry Magazine, asook die gewilde Chicken Soup for the Soul in. Maar dit is nie die enigste goeie nuus vir poësieliefhebbers nie. Die Suid-Afrikaanse gemeenskap is net ’n diorama van ’n groter wêreldbeeld. In die VSA was daar ’n 21% toename in die verkope van digbundels van 2015 tot 2017, wat poësie kenmerk as een van die snelgroeiendste genres in die uitgewersbedryf. In tandem hiermee het Naledi sedert die begin van 2019 reeds 13 digbundels uitgegee, wat hulle vestig as die voorste uitgewer van poësie in Suid-Afrika. Naledi het ook die twee meertalige I wish I’d said (Vol. 1 en 2) uitgegee, bloemlesings wat sowel die AVBOB-wengedigte, asook enkele opdraggedigte van gevierde digters bevat. Klik gerus op die volgende skakels om hierdie bundels teen R220 stuk aan te skaf: info@naledi.online of tertiaswart@naledi.online / (078) 648-8616. Daar is tans ’n spesiale aanbod vir albei hierdie pragbundels teen slegs R300. Volgens die gesaghebbende American Academy of Poets is skryftradisies en teksproduksie patroonmatig en herhalend, soos modes. Tegnologiese vooruitgang en die gebruik van multimediafunksies speel ’n groot rol in die hedendaagse herlewing van poësie. Die nuwe internasionele gier is om gedigte op Instagram te plaas (die sogenaamde “Insta-digters”); en nie te lank gelede nie het die Net nog gegons met die werk van Twitter-digters. Duisende lesers wêreldwyd wag daagliks op hulle kwota aanlynpoësie, wat sommer op ’n selfoon gelees word. Die meeste mense is mobiel geletterd. En danksy die deelfunksies van webwerwe en mediaplatforms het poësie ’n verbruikersvriendelike kommoditeit geword wat die lees en verspreiding van digters se werk binne sekondes moontlik maak. Die blootstelling vir die digter is uitstekend. Op AVBOB se poësiewebwerf, byvoorbeeld, is die getal views of besoeke by die gedigte sigbaar. En dit is vir enige digter bemoedigend om te weet sy werk word gelees, en om ’n rekord daarvan te sien, is ’n bonus. Ook met hierdie derde poësiekompetisie skep AVBOB ’n platform wat ongepubliseerde, aspirant-, gevestigde en bekroonde digters op een webwerf akkomodeer – Johann de Lange het dit tereg “’n polifoniese simfonie van stemme” genoem. En dit is inderdaad goeie nuus vir meertaligheid en vir Suid-Afrikaanse poësie.
Verwysings https://www.avbobpoetry.co.za/ De Lange, J. en M. Maphumulo (reds.). I wish I’d said…Vol. 2. 2019. Kaapstad: Naledi. Nuwe publikasie: Die trouservies (Benno Barnard) vert. deur Daniel HugoThursday, July 4th, 2019 Omslag Die trouservies Benno Barnard Vertaal deur Daniel Hugo Benno Barnard is ‘n veelsydige Nederlandse skrywer wie se werk poësie, prosa, essays, toneeltekste en vertalings insluit. Binne en buite, verlede en hede, liefde en dood, die persoonlike en die openbare skep ’n tematiese rykdom en ’n boeiende estetiese spanning in sy werk. Die verse self vertoon ‘n vaste vorm wat weens die digter se tegniese vernuf klinkklaar soos water vloei. Benno Barnard se uitsonderlike stem is nou ook in Afrikaans hoorbaar danksy Daniel Hugo se teksgetroue maar soepel vertaling. In ’n nawoord plaas prof. Yves T’Sjoen hierdie gedigte in ‘n breër literêre en maatskaplike konteks. Daniel Hugo het al meer as vyftig werke uit Nederlands in Afrikaans vertaal; dit sluit in romans, digbundels, asook kinder- en jeugboeke. Hy is in 2014 en 2017 deur die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns bekroon vir sy vertaling van onderskeidelik Tom Lanoye se Sprakeloos en Stefan Hertmans se Oorlog en Terpentyn. Deesdae is hy voltyds ’n vertaler en vryskut-taalpraktisyn. [Naledi, 2019. Sagteband, 104p. Prys R220. ISBN 978-1-928426-87-5] Pianoforte Sien u daardie Europese meubelstuk by uitstek, okkerneut, van ’n morsdood dame in ’n reeds lank vergane japon? en heimwee na haar meisiedae; en ongetwyfeld druk die eksbruid Nou staan daardie ding in my woonkamer en swyg, Tjernowitz of so iets, met kastaiinglanings, ’n byna reeds wêreld wat nog uitgewis moet word, voor die troepe kom, en die reën val en die modder styg en die kollaborateur swaai [Uit: Die trouservies.] |
|
