Versindaba
~ 'n Weblog vir die Afrikaanse digkuns ~

liewe leser, of: lèse-majesté

verby sestig sluip ek g’n
g’n tonnel of donker grot binne
langs geen donker steeg of straat af
ek staan gewoon in dowwerige lig
die son al onder die dag grouerig bewolk
aand aan die daal of val of iets

maar miskien kan ek jou saamvat
(meevoer waarskynlik nie)  dalk oorreed
om ’n kort reis (verslete metafoor)
saam met my aan te pak   jou skoene
by wyse van spreke skeefgetrap   jou hemp
vaal gebak in die son   bruin verkleur in die nek
die brabandjie geskif op die skouer
die oë al moeg opgeslaan na berge of kafees
selfs die kierie al stomp gestap
(jy sal weet wat ek bedoel)

nugter dinge op pad gesien   deur geen bos
benoud van simbole strompel maar by klaar-
ligte dag straat af loop   werk toe ry
deur deure gaan   trappe op en plaasneem voor die skoop
’n wêreldskoop van 18″ wyd en kyk wat daar te sien is

waar geen vreemde diere afgly met liane
en jou met blou oë betrag of geel of swart
motte met vlerkoë vlug gaan sit
en jou die skrik op die lyf jaag
of taai maaiers teen jou arms afklouter

ligweg in die lig loop
“die lig dryf op die duister soos ’n veer”
by buisligte boeke lees of klein klein kolletjies kleur
in lig geverf
of selfs by hierdie nugter dinge die vrees woon?

’n botteltjie pikswart ink omgeval
’n pluimpie swart in die helder poel
wat die rivier inneem die baai verswart
die see tot aan die horison
taai en loom swart verkleur
swart alles alles swart en swart

by nugter lig dan die wêreld betrag of blou
in drome hul   pers vitrioel van die
verbeelding of dalk dink   besink
die droesem in die glas   rus
stilte donkerte soos rooi wyn

dalk is jy tog gereed gedonkerbril
om saam te gaan
kom, vat my hand

© Hein Viljoen /2020

VWL 50 jaar later 

Fyn net van ’n durende versgesprek

N.P. van Wyk Louw is al deur die literator Helize van Vuuren bestempel as die “heersende vors” van die Afrikaanse digkuns in die eerste helfte van die twigtigste eeu. Breyten Breytenbach sien sy as die “kroonprins”, en uiteindelike troonopvolger sedertdien.

Vroeër vanjaar is Breytenbach se tagtigste verjaarsdag hier op Versindaba met opwinding gevier, soos ook elders in die Afrikaanse kultuurwêreld. ’n Welige ruiker “Gedigte vir Breyten Breytenbach”, op uitnodiging geskryf deur ’n sewentiental eietydse digters, is onder meer op 16 September 2019 op Versindaba aan hom “oorhandig”.

Volgende jaar, meer presies op 18 Junie 2020, sal ’n halfeeu verloop het sedert Van Wyk Louw se afsterwe. Ons weet dat daar ook deur ander instellings beplan word om dié goue gedenkjaar vir die Afrikaanse letterkunde te vier. Tot dusdanige vieringe wil Versindaba bydra deur spesifiek sy digkunsnalatenskap in die kalklig te plaas.

Louise Viljoen, ’n ewe bekende Afrikaanse literator as Helize van Vuuren, en ’n gereelde inhoudbydraer van die Versindaba-webwerf, het elf jaar gelede in ’n vakwetenskaplike artikel uitgebrei oor die destyds bestaande “digterlike gesprekke” met Van Wyk Louw in Afrikaans. (Dié artikel is beskikbaar elders op hierdie webwerf. Kyk by https://versindaba.co.za/tag/louise-viljoen/.) Sy durende, steeds sterk gevoelde teenwoordigheid in die Afrikaanse poësielandskap blyk onses insiens ook uit digwerk wat die afgelope dekade verskyn het – en waarop ons hoop om ook die lig te laat val.

Intussen wil ons vroeg in 2020 afskop met weeklikse plasings van nuwe “digterlike gesprekke” met Van Wyk Louw, deurlopend tot op sy sterwensdatum.

In ooreenstemming met die bestaande praktyk op Versindaba, rig Versindaba, in samewerking met Ronél Johl en Bernard Odendaal, ’n uitnodiging aan reeds gepubliseerde digters by erkende uitgewers om nuutgeskepte gedigte aan ons te stuur ter huldiging van Van Wyk Louw en sy digterlike nalatenskap. In sulke verse moet hy en sy digwerk aangesny of in die herinnering geroep word, sy dit op huldigende of voortskrywende, maar ook op satiriserende, ironiserende of selfs teensprekende trant.

Die e-posadres waarheen sulke bydraes gestuur moet word, is marlies.taljard@nwu.ac.za

Hou ons kennisgewings en hierdie ruimte op ons webwerf dop vir die begin van ’n wederwoordonthaal van een van die allergrootste geeste wat ons taal opgelewer het.

NALN. NP v Wyk Louw uitstalkas

NP van Wyk Louw