Versindaba
~ 'n Weblog vir die Afrikaanse digkuns ~

Die Vlug van ʼn Vreemdeling

Magmoed Darwiesj (soos vertaal deur Bester Meyer)

Magmoed Darwiesj (1941-2008) se werk is letterkundig uitsonderlik. Die krities bekroonde digter word gesien as een van die belangrikste digters in die Arabiese taal. Meer as twintig digbundels en tien prosawerke verskyn uit sy pen, en hy was redakteur van die internasionale letterkundige tydskrif al-Karmel in Rammallah. Hy word beskou as die stem van sy mense en ’n legende. Sy verse het wêreldwyd aanklank gevind by verskillende groeperinge en word deur sowel arbeiders as skoolkinders voorgedra.

Die Vlug van ʼn Vreemdeling is omdigtings van Darwiesj se belangrikste verse, en veral van sy latere werk. Vir die eerste keer kan die Afrikaanse leser die trefwydte en impak van die werk van hierdie belangrike digter in sy spreektaal ervaar.

In Darwiesj se woorde: die mensdom ly aan ʼn ongeneesbare kwaal: hoop. Deur die vreemdelingskap van ander te probeer verstaan kan daar (weereens in Darwiesj se woorde): verhoed word dat hierdie ‘vrede’ ons as ʼn hopie stof sal agterlaat.

‘As jy slaap en die sterre tel, dink aan ander

(dié wat nêrens het om te slaap nie).

As jy jouself bevry in ’n metafoor, dink aan ander

(die wat hulle reg om te praat, verloor het).

As jy aan ander ver weg dink, dink aan jouself –

(sê: “was ek maar net ’n kersie in die donker”).’

Oor die vertaler

Bester Meyer is in Alberton gebore. Hy studeer regte by RAU. Bester het hom voorheen toegelê op musiek en neem ’n kortspeler met sy eie komposisies, Ontmoet jou onder ’n harvest moon (2010), saam met die musikant Albert Frost op. Bester se debuutdigbundel die Testament  word deur Naledi uitgegee in 2020 tesame met ses toonsettings van onder andere Breyten Breytenbach en Ingrid Jonker genaamd Musiek vir jou ure. Bester is tans besig om die Testament in Engels te herskryf en beplan om dit Rebel Song te noem en is verder besig met ʼn Engelse vertaling van André P Brink se roman Lobola vir die Lewe.

[Naledi 2021. ISBN: 9781928530206]

Omslag

Vlieg vorentoe

Irize Loots

Die digter, wat in Johannesburg gebore is, woon sedert 1993 in Amsterdam waar sy ’n Gestaltterapiepraktyk het, klavierles gee en deeltyds by ’n uitgewer van wetenskaplike, tegnologiese en mediese tydskrifte werk. Dit is haar debuutdigbundel, nadat sy reeds twee novelles en ’n liefdesroman gepubliseer het. In Vlieg vorentoe praat Loots onder meer oor haar verlange na haar vaderland en haar geliefdes hier, terwyl Amsterdam (en Europa) haar terselfdertyd ’n nuwe, kreatiewe lewe, loopbaan en tuiste bied wat sy omarm en liefgekry het.

[Turksvy Publikasies 2021. Prys: R220.00. 124 bl. ISBN: 978-0-0620 920193]

Omslag

Heenkoms

Meyer van Rensburg

38 jaar na Klankmanwoordboom verskyn Heenkoms, ’n beleë bundel waarin taalspel steeds ’n rol speel, maar die leser veral raak met die eerlike worsteling met kwessies soos emigrasie, geloofsvrae en die naderende ouderdom.

Die omslagskildery is deur die skrywer self. Heenkoms is sy tweede digbundel.

Oor die outeur

Meyer van Rensburg is op 4 Julie 1944 in Upington gebore en word groot in die Noord-Kaap en Noordwes. Hy begin sy loopbaan as klankingenieur by die SAUK. Hier maak hy kennis met musiekkunstenaars vir wie hy liedjies skryf. Dit lei weer tot die skryf van poësie, en hy debuteer in 1983 met die digbundel Klankmanwoordboom, wat baie goed deur die literêre kritiek ontvang is.

Ná 1982 word Van Rensburg omroeper by Punt Radio en Radio Kansel. Hy werk ook as deeltydse Bybelskoolleraar en studeer teologie. In 2004 verhuis die gesin na Engeland waar Van Rensburg by verskillende universiteitskolleges doseer en ’n doktorsgraad in Teologie verwerf. Sewe boeke oor teologiese onderwerpe verskyn uit sy pen.

Onder aansporing van Daniel Hugo begin hy weer in Afrikaans skryf.

Hy woon tans in Engeland en skilder in sy vrye tyd.

[Imprimatur 2021. Formaat: Sagteband. ISBN: 978-0-620-92969-1]

Onder die vlerke van jou liefde

Cas Vos

Hierdie bundel handel oor die wonder en heerlikheid van die liefde. Cas Vos is reeds bekend as uitmuntende vertaler. Die hoogtepunt hier is sy vertaling van die Hebreeuse “Hooglied” in Afrikaans. Ná die Hoogliedbundel volg liefdesgedigte uit antieke Egipte. Die liefdesgedigte is ’n uitnodiging aan die leser: “Kom onder die vlerke van die liefde na my tuin toe.” Die bundel is as ’n hegte eenheid op die maat van die liefde gekomponeer.

Oor die outeur

Cas Vos ontvang reeds die volgende pryse: Die Andrew Murray-prys van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns Die Orde van die Goue Pen deur die Cordis Trust. Hy is vanaf 2004 – 2006 die President van die Internasionale Homiletica Societas. Hy het reeds 11 digbundels die lig laat sien. Sy vertalings sluit in: Homerus se Ilias en Odusseia uit Grieks, en Dante se La Divina Commedia en Il Paradiso uit Italiaans.

[Naledi2021. Formaat: SAGTEBAND. 210mm x 148mm. 182 BLADSYE. Prys: R240.00. ISBN: 978-1-928518-57-0]

Nomadiese sterre – Joan Hambidge

Nomadiese sterre bied ʼn terugkyk op Hambidge se net meer as 60 jaar en veral ʼn blik op haar plek in die Hambidge-huisgesin (soos in die gedigreeks “Witbank-Blues” waarmee die bundel afgesluit word). Dié blik word ’n lamentoso, ’n pynlike terugkyk (“Antigone”) en die “blues” ʼn tint wat die stemming van die bundel kleur. Johan Myburg merk op: “Wat deurgaans opval is Hambidge se omgaan met “hartenswoorde”: woorde wat ʼn duidelike persoonlike betekenis het, maar só geboetseer word dat dit die leser toelaat om ʼn eie “hartensbegrip” daaraan te koppel. Wat veel vreugde bied is die spel en dikwels speelse manier waarmee sy omgaan.”

Die verwysing na sterre in die titel open verwysingsvelde van sterre, gesterntes en swerwers.

Oor die outeur

Joan Hambidge het geen bekendstelling nodig nie. Sy is op 11 September 1956 in Aliwal-Noord gebore en is ‘ʼn Suid-Afrikaanse digter, akademikus en letterkundige kritikus. Sy is welbekend vir haar uit-die-kas-skryfstyl. Haar teoretiese bydraes handel meestal oor Roland Barthes, dekonstruksie, post-modernisme, psigoanalise en die metafisiese.

Vir haar tweede bundel, Bitterlemoene (1986), ontvang sy die Eugène Maraisprys vir letterkunde. Meer onlangs ontvang sy ook die Litera-prys vir haar poësie. Van hierdie prolifieke digter is al meer as 25 bundels uitgegee, onder andere by Protea.

[Protea Boekhuis 2021. PRYS: R200.00 (BTW ingesluit). FORMAAT: 137 x 213 mm, Sagteband. AANTAL BLADSYE: 88. ISBN: 978-1-4853-1263-5]

Omslag

Seisoene op parool    

Hans Pienaar

Bekende digter en resensent Louis Esterhuizen het die volgende oor hierdie versameling gedigte gesê: “Kenmerkend is die ironiese, selfs sardoniese, toon terwyl die stem se personasie in die gedigte dikwels skollieagtig is; iets wat direk verband hou met die titel se verwysing na parool: Iemand wat voorwaardelik vrygelaat is, dog streng by beheermaatreëls moet hou ten einde daardie gewaande vryheid te handhaaf en hernieude tronkstraf te voorkom. Die digter slaag om indrukwekkende wyse daarin om dié filosofiese beskouing van vryheid vs gebondenheid verteenwoordigend van die mens se algehele lewenslot te maak.”

Oor die outeur

Hans Pienaar het naam gemaak as ʼn skrywer oor verskillende genres: Poësie, prosa, drama en ondersoekende joernalistiek, in Afrikaans en Engels. Hy het sy digbundels meestal self uitgegee en veral die eerste, Die taal van voëls, het aandag getrek. Sy roman Die Generaal het tweede prys in NB se Groot Romanwedstryd gewen en is deur hulle uitgegee. Sy boek Die derde oorlog teen Mapoch, ‘n ondersoek na die staat se geheime oorloë teen die Ndebele, verower in 1992 die Rapport-prys vir nie-fiksie.

[Protea Boekhuis 2021. PRYS: R220.00. FORMAAT: 137 x 213 mm, Sagteband, Bladsye: 100. ISBN (GEDRUKTE BOEK): 978-1-4853-1170-6]

Laramie – ‘n Terugblik op Eugène N. Marais

Jeanette Ferreira (Samesteller)

Eugène N. Marais is in 2021 honderd en vyftig jaar gelede gebore en het vyf en tagtig jaar gelede aan eie hand gesterf. Hy het ’n breë terrein bestryk as prosaskrywer, digter, dramaturg, natuurkundige, hipnoterapeut, regsman en joernalis. Sy Versamelde werke het twee uitgawes beleef en ouer sowel as jonger lesers vind steeds daarby aanklank.

Laramie bevat bydraes deur eietydse skrywers in die vorm van prosa, poësie en essays uit die regte, natuurwetenskappe, sielkunde, filosofie en geskiedenis. Standaardafrikaans, Gariepafrikaans en Kaaps, selfs Nederlands, loop saam op Marais se spoor. Lof en meelewing maar ook fel kritiek bied ’n gebalanseerde kyk op hierdie geroemde, omstrede en tragiese figuur. Dit bevat iets vir almal.

“. . . ’n prikkelende, toeganklike bundel met ’n ryke verskeidenheid . . . fiksie en niefiksie en literêr gewigtig sowel as populêr. Dit is die ideale manier om die erf-lating van Eugène Marais lewend te hou en om selfs Marais-aanhangers verder te laat dink – krities én verbeeldingryk te laat dink oor hierdie belangrike literêre figuur. – Dr. Francois Smith, bekroonde skrywer en letterkundige.

Bydraes deur:

Martjie Bosman  Dominique Botha  Pierre Cronje  Thomas Deacon  Piet de Jager  Clinton V. du Plessis  Hans du Plessis  J.C.M.D. du Plessis  Erik Holm  Daniel Hugo  Johan Kruger  Johan Marais  Johann Lodewyk Marais  Jean Meiring  Johan Myburg  Chase Rhys  R.R. Ryger  Gerard Scharn  Carel van der Merwe  Christo van der Westhuizen  Ernst van Jaarsveld  Ben Viljoen  Cas Vos

[Minimal Press 2021]

disteltyd

Marlise Joubert

Met haar nuutste bundel, disteltyd, neem die digter Marlise Joubert bestek op haar lewe; die verouderingsproses met gepaardgaande fisieke aftakeling en verlies, maar ook besinning oor familie, eie kinderjare en die onlangse inperking, beurtkrag en geweld. Dit is gedigte met ’n sterk poëtiese en visuele inslag en word gekenmerk deur ’n introspektiewe, selfs nostalgiese, toonaard. Soos die distel as onkruid ’n saadpluim lewer wat lig, dartelend en lieflik is, is hierdie gedigte ook. Disteltyd is ’n bundel wat weens die geskakeerdheid daarvan ’n belangrike bydrae lewer tot die steeds groeiende korpus van laatwerke; gedigte wat meestal ontroer weens die menslikheid en humor daarin verwoord, maar terselfdertyd ook die leser konfronteer met die maatskaplike onregte kenmerkend van ons tyd.

Oor die outeur

Marlise Joubert debuteer in 1971 met die digbundel ’n Boot in die woestyn. Sy het in haar leeftyd drie romans gepubliseer: Klipkus, Oranje Meraai en Ateljee van glas. Klipkus het in Nederlands verskyn as Rode granaat (1981). Sy skryf ook verskeie radiodramas en is vier keer bekroon in die RSG/Sanlam-radiodramakompetisie. Verder is sy die samesteller van In a burning sea, ’n bloemlesing met 30 Afrikaanse digters se verse wat in Engels vertaal is. Haar agtste digbundel, bladspieël, verskyn in 2015 en word genomineer vir die Elisabeth Eybers Poësieprys, asook die ATKV Woordveertjie vir Poësie. Haar bundel, grondwater, is in 2020 met sowel die ATKV Woordveertjie vir Poësie as die Suid-Afrikaanse literêre toekenning vir digkuns (SALA) bekroon. Sy was vir tien jaar lank die webmeester van Versindaba tot einde 2019 en het ook in die tyd verskeie kinderboeke vertaal. Sy skryf en skilder tans voltyds.

[Protea Boekhuis 2021. PRYS: R220.00. FORMAAT: DEMI 213 x 137 mm, sagteband. AANTAL BLADSYE: 112. ISBN (gedrukte boek): 978-1-4853-1259-8]