Versindaba
~ 'n Kollektiewe weblog vir die Afrikaanse digkuns ~

In 1977 het ek Breyten Breytenbach se tweede verhoor in die Paleis van Justisie op Kerkplein in Pretoria bygewoon. Ek en ‘n skoolvriend, Costa Georghiou, wat later ‘n diplomaat sou word en nou as politieke wetenskaplike aan die Universiteit van Johannesburg verbonde is, was byna elke dag daar. Ons is selfs ‘n keer op die trappies van die gebou afgeneem en op SA Mirror/SA Spieël, die destydse nuusprogram wat in rolprentteaters vertoon is, getoon.

Die digter D.J. Opperman was lank siek weens lewerversaking, maar nadat hy wonderbaarlik herstel het, het hy onder meer na die noorde gereis en Breytenbach se hofsaak bygewoon. Ek het hom (baie maer, gedas en in ‘n pak klere) die eerste dag saam met sy aantreklike dogter, Diederi, in die deur van die hofsaal sien verskyn, terwyl ons gewag het vir die hofverrigtinge om te hervat. Hy het later by Rykie van Reenen in die persbank gaan sit en gesels en tot laat die middag gebly toe die hof vir die dag verdaag is. (As ek reg onthou, het die regspanne na die bande van die gesprekke tussen Breytenbach en die bewaarder, Lucky Groenewald (wat het van hom geword?), geluister.)

Die hofsaak is die volgende dag hervat. Dit was ‘n besondere geleentheid, wat my vandag nog hoendervel gee. Breytenbach is ingebring en het in die beskuldigdebank bly sit totdat regter W.G. Boshoff hom na die getuiebank geroep het. Breytenbach het opgestaan, na regs beweeg, verby die persbank waar joernaliste soos Rykie van Reenen en Martin Welz (van die faam van Breyten en die bewaarder (1977)) gesit het.

Opperman was weer tussen hulle. Toe Breytenbach by hom kom, het Opperman opgestaan, hom met sy maer hand ‘n handdruk gegee en waarskynlik sterkte toegewens vir wat voorlê. Daarna het Breytenbach na die beskuldigdebank gegaan waar hy die eed voor regter Boshoff afgelê en sy advokaat, Johann Kriegler, hom begin ondervra het. In die gehoor het mense soos Ampie Coetzee en John Miles gesit. Almal was bewus daarvan dat ‘n stuk geskiedenis besig was om te ontvou.

Daardie dag was die Afrikaanse poësie in solidariteit bymekaar.