Versindaba
~ 'n Weblog vir die Afrikaanse digkuns ~

 

 

 

 

Waterpoel

‘n Houtsnee in 1952

 

Teen skemeruur kyk

jy af in ‘n waterpoel

se terugkaats: ‘n bos,

voetspore van ‘n vermoorde

met die moordenaar weg op sy fiets:

polisie en speurders het glo

die toneel betree, beduiwel:

die liggaam afgetrek

onder oë speurend:

onsienbaar, onsigbaar

dog reg voor jou afgespieël:

met net die maan

as getuie soos water en lug

se dubbelpunt: teen skemeruur.

 

© Joan Hambidge, 2021

 

 

Onomastikon

 

Jy vra my uit

na onomatopee …

Die intieme klanke

van verlies, bely ek stáán

soos einde, einders,

horison, sonsondergang …

opgeteken:

die sagte s-geluide

van ‘n slang,

fonopoeia,

sedert

sy

sonder

slag

of

stoot

s s s s s s

seil en sinonieme soek

vir my dalk nog ‘n gedig

wat staan in die plek

van ‘n staning

onder Sappho se sterre:

só bou sy aan ‘n woordeskat

vir haar, ‘n afwesige skat.

 

 

Redondilla

 

Nes Lope de Vega en Calderón

in ‘n klein sirkel vasgevang:

hoe sal ek of goedskiks jy

ooit weer mekaar kan vermy?

 

© Joan Hambidge, 2021

 

 

 

 

Metaforiese transaksie 

 

Met soveel onrus tussen ons,

lê ek verbande sinneloos:

Jy Agamemnon, ek Klutaimnestra?

 

‘n Oorlog word emosionele geweld

(silence is golden) (stilswye is goud)

rooi papawers

 

flits op papier:

‘n andersoortige toneel

(soos) ek kelk die sonlig uit jou dooie keel.

 

Die gedig raak bewapen

in ‘n armed vision

ter nagedagtenis in memoriam sous rature

 

nooit weer sal ek

my vreemde liefde blootlê

eerder in die vagevuur

 

nadink oor gemis

beweeg van vlak tot vlak

in Dante se Goddelike komedie.

 

© Joan Hambidge, 2021

 

 

 

 

Plavei van ellende

– Elisabeth Eybers

 

As kind reeds die krake

in die rivier se droë loop gesien

barste in die swart teer.

 

In Istanboel die inlegkunde

van mosaïek bekyk, so

mooi van ver dié  blou skerwe.

 

Ver geloop om Ātmakāraka

te begryp, in ‘n lewe tweevoudig:

skryf om leef te begryp.

 

In ‘n palanquin in Indië

of ‘n cyclo in Viëtnam

na die self teruggesirkel.

 

Hoe vérder in die tyd

van aflegging of ontnugtering

hoe groter die kreeftegang:

 

die uitlegkunde van die self.

 

© Joan Hambidge, 2021

 

 

 

 

 

 

 

Velázquez: Las Meňinas

 

Michel Foucault

filosofeer oor die episteme

en die ligskynsel in hierdie skildery:

die spel tussen werklikheid

se gatkant, genaamd illusie.

 

Die Wagtende vroue speel af

in Madrid waar Koning Philip,

die Vierde oorheers.

Die ruim kamer in die Alcazar

stal verskillende figurante uit:

 

Infanta Margaret Theresa

met Doña Isabel de Velasco

met Doña María Agustina Sarmiento de Sotomayor,

kniebuigend voor die Infanta,

vir wie sy ‘n búcaro eerbiedig aanbied.

Twee dwerge Maribarbola en Nicolas Pertusato

voltooi die prentjie, terwyl die een

skoorsoek met die slapende, bloubloed hond.

 

Dan sien ons doña Marcela de Ulloa,

glo die chaperone,

geklee in swart, neffens

die naamlose guardadama  

na die agtergrond uitgeskuif,

ene Don José Nieto Velázquez,

glo Diego se groenoog neef,

eweneens die koningin se kamerheer.

Of soiets.

 

Koning Philip IV en koningin Mariana,

opdraggewers vir hierdie ryke tapisserie

word gestulp in die agtergrond

stilswyend in die refleksie van ‘n dowwe spieël.

 

Vlak vir vlak beweeg my oog

tussen wat daar was en ewig

bly uitnooi en betekenis fnuik.

Enumerasie en optel hoort

eerder tuis in ‘n kinderspel.

 

En Velázquez, so by my kool,

lag die hele spul uit

welwetend hoe almal

sou bly wonder oor

die oortreding

van ‘n ordonnansie

in hierdie kaleidoskoop

met ‘n laaste sê:

 

so op die keper beskou.

 

 

© Joan Hambidge, 2021

 

 

Ruie tuin 

Olga Kirsch

 

vir Jdl en Bernard Odendaal

 

In 1983 toe jy ophou

dig in jou hartstaal

daar waar jy die ruie tuin

van verlies alleen

besoek in herinnering

aan jou jeug in Koppies

 

verloor jy in een winter

glo vier jasse in Israel

na jou aliyah en dié landskap

bly ‘n daar word nooit ‘n hier 

Iewriet en Engels vervreem verder

 

nou keer jy terug spreek jy weer

bekendes aan in gedigte van ander

wat jou terugbring en bevry

uit jou dorre taalballingskap

ook ek besing jou hunkerende

 

ylende melodieë en gaan jou opnuut

tegemoet in hierdie vers ylings.

 

© Joan Hambidge, 2021

 

 

 

 

 

Sancire 

 

Waaroor trauer en treur?

Waarom rou en melancholie?

Wat is verloor en wat is gewen?

langdurig, langsaam

 

in hierdie sanctum

word die proses nooit afgehandel

nie, disparaat en desperaat

oor woorde se onvermoë

 

om presies op te som,

vas te vat, neer te pen,

die anatomie van melancholie;

Klibansky, Panofsky en Saxl

 

neem my na Saturnus

en al die ander planete

wat draai soos hulle draai

die-mure-van-my-hart

 

afgebreek opgebreek uitgebreek

op my pegrimstog in woorde

(soos) Žižek in vreemde lande en kontinente

verbind gebly aan my herkoms

 

in ‘n boomryke landskap nou

teruggekeer na die plek-van-my-jeug

en daar geweet hoe verlies

snags deur die lowerryke tuin sing

 

die bome se wortels gevoed

deur bloed en onvergenoegdheid

totnogtoe ‘n skadu oor die erf

hierdie familieboom van stryd

 

© Joan Hambidge, 2021