Marlies Taljard: Seënbedes en vervloekings
Tuesday, July 19th, 2011Ek het pas twee weke in Ierland deurgebring en sukkel om weer aan te pas by die Suid-Afrikaanse werklikheid. Ierland is die land van mistieke woude, bluebells, kastele, faerie groves wat die boere in die middel van hulle lande laat staan … Dit is ‘n land waar spiritualiteit ‘n lewenswyse is en mense die legendariese en mitologiese verhale van hulle ou-ou helde ken. Wat my geref het, is dat jy nie in ‘n toeriste-winkel kan ingaan nie, sonder om honderde ornamente wat Irish Blessings dra, te sien. Sommige van dié blessings is baie oud, sommiges kom uit die ou Kelties en ander is in Gaelic, die taal wat in Ierland gepraat word. En natuurlik weerspieël dié seënbedes die ou Keltiese kultuur met sy vissermanstradisie, turfvure en landbou-aktiwiteite … Die bekendste is seker:
May the road rise up to meet you.
May the wind always be at your back.
May the sun shine warm upon your face,
and rains fall soft upon your fields.
And until we meet again,
May God hold you in the palm of His hand.
Omdat die winters soms net 4 ure lig per dag het, kom die begrip lig en son dikwels voor, soos in dié een:
May the blessing of light be on you—
light without and light within.
May the blessed sunlight shine on you
and warm your heart
till it glows like a great peat fire.
Die volgende troosgedig word ook, interessant genoeg, as ‘n Blessing beskou:
Do not stand at my grave and weep,
I am not there… I do not sleep.
I am the thousand winds that blow…
I am the diamond glints on snow…
I am the sunlight on ripened grain…
I am the gentle autumn rain.
When you waken in the morning’s hush,
I am the swift uplifting rush
Of gentle birds in circling flight…
I am the soft star that shines at night.
Do not stand at my grave and cry—
I am not there… I did not die…
En my gunsteling:
May the frost never afflict your spuds.
May the leaves of your cabbage always be free from worms.
May the crows never pick your haystack.
If you inherit a donkey, may she be in foal.
Soos daar seënbedes is, is daar natuurlik ook vervloekings, waarvan ek sommiges ook baie amusant gevind het, maar waarvoor mens blykbaar nogal versigtig moet wees dat dit nie op jou boemerang nie. Die een waarmee ek die meeste kan identifiseer, is dié een wat handel oor klasgee:
May you have to stand for a long time on weak legs!
Sommer vir die pret plaas ek nog ‘n paar:
May your misfortunes be food for gossip at the forge.
May warts and chapped hands always be with you. (Dis die een wat spesiaal vir hierdie winter gemaak is!)
May gout disfigure you. (Ook van toepassing op dié tyd van die jaar …)
May you lose both on the swings and the roundabouts.
May your offspring promise much and deliver little.
May you inherit bad teeth.
May the devil make a ladder of your backbone.
May your friends have a fine day for your burying.
May your growing pains be death pains.
Hierdie is natuurlik ook ‘n kollektiewe kunsvorm – een wat in die volksmond gegroei het. Maar tog kan ek nie help om te wonder of ons nie sommige van hierdie seënbedes (én vervloekings) kan transponeer na ons eie tyd en ons eie kulturele omstandighede nie … Wie wil dit waag …?!
