Versindaba
~ 'n Weblog vir die Afrikaanse digkuns ~

 

 

Aanlyngodsdiens raak nou absurd. Ek lees iewers dat jy virtueel kan bieg – jy moet net jou kredietkaart swipe vir die aflaatboete. Wat my laat wonder: Kan jy op die B/boek sondig? Kan mens krediet aangaan met sonde, soos met skuld? (Ek sal wentelkrediet verkies.) Kan hardnekkige sondes gedelg word met ’n debietorder? Sal ons dan nou meer sondig sodat die genade groter kan word? Party dae is ek dankbaar ek’s ’n sinikus en nie naïef of goedgelowig nie…dink net hoeveel scammers sit voor die bieghok en lag vroom al die pad bank toe.

Nog méér verstommend is die Katolieke Kerk wat exorcism via ’n selfoon en die internet beoefen. Ja, jy’t reg gelees. Soos ek aflei, moet dit ’n slimfoon wees en die priester wat die demoon uitdryf, gesels oor die foon met ta. Só: ’n demoon kan foonpraat. Is hierdie demone geletterd? En kan hulle WhatsApps ontvang (en stuur?) Wel, te oordeel aan die smartphone-ding is hulle mobiel geletterd. Ek wonder nou of mens die demoon kan video-call? Skynbaar begin die gremlins te skree as hulle ’n kruis of rosary sien. Dan kan die smartphone-priest seker ’n foto of video van ’n rosary vir ou Niek se belhamels pos, of hoe? “There are priests who carry out exocisms on their mobile phones. That’s possible, thanks to Jesus” – aldus kardinaal Ernest Simoni. En nee, dit is nie fopnuus nie. Die priester lees die Latynse uitdrywingsleviete aan die demoon oor die foon voor (kompleet soos in ’n kontaksituasie), en daar gáán die bose bliksem.

Nou; hierdie exorcisms is nie beperk tot slimfone nie. Volgens Vatican News werk die Vatikaan se switchboard oortyd – alles pleidooie vir aanlyn duiwelsuitdrywings. Met meer as 500 000 versoeke per jaar om ’n legio duiwels te verja, het daar uiteindelik ’n swartmark vir spookvangers & ander demone ontstaan. Want moderne tegnologie is die mens se beste vriend, óók teen antieke vrese. The Sacred Order of Saint Michael the Archangel file nou al die klagtes aanlyn. Volgens die kardinaal is die duiwel mal oor moderne tegnologie. Daar hét jy dit, julle Facebook-slawe wat nou hier lees. Wel, ’n demoon het ’n besliste impak op sy omgewing, soos die tonele uit die film, The Exorcist, ons tereg ook wys. Hy kan laaie oop en toe maak, oor ’n afstand van 5 meter gwel en goete laat leviteer. In my geestesoog kan ek die klein satang sien wyk, pylstert punt in die wind wég met die glasvesel. Wat gebeur met ’n aanlyn-uitdrywing – gaan jou dongle in vlamme uitbars? Kan mens ’n demoon stream? Kan mens een DOWNLOAD (amper soos ’n virus, maar daai woord is al passé?) Wat se kwaad kan ’n duiwel alles vanlyn aanvang?

Angus Buchan het toe mos onlangs sy Online 2020 Mighty Men Conference gehou. (Hy maak dit by herhaling duidelik dat dit net vir mans is.) Hier is ’n vreemde nuwe vorm van apartheid in charismatiese godsdiens aan die ontstaan en dis die net-vir-mans-of-vir-vroue-saamtrekke. Maar Angus se show is op YouTube beskikbaar, en vroue, die tweedehandse voyeurs (burgers; lees ook ‘mense’, aldus die Groot Boek) kan nou koekeloer wat die manne aanvang. Ja, geslagsgelykheid in die Bybel is so uit soos sonbrandolie vir ’n Albino.

Soos mens kon raai, trek Angus nou ’n Paulus op ons met die lockdown. Ná ’n groot stryd is hy eindelik genees van Covid en breek hy soos ’n leeu uit ‘n hok (sý woorde). Hy sit by ’n tafel, die Bybel oopgeslaan en preek met ’n krag en vaart wat sy stembande laat grint terwyl sy arms só propeller, ek’s bevrees hy gaan opstyg en wegvlie. Dis Angus, die martelaar, die held van sy eie verhaal. (Besef mense dan wraggies nie dat masochisme ’n versteuring is nie?)

Wat my nou laat wonder oor charismatiese aanlynbyeenkomste in die algemeen. Hoe gaan mense dit doen? Jy kan byvoorbeeld kerkhou via Microsoft Teams of Zoom, oor-die-lug in vreemde tale babbel en sing … en as jy suggereerbaar genoeg is, kan selfs geloofsgenesing vir jou werk. Picture this: Dan sit jy voor jou rekenaar, oë toe, arms in die lug, wuiwend –  en wanneer die healer se opsweping ’n crescendo bereik, spring jy op, skop daai rolstoel in die gang af of slinger die verdomde kruk by die venster uit. Dalk toets ’n Covid-geval dan terstond negatief. Sal massapsigose aanlyn kan werk? Of is die truuks afgestem op ’n kontaksituasie waar die kollektief reageer op die charismatiese herder se suggestie, manipulasie – en hulle eie aansteeklike bygeloof? Gaan die versperrende afstand van die swartspieël nie eerder ’n helse spul bedrog expose nie? Of gaan dit dalk juis die weg baan vir nuwe vorme van religieuse waansin?

Iewers in Maart het die Pous gebid dat die Here Korona wegvat. Ja, die ou man het, soos sy gebruik is, in sy nagrok op ’n balkon ’n skare toegespreek. Dis net eienaardig, want eintlik is vloede, peste, oorloë en aardbewings God se departement. Dis geprofeteer. (Die duiwel se departement is heavy metal en orgies.) Kan die kerk ’n aanlyn-mis hou? En kan jy kollekte EFT?

Kerkgangers (die kuddetjie word beperk tot 50) sal seker toenemend die voordele van aanlynkerk in al sy fasette begin insien, aldan nie. En dan gaan daar ’n nuwe studieveld met die prefiks, “teotegno-” ontstaan. Sela.

*

Die digter en satirikus, M.M. Walters se bundel, Satan ter sprake bevat satiriese verse oor die godsdiens soos vanuit die oogpunt van Satan beskryf; verfrissende poësie. Die gedig “Pardon”, en ek haal aan, die laaste strofe:

 

Moet ék, engel wat kwansuis nie van die lig is,

nou gaan na die donker, die duisterheid

waar u versteek bly vir u maaksels?

Moet ék voorspraak maak vir hemelse geregtigheid,

ék wat blameer word vir die donker dekadensie?

Moet ék waaragtig nou die woord voer?

Met hierdie hele godsrykfiasko het ek mos

van die begin af niks te doen gehad nie?

 

*

Ons kan inderdaad met nostalgie terugkyk na die dae wat ons blinkoog gepraat het van “kompers”. Dit was die sewentiger-, tagtiger- en vroeë negentigerjare.Tog het die koms en siening van hierdie dinosourustegnologie uit die staanspoor die mens met eksistensiële vrae rondom God, of met ’n religieuse/spirituele bewussyn ten opsigte van die wonder van tegnologie, gelaat. In George Weideman se onderstaande vers eggo die komper drie maal in die slotreël “ek is ’n komper ek is ’n komper ek is”, die titel wat God Homself gegee het in Eksodus 3:14, “EK IS”, oftewel: “My Naam is: Ek is wat Ek is.”

Ook in Prevot van der Merwe se speelse gedig word die komper gesien as ‘n soort medium of bemiddelaar waardeur daar kontak gemaak kan word met God. Die woordspel is dubbelduidig – dit was die dae toe digters nog rekenaars gemistifiseer het.

 

Ek het vir my ’n komper bestel

 

Ek het vir my ’n komper bestel

en die dae een-een afgetel

en kort-kort opgewonde soos ’n kind gedink

aan liggies en knoppies en goeters wat blink.

 

Ek het in my kamer op en neer gestap

soos iemand wat op ’n ou vriend wag.

Ou woorde en muwwe vrae. My tong is dom

van antwoorde soek en mor; my lippe stom

 

van al die bar gesprekke met myself.

Ek sou die komper rooi en geel wil verf –

dis vrolik; ek hou van vrolike geselskap

met goeie wyn en af en toe ’n goeie grap.

 

Toe kom my komper my kom-peuter

wat glo met ritse syfers kan goël en speel

en ek verf en poets hom en begin my verkneuter

in al die gul woorde wat ons gaan deel.

 

Oor die wyn het ek hom begin voer en voer

en hy het geknabbel aan die bloedsmaak van my vrae:

Gotjong waaroor kan ons gesels my broer

oor lewe en dood? liefde? metafisika?

 

Toe kom sy antwoord reëlmatig dog beslis:

ek is ’n komper ek is ’n komper ek is

 

– George Weideman (29/7/70)

 

*

 

die hemel help ons

 

hello god

as jy nog wakker is

dit is maar alleen hier by die rekenaar

so laat in die nag

askies ook dat ek so casual met jou praat

dis net

ek weet nog nie hoe om

HOOFLETTERS TE TIK NIE

wag nou kan ek u U

vertel, van my liefde vir my vrou en seuntjies

groter liefde, as vir U meestal, as ek nou moet eerlik wees

so askies tog

liewe God

en as my nommertjie opkom

op die Hemel se IBM-compatible

onthou tog om te

SAVE

voor U

DELETE of

QUIT

 

– Prevot van der Merwe (1990)

 

Die kortverhaalskrywer, Koos Prinsloo se bundel, Die hemel help ons (1987) se gelyknamige verhaal kon moontlik as sneller of interteks vir bogenoemde vers gedien het.

 

Verwysing:

Cillie, A. L. 1991. Pret met poësie. Kaapstad: Best Books.

Walters, M.M. 2004. Satan ter sprake. Pretoria: Protea Boekhuis.

 

 

 

Alleenwees het ’n lonende bedryf geword. Daar is verhoudingsbloggers, huweliksmakelaars, liefdesoekwebwerwe, aanlynromanse en kuberontrouheid. Welkom in die wêreld van virtuele liefde. Welkom, Webliefde 2.0. En nou praat ek nie eens van die slimfoontoeps en TV-programme wat alleenlopers bymekaar uitbring nie. Kyk, alleenwees is ’n bemarkbare kommoditeit. Dit behels persoonlike branding, maar jy moet net nie te eklekties wees nie. As ’n reël is mense maar sku vir Outsiders. Die ideale profiel is gangbaar, ietwat konvensioneel (dit boesem vertroue in), maar met daardie X-faktor. Ek is eensaam, maar ook gesog en nie net nog ’n verloopte alleenloper nie. Die profileerders en rooflesers mag lag, maar vir enkellopendes is dit ’n ernstige saak. (Wat my nou laat wonder of daar dan ook webweduwees en -wewenaars bestaan?)

Te oordeel aan die maandelikse fooie om aan te sluit by ’n alleenloperswebwerf, is dit te verstane dat mense hulle soeke na liefde gratis op die sosiale media uitleef. Daar bestaan ’n legio groepsbladsye waarin die frase “hoekie vir eensames” voorkom. En talle variasies op die tema: Alleenlopers van Delmas, Klerksdorp, Volksrust, Delareyville, Orkney, De Aar, Ermelo, ensovoort. En, baie insiggewend: nie een van hierdie groepe spel die woord “alleenlopers” reg nie – nee, dit word as “alleen lopers” (sic) aangegee. ’n Soort Freudiaanse glips dalk, om die woord “alleen” te aksentueer? “Alleenlopers” het tog so weemoedige klank. Suid-Afrikaners kon nog nooit saamstaan nie, ook nie die enkellopendes ter plaatse nie. Hoekies spat uitmekaar, breek weg, halsstarrig soos Afrikaner politieke platforms en tentkerke want almal soek mos ’n seepkis om op te staan. Kyk, ek geniét hierdie navorsing. Een hoekie verander gans van gedaante en word oornag “stoutgat singles” – vermoedelik geld ander kriteria hiér. En nog een met ’n meer stigtelike karakter word “silwer gerwe alleenlopers”. Maar die goue oues bly: Smag na ware liefde, Alleenlopers bo veertig, Gebreekte harte en Enkel en ernstig vir liefde.

Vir die alleenlopers wat ledegelde wil betaal en meer professionele pasmaats wil ontmoet, is daar webwerwe wat jou data versamel en in lyn met jou unieke alleenlopersprofiel vir jou ’n geskikte maat soek. ’n Pasmaat, pasgemaak. Sagtewareprogramme, rekenaars en statistiek mistifiseer die meeste mense. ’n Rekenaar maak mos nie foute nie en vertel ook nie leuens nie. Voeg net die woord “lab / laboratorium” by “dating”, en voila – die eensame koop in, duur ledegelde ten spyt, want nou word eensaamheid op analitiese wyse geprofileer. Veral vroue gee mildelik persoonlike inligting uit. Wat interessant is, is die wyse waarop die biografiese vorms ingevul word; die stelwyses en die ekstras. Op so ’n webwerf verklap ’n ene Meraai van Mpumalanga dat haar droomman 210 cm (of langer!) moet wees. Hierdie dame mik hóóg –  of dalk is haar wiskunde nie so goed nie. Die langste Springbok tot op hede was Andries Bekker wat 208 cm in sy sokkies gerank het.

Die tradisionele hoekie vir eensames soos ons dit ken, het nie veel verander nie: dit bly geskoei op dieselfde sjabloon van dekades gelede en soos dit verskyn het in Huisgenoot of Keur. Of die Landbouweekblad se immergroen Opsitkers. Ek moet bieg: hoekies maak my kloustrofobies, dis soos stegies en mens verwag enige oomblik die silhoeët van ’n man wat, mes in die hand, tussen die bosse kan uitspring. Tog is hierdie hoekies die oudste en mees gevestigde konsep van eensaamwees. Ek doen ’n uitgebreide soektog op die sosiale media na al wat oop groep is: al die hoekies beland in my visier. Want ek is patologies nuuskierig; dit is my beste en slegste eienskap. Uiteindelik ontdek ek ’n Facebook-gemeenskap met 25 000 lede, ’n oop groepsbladsy waar die meeste van my vriende ook rondsnuffel. Want hier het ons pret; sluip ons in die virtuele gange rond met die voyeuristiese genot wat net ’n skrywer verstaan. Só kom ek op drie Hoekies vir eensames af, maar elkeen het slegs een lid. Nou dít is tragies, is my eerste gedagte, en ek wonder of dit nie die een of ander grap is nie. Nee. (Tog wil ek byvoeg: as ek op ’n godverlate dorp met net ’n paar huise, ‘n kerk, ’n plaasskool en ’n PEP Store gewoon het, het ek waarskynlik ook ’n Hoekie begin met myself as enigste lid en administrateur.) Wat my egter meer kwel, is die Hoekies wat uit drie lede bestaan. Het dit uiteindelik uitgemasel tot die een of ander makabere liefdesdriehoek? Het dit?

Ek haal enkele van die aanlynversoeke hier aan. En ek plaas dit met taal- en spelfoute en al, omdat laasgenoemde nogal heelwat van die mentaliteit, die opderrigpeil en psige van alleenwees verraai. Ek kon dit nie verhelp nie en het spontaan onder aan die plasings begin kommentaar lewer.

Sterretjie

Ek is ‘n plaasmeisie van die Limpopo. Ek hou van die natuur, alles wat mooi is, dans, kamp, kuier om ’n kampvuur en tuinmaak. My ideale man mag nie rook of drink nie en moet ’n lidmaat wees van die AGS-kerk. Mans (35-40) met dieselfde belangstellings mag skryf. Geen kansvatters, asb.  

NB: Hierdie is min of meer die standaard versoek en lingua franca van die hoekies vir eensame mense. Die versoeke klink oorwegend homogeen, want almal hou van die natuur en die mooi dinge in die lewe. Wat ’n mens laat wonder waarom eensames met dieselfde belangstellings dan nie pasmaats kry nie? O, en let op die pedanterie: “mag nie rook of drink nie en moet ’n lidmaat wees van die AGS-kerk.” As daar reeds soveel voorskriftelikheid geld vóór die verhouding, is ’n pantoffelregering gewis die twee se voorland.

Shadow

Ek is ‘n boeremeisie van Noordwes. Ek hou van jag, braai, skyfskiet, avontuur en kleilat. Ek is eintlik maar ’n tomboy, maar probeer hard om ’n dame te wees. Manne (24-30) wat kans sien vir my, kan gerus skryf.

Op die foto kniel ’n jong vrou in kamoe-klere met witgekeukelde vingers om ’n bok se horings. Die bebloede trofee staar met glasige oë in die kamera, en sý glimlag triomfantlik soos ’n amasone van ouds. Jaaaa, juig die manne, kom ons speel kleilat, toe.

NB: Natuurlik het die vrou ’n paar mans se alfamangeen geprikkel. Ek weet nie, maar hierdie versoek maak my kriewelrig. Maar vir al wat ons weet is Shadow een van daardie beskermende moeders wat Saterdae die ánder ma’s langs die kantlyn opdons as haar laaitie bulletjierugby speel.

Leo

Ek is ’n 25-jarige boerseun op soek na ’n goed passende maat. Ek boer met gras en beeste in die Wes-Kaap. Ek het ’n nuwe Hilux met pad tyres sodat ek jou baie kan uitvat. My mags blink. Ek het vele talente, ek kan my eie bier oopmaak. Ek hou van vuur aansteek maar ek het genoeg vriende wat die rooster kan draai. Ons het ’n redelike groot familie so ons neem gewoonlik selfies met 3 kameras. My perfekte lewensmaat is iemand met kort voetjies sodat sy nader aan die stoof kan staan. Nee, ek grap net, ek het maar ’n goeie sin vir humor. So as enige enkellopende dame ’n kans wil vat, ek verjaar die 21 ste Augustus dan sal ek die gelukkige een kies. Maak gou, ek hou julle dop.

NB: Daar bestaan regtig mens wat dink hulle karre se magnesiumwiele gaan ’n vrou se hart vinniger laat klop. As ’n man jou eers probeer beïndruk met sy grotmanhumor, is die kans goed dat hy wel ’n seksis is. Hierdie klink soos die een of ander raffle of lucky draw.

Woestynroos

Ons probeer een laaste keer. Goeie middag. Ons wag geduldig vir die reën…en ek…ek wag vir my ander helfte, my pot se deksel, my beste vriend. Ek is ’n 32-jarige vrou van die Karoo. Ek is die ma van 2 klein karnallies wat my jonk hou en uit die moeilikheid hou…maar ek het ’n leemte in my, daar kort iets in my lewe. Ek soek ’n man wat vir my sal lief wees maar ook vir my seuns. Ons is ’n package deal! Hy moet eerlik, opreg en getrou wees. Hy moet asb. ’n werk hê, ek verwag van die man in my lewe om so hard soos ek te werk. Hy kan kinders hê…dis geen probleem nie. Buiten my twee seuns bly my ouers ook by my. Hulle is my verantwoordelikheid en deel van wie ek is. As enige van die goedjies vir jou ’n issue is ….hou verby, maar as jy iemand soek wat jou hart sal bewaar en waarde heg aan familiebande, godsdiens en lojaliteit….los ’n boodskap of like.

Sy skryf soos ’n vrou met planne. Hiérdie gaan ’n veeleisende pasmaat wees; geen wonder sy probeer “een laaste keer” nie. Sterkte daar, Meneer.

Tarzan

Hallo dames haha wel ek gaan volgende jaar oorsee ek’s nou 26 ’n wit outjie 😅 😃 🙄  lol haha ek soek net vriende om mee te gesels 🍿 🍤 🍩 🍡 🍦 🌯 ek het op ’n plaas groot geraak  🐒 🐖 🐄 🐃 🐐  haha as jy graag meer wil weet los ’n comment of ’n like 😉 hoor gou van julle 🌹 🌺 🌻  (sic)

NB: Iemand wat so baie emojis gebruik is emosioneel onvolwasse.

Billboy

Hiiiii. Ek’s 26 van Secunda ’n nederige God vreesende (sic) man plat op die grond (sic) tipe ou. Ek’s baie romantics (sic) en lojaal…Indien iemand sou belangstel om my beter te leer ken… Jy weet wat om te doen xxxxxx

NB: Glimlag.

Jasmyntjie

Hi hi! Ek is ’n amper 39-jarige weduwee van Centurion. Ek het ’n geballanseerde uitsig (sic) oor die lewe Ek is ’n baie selfstandige enkelma met 2 kids. Ek’s opsoek na ’n maaikie (sic) om my lewe te deel.

NB: Jasmyntjie is ‘amper’ ’n weduwee. Sy laat nie gras onder haar voete groei nie! Wees versigtig, Meneer: heel moontlik soek hierdie dame net ’n man om vir haar en haar twee kinders te sorg.

Plaaspop

Okay hier gaan ons vir die laaste keer. Ek is 33 jaar oud ek bly in Cradock in die Oos-Kaap en is op soek na my ridder op sy wit perd (bakkie). Ek soek ’n man wat na homself kan kyk, ’n man wat weet hoe om ’n vrou op sy hande te dra (sic) en nie bang is vir ‘curves’ nie.  ’n Man wat die Here liefhet en glo aan respek vir ’n vrou! Mag julle almal gebles (sic) en bewaar word. As jy die post like of comment is jy gereed om vriende te wees en vinnig op ’n date te gaan. Slegs geldig tot 31 Augustus 2017.

NB: Die laaste keer wat ek gesien het hoe ’n man ’n vrou op sy hande dra, was met die Boswell Wilkie Circus in 1997. Plaaspop is haastig. Terwyl voorraad hou.

Goedkoop bemarkingslenters word ingespan om die Self meer aanloklik te maak. En van die alleenlopers verromantiseer hulle eensaamheid en raak skoon digterlik daaroor… soos die hookline van ’n goedkoop popsong.

Die menslike kondisie is inderdaad  ’n tragiese een.

 

Hoekie vir eensames

 

Hoe tintel die bloed as die hormone ontwaak

en ’n vreemde gloed die liggaam laat ontdooi.

Nou roer die rower met kwyl aan sy kaak

nou sidder die sag en gewillige prooi.

Ek droom van ’n slagter met bloed aan sy mes –

kom kalmeer die bewing van Bakvissie op S.

 

Die blom het ontvou met ’n bedwelmende geur

om die oesman na die tuin te lok.

Die soet trosse hang vol geswel en verkleur

aan die gewillige loot van die wingerdstok.

Die ganse oes sal ek gewilliglik gee –

dis die aanbod van Jong Dame op E.

 

Ek word stadig gesetter maar steeds leef die hoop

dat ’n ridder sal kom om my te verlos.

Die swaaibrug is af en die poort staan oop

en die preutse bewaarder het sy greep laat los.

Hoe lank moet ek nog vrugteloos kla –

dis die noodsein van Middeljarige Dame op K.

 

Die rimpels vermeerder en die spiere verslap

net die een beklemming bly leef om die hart.

Aan wie kan ek die geheim verklap

van die één begeerte wat die ouderdom tart?

Voordat ek sterf moet ek die groot dors les –

dis die wanhopige bede van Ou Dame op S.

 

M.M. Walters

 

Verwysing

 

Brink, A.P. 2008. Groot Verseboek. Deel 2. Kaapstad: Tafelberg.