Versindaba
~ 'n Weblog vir die Afrikaanse digkuns ~

 

 

Väinämöinen

 

Sång

 

Tomas Tranströmer

 

Den vita skaran växte: måsar trutar

i dräkt av segelduk från döda skepp

men fläckad av förbjudna kusters rökar.

 

Lied

 

Die wit skare groei aan: seemeeue

geklee in die seildoek van dooie skepe

maar besoedel deur die rook van verbode kuste.

 

Skel gille rondom die afval van ’n skuit!

Dig op mekaar vorm hulle ’n vlagsein

wat sê: “Hier is buit”.

 

En die meeue stuur oor die watervlaktes

met bloutes wat weggly in skuim.

Dwars oor trek ’n fosforpad son toe.

 

Maar in sy verlede het Väinämöinen gereis

oor die wye glinsterende see van vergane lig.

Hy ry. Die perd se hoewe bly droog.

 

En agter hom: die woud groen van sy sang.

Met ’n eik in sy duisendjarige sprong.

Die groot meul aangedryf deur voëlgesang.

 

En elke boom gevang in sy eie geruis.

Met groot dennekeëls glimmend in die maanlig

terwyl die den ver buite verlig raak soos ’n vuurtoring.

 

Dan staan die Ander op met sy towerspreuk

en vlieg die pyl met oopgesperde oë

die lente in soos ’n voëlvlug.

 

In ’n dooie sekonde waarin die perd skielik verstyf

en begin galop oor die waterlyn soos

’n blou wolk onder weerlig se voelhoring.

 

En Väinämöinen stort swaar in die see

(’n brandseil oor windstreke gespan).

Paniek onder die meeue oor die val!

 

Net soos iemand wat sonder angs

betowerd staan in sy lewensgetroue skildery

neerbuigend met elf koringgerwe.

 

Die vertroude alpepiek neurie in die ruimte

drie duisend meter hoog seil die wolke

agter mekaar. Die enorme baskhaai swenk

 

geluidloos skaterend onder die seewater.

(Dood en hergeboorte soos die golf naderkom.)

En die wind ry vredig op sy fiets deur die struike.

 

 

Dan dreun donderweer dof op die horison

(soos ’n stormende buffeltrop in hulle stofwolk).

In die boom word ’n skadu-vuis gebal

 

en nou stort hy neer wat daar betowerd staan

in die middel van sy verrukte beeld waar die aandhemel

gloei agter die wildevarkmasker van die wolke.

 

Sy dubbelganger het afgunstig geword

en maak in die geheim ’n afspraak met sy vrou.

En die skadu trek saam en word ’n vloedgolf.

 

’n Donker vloedgolf waarop meeue ry.

En die branding skuim in die hawehart,

dood en hergeboorte soos die golf naderkom.

 

Die wit skare groei aan: seemeeue

geklee in die seildoek van dooie skepe

maar besoedel deur die rook van verbode kuste.

 

Haringmeeu: ’n harpoen met ’n fluweelrug.

Nader gesien ’n romp onder sneeu

met verborge polsslag in flikkerende maatslag.

 

Sy vliegsenuwees in balans. Hy sweef.

Hy droom voetloos, hangende in die wind

sy jagtersdroom met die skerp skoot van die snawel.

 

Hy sak gulsig af na die watervlak

en draai soos ’n kous om die prooi

met ’n paar plukke. En styg weer op soos ’n gees.

 

(Vernuwing is die samehang van kragte

raaiselagtiger as die paling se omswerwinge.

Onsigbare boom vol bloeisels. Net so.

 

’n grys seeleeu in sy onderwaterslaap

styg op na die oppervlak, haal asem

en duik – nog steeds slapend – terug na die bodem

 

so het die Sluimeraar in my hom heimlik

verenig met dat en teruggekom

terwyl ek staan en kyk na iets anders.)

 

En die dieselenjin pols in die swerm

verby die donker inham, die voëlnes

waar honger blom met oopgesperde bek.

 

En met die aankoms van die donkerte hoor mens:

afgebroke stukkies musiek uit die orkesput

voor die orkes begin speel.

 

Maar op sy oersee dryf Väinämöinen

geskud in die ruwe handskoen van die uitgestrekte see

in die stilte van die spieëlwêreld waar die voëls

 

vergroot word. En uit die saaddop, ver

van die land, groeiende uit die see

uit ’n misbank, skiet hy boontoe:

 

’n geweldige boom met skubberig stam en en blare

heeltemal deursigtig, en daaragter

gly die die wit gevulde seile

 

van beswymde sonne voort. En daar styg die arend op.

 

(Uit Sweeds vertaal deur De Waal Venter, 21.05.26)

 

AANTEKENING:

Hierdie gedig van Tranströmer is geïnspireer deur die Finse epiese gedig, die “Kalevala”. Tranströmer het die volgende kommentaar gelewer aan die einde van sy gedig:

KOMMENTAR:

Det mystika inslaget kommer från Kalevalas sjätte sång.

(Die mistieke inslag kom uit die sesde Kalevalas lied).

Die Kalevala is ’n negentiende eeuse epiese gedig wat die navoser Elias Lönnrot saamgestel het uit Kareliaanse en Finse orale volkslegendes en mitologie. Dit vertel die verhaal van die Skepping van die Aarde. Dit beskryf die reise en stryd van verskeie volkere uit die verre verlede, asook die diefstal van die mitiese masjien, Sampo, wat veronderstel was om welvaart te kon skep.

Baie dele van die verhale bevat ’n karakter wat soek na lirieke (liedere en towerspreuke) om een of ander vaardigheid te bekom, soos om ’n boot te bou, of om met ysterware te werk. Die verhale bevat beskrywings van towerpraktyke en sang. Ander weer handel oor hartstog, romanse, ontvoering en verleiding. Die protagoniste in die verhale moet dikwels take verrig wat onredelik en feitlik onmoontlik is en wat hulle dikwels nie regkry nie – dit lei dan tot tragedie en vernedering.

Väinämöinen is ‘n halfgod, held en die sentrale karakter in die Finse folklore en die hoofkarakter in die nasionale epos Kalevala deur Elias Lönnrot. Väinämöinen word beskryf as ‘n ou en wyse man, en hy besit ‘n kragtige, magiese sangstem.

Bron: Wikipedia

 

 

 

Väinämöinen

 

 

Tomas Tranströmer. Vertaling van Sweeds in Afrikaans. Vert. deur De Waal Venter.

 

Sång

 Tomas Tranströmer

 

Den vita skaran växte: måsar trutar

i dräkt av segelduk från döda skepp

men fläckad av förbjudna kusters rökar.

 

Lied

 

Die wit skare groei aan: seemeeue

geklee in die seildoek van dooie skepe

maar besoedel deur die rook van verbode kuste.

 

Skel gille rondom die afval van ’n skuit!

Dig op mekaar vorm hulle ’n vlagsein

wat sê: “Hier is buit”.

 

En die meeue stuur oor die watervlaktes

met bloutes wat weggly in skuim.

Dwars oor trek ’n fosforpad son toe.

 

Maar in sy verlede het Väinämöinen gereis

oor die wye glinsterende see van vergane lig.

Hy ry. Die perd se hoewe bly droog.

 

En agter hom: die woud groen van sy sang.

Met ’n eik in sy duisendjarige sprong.

Die groot meul aangedryf deur voëlgesang.

 

En elke boom gevang in sy eie geruis.

Met groot dennekeëls glimmend in die maanlig

terwyl die den ver buite verlig raak soos ’n vuurtoring.

 

(Uit Sweeds vertaal deur De Waal Venter)

 

 

AANTEKENING:

Hierdie deel van die “Lied” is ’n fragment van ’n lang gedig wat Tomas Tranströmer geskryf het. Dit verskyn nie in my bundel vertaalde gedigte “Alles keer om” nie.

Hierdie gedig van Tranströmer is geïnspireer deur die Finse epiese gedig, die “Kalevala”. Tranströmer het die volgende kommentaar gelewer aan die einde van sy gedig:

KOMMENTAR:

Det mystika inslaget kommer från Kalevalas sjätte sång.

(Die mistieke inslag kom uit die sesde Kalevalas lied).

Die Kalevala is ’n negentiende eeuse epiese gedig wat die navoser Elias Lönnrot saamgestel het uit Kareliaanse en Finse orale volkslegendes en mitologie. Dit vertel die verhaal van die Skepping van die Aarde. Dit beskryf die reise en stryd van verskeie volkere uit die verre verlede, asook die diefstal van die mitiese masjien, Sampo, wat veronderstel was om welvaart te kon skep.

Baie dele van die verhale bevat ’n karakter wat soek na lirieke (liedere en towerspreuke) om een of ander vaardigheid te bekom, soos om ’n boot te bou, of om met ysterware te werk. Die verhale bevat beskrywings van towerpraktyke en sang. Ander weer handel oor hartstog, romanse, ontvoering en verleiding. Die protagoniste in die verhale moet dikwels take verrig wat onredelik en feitlik onmoontlik is en wat hulle dikwels nie regkry nie – dit lei dan tot tragedie en vernedering.

Väinämöinen is ‘n halfgod, held en die sentrale karakter in die Finse folklore en die hoofkarakter in die nasionale epos Kalevala deur Elias Lönnrot. Väinämöinen word beskryf as ‘n ou en wyse man, en hy besit ‘n kragtige, magiese sangstem.

Bron: Wikipedia

 

 

 

 

Marlies Taljard gesels met De Waal Venter oor sy vertaling van Tranströmer, Alles keer om.

 

Marlies Taljard: De Waal, ek het pas jou pragtig versorgde bundel Alles keer om ontvang wat deur die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns uitgegee is. Baie geluk met ‘n waarlik indrukwekkende vertaling van die digter Tomas Tranströmer se werk, ‘n Sweedse digter wat hoofsaaklik deur jou vertalings op Versindaba, en nou deur hierdie bundel, aan die Afrikaanse leserspubliek bekendgestel word. Dankie dat jy ingestem het tot ‘n gesprek op Versindaba oor dié reuse onderneming én oor jou vertaalfilosofie.

De Waal, Om watter rede sal ’n digter tipies ’n gedig vertaal?

 

De Waal Venter: Daar is seker ’n hele paar redes waarom iemand sal besluit om ’n gedig te vertaal. Natuurlik is alle vertalers nie digters nie. En wanneer ’n digter vertaal, is daar geen waarborg dat hy noodwendig goed sal vertaal nie.

Eerstens dus: die gedig in die brontaal vind aanklank by die vertaler. Die gedig spreek tot hom, ontroer en verruim sy geestelike lewe. Die vertaler voel die drang om hierdie besonderse taalkunswerk ook in sy moedertaal te kan lees en geniet. As daar nie ’n ander vertaling bestaan nie (of een wat nie bevredig nie!) moet hy self die taak onderneem.

Die volgende gedig van Tomas Transtromer is ’n voorbeeld hiervan.

 

Ansikte mot ansikte

 I februari stod levander still.

Fåglarna flög inte gärna och själen

skavde mot landskapet så som en båt

 

Van aangesig tot aangesig

In Februarie het die lewe tot stilstand gekom.

Voëls was traag om te vlieg, en die siel
het teen die landskap geskuur soos ‘n boot

teen die brug waaraan dit vasgemeer is.

Bome het gestaan met weggedraaide rûe.

Sneeudiepte is gemeet aan dooie gras.

Voetspore het oud geword in die sneeukors.

 Onder ‘n seil, vervagende taal.

Op ‘n dag kom iets na die venster.

Werk word gestaak, ek kyk op.

Kleure brand, alles keer om.
Die grond en ek spring na mekaar.

Uit Sweeds vertaal deur De Waal Venter

 

Die tweede laaste reël van die gedig lewer die titel van die bundel op: “Alles keer om”. Dit is moontlik die mees tiperende eienskap van Tranströmer se oeuvre. Hierdie ervaring, soos in die gedig beskryf, kan verstaan word as ’n tipe epifanie. Meteens word “gewone” dinge vir die leser anders en wonderlik. Dit bring ’n nuwe besef en waardering vir aspekte van die werklikheid waarin jy jou bevind.

Verder is daar die heerlik vars en verrassende metafore wat die Sweedse digter gebruik: “die siel het teen die landskap geskuur soos ’n boot”. En: “Bome het gestaan met weggedraaide rûe.”

Die helderheid en oënskynlike eenvoud van die poësie wat in werklikheid geweldige diepgang het, bekoor my en vind aanklank by my. Ek wou, toe ek vir die eerste keer kennis gemaak het met Tranströmer se werk, baie graag dit ook oopmaak vir Afrikaanse lesers. En in 2011 het ek dus begin vertaal.

 

MT: Hoe gaan jy te werk wanneer jy gedigte uit ander tale in Afrikaans vertaal?

 

DWV: Eerstens moet mens die brongedig natuurlik verstaan en dit waardeer as ’n woordkunswerk wat verdien om ’n wyer leserskring te hê. Dit gedaan, begin die vertaalproses.

Ek weet van vertalers wat eers ’n taamlik letterlike vertaling maak en dit dan verder verfyn. Albei weergawes word gepubliseer. Dit doen ek nie. Die proses om die gedig in verstaanbare Afrikaans om te sit, gebeur hoofsaaklik in my kop. Wat ek neerskryf, is so na as moontlik aan die eindproduk. Maar dan hersien ek die vertaling, soms dae later, en bring verdere verfynings aan.

Vir ’n vertaler in ons tyd is daar baie hulpmiddels. Dit wissel van tradisionele woordeboeke tot elektroniese hulpmiddele. Masjienvertalings is geredelik beskikbaar en dit kan gebruik word as ’n basis waarvandaan jy verder kan werk.

Dan vind ek dit baie nuttig om ander vertalers se weergawes te lees en te sien hoe hulle die gedig benader het. In die geval van die Tranströmer-gedigte het ek veral Bernlef se Nederlandse vertalings nuttig gevind. Maar ook Franse en Duitse, asook Engelse vertalings het nuttige insigte gebied.

Uiteindelik dan, wanneer ek die finale weergawe afrond, is my mikpunt om ’n woordkunswerk in eie reg daar te stel, ’n gedig wat op sy eie bene kan staan en sonder die beitelmerke van die vertaler aangebied word.

  

MT: Watter digters se werk vertaal jy by voorkeur en hoekom juis dié digters?

 

DWV: Party Europese tale is vir my toeganklik en ek beperk my vertaalwerk tot daardie tale. Die Spaanse digter en Nobelpryswenner, Pablo Neruda, was my eerste keuse omdat sy geweldige groot oeuvre ’n ryk verskeidenheid van vernuwende en meesleurende gedigte bevat. Hy is ook, waarskynlik in Engelse vertaling, bekend en gewild in Suid-Afrika.

Die tweede groot vertaaltaak het uitgeloop op die gepubliseerde Tranströmer-vertalings. Hy is minder bekend in Suid-Afrika, maar na my mening (en dié van die Sweedse Nobelpryskomitee!) is hy een van die grootste digters van ons tyd.

Ek vertaal ook graag gedigte van Fernando Pessoa, die Portugese digter wat sy opleiding hoofsaaklik in Suid-Afrika ondergaan het. Hy is veral bekend vir die “heteronieme” wat hy geskep het – name wat hy gegee het aan poësie wat hy in verskeie uiteenlopende en selfs teenstellende style geskryf het.

Verder het ek ’n handvol van Cesar Vallejo (Spaans) se gedigte vertaal en dan ’n klompie van die baie interessante Franse digter Jacques Roubaud wie se gedigte wissel van kinderlike eenvoud tot matematiese verwikkeldheid.

Hier is ’n voorbeeld van een van sy nogal guitige gedigte oor die digkuns.

 

Art poétique

Jacques Roubaud

 

              Ce que disait le poème, je l’ai oublié

              J’ai su ce que disait ce poème, mais je l’ai oublié

              Le poème disait cela, mais cela que disait le poème, je

              l’ai oublié

 

Digkuns

 

Dit wat die gedig gesê het, het ek vergeet

Ek het geweet wat die gedig gesê het, maar ek het vergeet

Die gedig het dit gesê, maar dit wat die gedig gesê het, het ek vergeet

Dat die gedig dit gesê het, is dit wat die gedig gesê het? As dit is wat die gedig gesê het, het ek vergeet

Miskien, sonder om te weet wat die gedig gesê het, toe ek die gedig gesê het, (op die oomblik toe ek die gedig gesê het), het ek dit al klaar vergeet

maar as dit is wat die gedig gesê het, het ek vergeet

Jy sien, wanneer ek die gedig sê, weet ek nie dat ek die gedig sê nie,

want wat die gedig gesê het, het ek vergeet

Dit is waarom dit wat die gedig sê, nie regtig is wat die gedig gesê het nie

en dit het ek vergeet

Uit Frans vertaal deur De Waal Venter

 

Ek hou ook van ’n paar van die jonger Spaanse (Spanje, nie Suid-Amerika nie) digters: Coral Bracho, en David Huerta byvoorbeeld, asook die Franse digter Claude Esteban.

Tans is ek besig om te werk aan gedigte van die Meksikaanse digter, Octavio Paz, met die oog daarop om dit as ’n bundel te publiseer.

Ek vertaal nie uit Nederlands en Duits nie omdat daar talle knap vertalers is wat uit hierdie tale in Afrikaans vertaal. Ek probeer eerder om Afrikaanse lesers toegang te gee tot die ander tale wat minder in Afrikaans weergegee word.

 

MT: Vertaal jy graag die oorspronklike gedig uit die oorspronklik taal – hoekom?

 

 DWV: Ek vertaal altyd uit die oorspronklike taal omdat ek die gedig so getrou moontlik wil herskep en nie ’n herskepping wil herskep nie.

Indien ’n gedig in, sê nou maar Engels, vertaal word, kry die gedig gestalte wat nie presies dieselfde kan wees as die oorspronklike gedig nie. Wanneer ’n ander vertaler dus hierdie vertaling vertaal, is die eindresultaat onvermydelik nog verder verwyder van die oorspronklike gedig – woordkeuses, atmosfeeer, verwewing van betekenisse en idees, subtiliteite, ens. skuif al hoe verder weg. Vertalers kan selfs foute begaan. Hier is ’n voorbeeld:

In Pablo Neruda se meesleurende gedig uit “Canto General” met die titel: “Algunas Bestias” (deur my vertaal as “’n Klompie gediertes”) kom die reël voor:

 

“el hormiguero monacal pisaba

con melodioso pie la selva”

 

’n Engelse vertaler het dit weergegee as: ”the monastic ant-heap was melodiously

teeming in the undergrowth,”

 

My vertaling is:

 

“die monnikagtige miervreter

het met musikale voete deur die oerwoud gestap”

 

Die woord “hormiguero” kan wel vertaal word as “miershoop”. Maar ’n miershoop wat in die oerwoud met musikale voete rondloop, het nie vir my sin gemaak nie. Ek het kopgekrap en uiteindelik besef dat Neruda kortpad gekies het. Na my mening het hy “oso hormigeuro” bedoel, wat “miervreter” beteken. Die Engelse vertaler het gemeen dat hy by die letterlike “miershoop” moes bly.

 

 MT: Hoe behoort mens ‘n vertaalde gedig te evalueer? Moet dit byvoorbeeld woordeliks korrek wees?

 

DWV: Hierbo het ek al heelwat gesê oor hoe ’n gedig na my mening vertaal behoort te word. Ek dink só daaraan: stel jou ’n glyskaal voor. Aan die een kant is daar die letterlike vertaling. Dit is soos vertalers van politieke toesprake probeer vertaal sodat elke woord se presiese betekenis weergegee word, sonder enige poing om die toespraak oratories aantreklik aan te bied. Aan die ander kant is daar die vertaler wat so vrylik vertaal dat dit min ooreenkoms toon met die oorspronklike. Die vertaler het die oorspronklike gedig gebruik as basis om iets heel anders te skep.

Ek dink ’n vertaalde gedig behoort êrens tussenin te lê op hierdie glyskaal. Dit moet nie styf letterlik vertaal wees nie en ook nie so wild weg van die oorspronklike dat die oorspronklike nie meer daarin herken kan word nie.

En dan moet die vertaling ook geëvalueer word met die kriteria waarvolgens enige gedig beskou word: oorspronklikheid, trefkrag, klankrykheid, betekenis, ens.

 

MT: Watter wenke kan jy vir beginner-vertalers gee?

 

DWV: Eerstens moet jy jouself vergewis van al die beskikbare hulpmiddels. Dit wissel van masjienvertalers (Google Translate e.a) tot woordeboeke en webruimtes waar gedigte bespreek en verklaar word. Daar is ook talle blogs bedryf deur gewone lesers en waar jy menings kan kry – natuurlik moet jy nie alles vir soetkoek opeet nie! Enigiemand kan feitlik enigiets kwytraak in die elektroniese media en mens moet jou goeie oordeel gebruik.

Tweedens moet jy soek na vertalings in enige ander taal of tale wat jy ken. Dit is baie waardevol om ’n vertaler in ’n ander taal se poging met joune te vergelyk.

Derdens moet jy die vertaalkunde navors indien jy nie reeds ’n akademiese kursus volg nie. Vertaalkunde het veral vanaf die sestigerjare van die vorige eeu die status begin kry van ’n gerespekteerde en waardevolle dissipline. Veral die taalnavorser André Lefevere het baie gedoen om vertaalkunde stewig te vestig. Hy het ’n paar boeke die lig laat sien wat sy idees en metodes baie goed toelig.

En, anders as met die skryf van ’n gedig wat meesal in een sessie geskryf word, hoef ’n vertaler dit nie te doen nie. Jy kan ’n ent ver vertaal en dan later weer terugkom en verder gaan. Die oorspronklike gedig is daar op papier en sal nie verdamp soos jou inspirasie wel kan wanneer jy self ’n gedig skryf nie.

einde

 

 

Versindaba kompetisie vir vertaalde gedigte (15)

 

Tomas Tranströmer. Vertaling van Sweeds in Afrikaans. Vert. deur De Waal Venter.

 

Boom en lug

 

Daar gaan die boom gehul in reën,

storm verby ons in die stortende grysheid.

Dit het ’n taak. Dit haal lewe uit die reën

soos ’n lyster in ’n vrugteboord.

 

Wanneer die reën ophou, gaan staan die boom.

’n Duidelike glimp, stil in die helder nag

wagtend soos ons vir die oomblik

wanneer sneeuvlokkies uitslaan in die ruimte.

 

***

 

Trädet och skyn

 Tomas Tranströmer

 

Det går ett träd omkring i regnet,

skyndar förbi oss i det skvalande grå.

Det har ett ärende. Det hämtar liv ur regnet

som en koltrast i en fruktträdgård.

 

Då regnet upphör stannar trädet.

Det skymtar rakt, stilla i klara nätter

i väntan liksom vi på ögonblicket

då snöflingorna slår ut i rymden.

 

Bronverwysing:

Tranströmer, Tomas. 2011. samlade dikter 1954 – 1996. Bonnier Pocket.

 

Alles keer om

Tomas Tranströmer

VERTALER: De Waal Venter

 

AGTERGROND

Tomas Gösta Tranströmer (15 April 1931 – 26 Maart 2015) was ’n Sweedse digter wat in 2011 die Nobelprys vir sy poësie ontvang het. Sy poësie het dikwels die lang, koue winters in Swede beskryf en die uitsonderlike natuurskoon van sy land. Dele van sy oeuvre is in meer as sestig tale vertaal. Hy het ’n baie ingrypende invloed gehad op digters en digkuns reg oor die wêreld, iets wat nog steeds geld. Tranströmer het in sy jonger jare heelwat gereis en lande in Asië, Afrika en Europa besoek. Hy het ook bekend geraak in die VSA en daar lesings gelewer. In 1990 het hy ’n beroerte gekry wat hom aan die regterkant verlam het en sy spraak feitlik onverstaanbaar gemaak het. Hy het egter bly skryf daarna.

Tranströmer het sy hele lewe lank klavier gespeel. Na sy beroerte het hy homself geleer om die klavier met sy linkerhand te bespeel. Daar is spesiaal vir hom klavierstukke gekomponeer vir die linkerhand. Talle van sy gedigte is ook deur verskeie komponiste getoonset.

 

OOR DIE OUTEUR

Charl-Pierre Naudé skryf oor die digter:

Tomas Tranströmer is een van die belangrikste digters wat ná die Tweede Wêreldoorlog in Europa op die toneel gekom het. In sy gedigte neem die natuur, en die vervloeiing van wakker- en slaaptoestande die sentrale posisie in. Tranströmer se werk is tipeerbaar met die woord “post-surrealisties”. Hier is amper niks te sien van die “ontsporing van die sintuie” van die vroeë surrealisme nie, waarin grillige verbande en ‘n enigmatiese woord-“chaos” die botoon gevoer het soos by Arthur Rimbaud, byvoorbeeld. By Tranströmer is daar ‘n versigtige soeke na nuwe geordenhede maar nié nuwe sekerhede nie. Dít is vir altyd op sy kop gekeer. Die gedigte is baie beeldryk en sintuiglik, maar tegelyk oorwoë en deurdink. Elke gedig beding van nuuts af die individu se psigiese oorlewing.

Dis tentatiewe, misterieuse gewaarwordings wat die leser telkens oorbluf laat – gedigte gewy aan ‘n sublieme onrustigheid.

 

OOR DIE VERTALER

De Waal venter (1942) het sy eerste digbundel “Kiem” in 1963 gepubliseer en deur die jare opgevolg met ’n paar ander. Sy jongste bundel “Oop sirkel” het in 2017 verskyn. Hy het feitlik sy hele loopbaan as reklameskrywer deurgebring. Nadat hy uitgetree het, het hy vyf jaar lank as stadsraadslid in Krugersdorp gedien (2011 – 2016). Hy het ook kinderverhale, jeugromans en kortverhale gepubliseer en radiodramas en TV-reekse geskryf. In 2019 het hy ’n bundel gedigte van Pablo Neruda “Vandag is boordensvol” wat hy uit Spaans vertaal het, gepubliseer. Hiervoor het hy in 2020 die SA Akademie vir Wetenskap en Kuns se Vertaalprys ontvang.

 

Die bundel word later vanjaar deur die SA Akademie vir Wetenskap en Kuns bekendgestel.

Tomas Tranströmer: Vertaling uit Sweeds in Afrikaans. Vert. deur De Waal Venter.

 

 

Haikoe

 

 Wit orgideë.

Tenkbote gly verby.

Die maan is nou vol.

 

 

Kragdrade span ver

in die koue se wit ryk

noord van alle musiek.

 

 

Die helder wit son

hardloop alleen nader na

die dood se blou berg.

 

 

Ja, ons moet lewe

met die fynskrif van die gras

en gelag uit kelders.

 

 

Die son lê nou laag.

Ons skaduwees is reuse.

Netnou is als skadu.

 

Uit: Haikudikter

 

Tomas Tranströmer – vertaal in Afrikaans deur De Waal Venter

 

Elegie

 

Ek maak die eerste deur oop.

Dit is ‘n groot sonverligte kamer.

‘n Swaar motor ry verby in die straat

en laat die porselein rittel.

 

Ek maak die tweede deur oop.

Vriende! Julle het die donker gedrink

en sigbaar geword.

 

Die derde deur. ‘n Smal hotelkamer.

Uitsig op ‘n agterstraat.

‘n Lamp wat glinster op die teer.

Pragtige klomp uitgebrande ervaringe.

 

Uit Sweeds vertaal deur De Waal Venter/2013

 

Uit die winter van 1947

 

Dae in die skool, daardie dowwe malende vesting.

In die skemer het ek huis toe gestap onder die advertensieborde.

Dan kom die fluistering sonder lippe: “Word wakker, slaapwandelaar!”

En alles wys na die kamer.

 

Vyfde verdieping, uitsig op die tuin. Die lamp het elke nag in ‘n skrikwekkende sirkel gebrand.

Ek het in die bed gesit sonder ooglede, stukke stukke films gesien met waansinnige gedagtes.

 

Asof dit noodwendig was …

Asof die laaste kindertyd opgebreek geraak het sodat dit deur die tralies kan kom.

Asof dit noodwendig was …

Ek het in boeke van glas gelees maar net die ander gesien:

die vlekke het deur die muurpapier gedring.

Dit was die lewende dooies wat hulle portrette wou laat skilder het!

 

Tot dagbreek wanneer die vuilgoed-mense kom en raas met die blikke daar onder.

Die agterplaas se vredige grys klokke

lui my aan die slaap.

 

Uit Sweeds vertaal deur De Waal Venter

 

.

 

Weeklag

 

Hy het sy pen neergesit.

Dit lê doodstil op die tafel.

Dit lê doodstil in die leë kamer.

Hy het sy pen neergesit.

 

Te veel wat nóg geskryf kan word nóg onderdruk kan word!

Hy is lamgeslaan deur iets wat verweg gebeur

alhoewel die wonderbaarlike knapsak klop soos ‘n hart.

 

Buitekant is dit voorsomer.

Uit die groenigheid kom fluitgeluide – mense of voëls?

En die bloeiende kersiebome troetel die vragmotors wat tuisgekom het.

 

Weke gaan verby.

Langsaam kom die nag.

Motte gaan sit op die ruit:

klein bleek telegramme van die wêreld.

 

(Uit: Den halvfärdiga himlen V – 1962)

Uit Sweeds vertaal deur De Waal Venter

 

DPM Botes (1937- ) het gedebuteer met Wat is ‘n gewone man (1965) en dit twee jaar later opgevolg met (1967). Twee jaar na die verskyning van Klein grys telegramme het R Schutte in ‘n Standpunte-artikel, “Moderne Sweedse poësie in Afrikaans”, Botes se plagiaat van gedigte van Tomas Tranströmer en Sandro Key-Aberg uitgewys (1969:10-13)

 

 

Alkaiskt

 

‘n Woud in Mei. Hier spook my hele lewe:

onsigbare vrag meubels. Voëlgeluide.

In die stil poele, muskietlarwes –

jy sien die woes dansende vraagtekens.

 

Ek ontsnap na dieselfde plekke, woorde.

koue bries van die hawe, ysdrake lek

aan my nek terwyl die son neerbak.

Die swaar meubelvrag  brand met koel vlamme.

 

Uit Sweeds vertaal deur De Waal Venter

 

Nota:

‘n Alkaïese strofe is vernoem na die vyfde eeuse vC Griekse digter, Alkaios. Dit is ‘n tipe ode bestaande uit vier rymlose reëls. Die eerste twee reëls bevat elf sillabes elk, die derde het nege en die vierde het tien.

Alkaios was ‘n tydgenoot van die digteres Sappho. Daar word gesê dat hulle minnaars was. Hulle het dikwels saam hulle werk uitgevoer in die stad  Mytilene op die eiland Lesbos waar hulle albei gewoon het.

 

 

*

 

Die reis se formules

 

Resans formler

(från Balkan -55)

Tomas Tranströmer

 

I

‘n Geruis van stemme agter die ploegman.

Hy kyk nie om nie. Die leë lande.

‘n Geruis van stemme agter die ploegman.

Een na die ander glip die skadu’s los

en stort in die somerlug se afgrond.

 

II

Daar kom vier osse onder die lug.

Geen hoogmoed aan hulle nie. En die stof

dik soos wol. Insekte se penne skraap.

 

‘n Gewemel van perde, maer soos

in die allegorieë van peste.

Niks mak aan hulle nie. En die son verdwaas.

 

III

Dorpie met klein hondjies ruik soos ‘n stal.

‘n Party-agent op die markplein

in die dorpie met wit huise wat ruik soos ‘n stal.

 

Sy hemel volg hom: dit is hoog

en nou soos binne ‘n minaret.

Slapvlerk dorpie op die heuwel.

 

IV

‘n Ou huis het homself in die voorkop geskiet.

Twee seuntjies skop ‘n bal in die skemer.

‘n Swerm vinnige eggo’s – skielik skyn die sterre.

 

V

Op die roete ‘n lang donkerte. My polshorlosie

gloei hardkoppig met die tyd se gevange insek.

 

Die vol kompartement is dig van stilte.

In die donker stroom die lande verby.

 

Maar die skrywer is halfpad in sy beeld

en reis daar, terselfdertyd mol en arend.

 

(Uit Sweeds vertaal deur De Waal Venter)

 

Hierdie gedig is tipies van Tranströmer se oeuvre in die sin dat dit handel oor oorgange en ‘n toestand van tussenin-wees. Mens kan die gedig lees asof die verteller op ‘n treinrit deur die Sweedse landskap is. Die geploegde lande en klein dorpies stroom verby. Die dag gaan skielik oor in die nag.

“‘n Swerm vinnige eggo’s – skielik skyn die sterre”

En dan vat die laaste twee reëls hierdie konsep pragtig saam:

“Maar die skrywer is halfpad in sy beeld

en reis daar, terselfdertyd mol en arend.”  (DWV. 20.3.2012)

 

*

 

 

Nagreis

 

Dit swerm onder ons. Treine vertrek.

Hotel Astoria sidder.

‘n Glas water langs die bed

skyn die tonnels in.

 

Hy het gedroom hy is ‘n gevangene in Svalbard.

Rommelend wentel planete.

Glinsterende oë flits oor die ys.

Die skoonheid van wondere is gevind.

 

Nattlig Resa, uit Sweeds vertaal deur De Waal Venter 

Aantekening: 

Svalbard is ‘n eilandgroep tussen die Arktiese Oseaan, Barentssee, Groenlandsee en Noorweegse See. Dit is die noordelikste deel van Noorweë en baie afgeleë.

“Drömde mig en dröm i natt”

“Ek het ‘n droom gedroom laasnag” is die woorde van ‘n Deense volkslied.  Dit is in runeskrif aangeteken in die Codex Runicus – ‘n transkripsie van die Skåne – ‘n wet wat rondom 1300 geskryf is. Die lied gaan oor ‘n meisie wat droom dat sy ryk word.

Die Codex Runicus ‘n manuskrip wat in runeskrif op perkament geskryf is. Dit is geskryf rondom die jaar 1300 en bevat verskeie Deens wette wat die beste bewaar is Skåne Wet. Die Codex Runicus word in in Kopenhagen bewaar.

*

 

Eensaamheid

 

I

 

Hier het ek amper omgekom een nag in Februarie.

My motor het sydelings op die ys gegly, uit

op die verkeerde kant van die pad. Die aankomende verkeer –

hulle ligte – het nadergekom.

 

My naam, my dogters, my werk

het losgeglip en stil agtergebly,

al hoe verder. Ek was niemand

soos ‘n seun op ‘n speelgrond omring deur vyande.

 

Die aankomende verkeer se ligte was geweldig.

Helder lig op my terwyl ek beur aan die wiel

in ‘n deurskynende angs, vloeiend soos eierwit.

Sekondes word langer – skep ruimte daar –

word groot soos hospitale.

 

Ek kon amper net so bly

en ‘n oomblik asemhaal

voor ek verpletter word.

 

Toe kom daar ‘n vastigheid: ‘n bietjie helpende sand

of ‘n wonderlike  windvlaag. Die kar kom los

en swaai dwars oor die pad.

‘n padteken skiet op en knak – ‘n skerp knal –

vlieg die donkerte in.

 

Toe is daar stilte. Ek sit terug in my gordel

en kyk hoe iemand aankom deur die warrelende sneeu

om te sien wat oorgebly het van my.

 

 

II

 

Ek het lank rondgedwaal

in die bevrore Oos-Gotlandse veld.

G’n mens was in sig nie.

In ander dele van die wêreld

word mense gebore, leef en sterf

in ‘n onophoudelike drukte van mense.

 

Om altyd sigbaar te wees – te lewe

in ‘n swerm van oë –

moet daar ‘n spesifieke gesigsuitdrukking wees.

Gesig bedek met klei.

 

Die murmeling styg en daal

terwyl hulle onder mekaar verdeel

die lug, skadu’s, sandkorrels.

 

Ek moet alleen wees

tien minute in die oggend

of tien minute in die aand,

–        Sonder ‘n plan.

 

Baie.

 

Een.

 

(Uit Sweeds vertaal deur De Waal Venter)

 

 

 

Spår

Spoor

 

Twee-uur in die oggend: maanskyn. Die trein staan

in die veld. Ver ‘n dorp se liggies

wat koud flikker teen die horison.

 

Soos wanneer jy so diep in ‘n droom wegsak

jy nie eers kan onthou jy was daar

wanneer jy terugkom nie.

 

Of wanneer jy so diep wegsak in ‘n siekte

dat jou dae ‘n swerm flikkerende spikkels word,

yl en koud teen die horison.

 

Die trein staan doodstil.

Twee-uur: helder maanskyn, yl sterre.

 

…

 

April Och Tystnad

April en stilte

 

 

Die lente lê verlate.

Die fluweelswart watersloot

kruip hier langs my

sonder weerkaatsings.

 

Die enigste iets wat glinster

is geel blomme.

 

Ek is geborge in my skadu

soos ‘n viool

in sy swart kas.

 

Die enigste ding wat ek wil sê

glinster buite bereik

soos silwerware

in ‘n pandjieswinkel.

 

…

 

Två Städer

Twee stede

 

Elk aan sy eie kant van die smal see, twee stede

die een verdonker, beset deur vyande.

In die ander brand ligte.

Die skitterende kuslyn hipnotiseer die donker een.

 

Ek swem uit in ‘n beswyming

op die glinsterende donker waters.

‘n Dowwe tuba-klank dring in.

Dit is ‘n vriend se stem, vat jou graf en gaan.

 

…

 

Sorgegondolen nr 2

Droewe gondel

 

I

 

Twee ou mans, skoonvader en skoonseun, Liszt en Wagner, bly by die Groot Kanaal

saam met die rustelose vrou wat getroud is met koning Midas

wat alles verander wat hy aanraak in Wagner.

Die see se koue groen stoot op deur die paleisvloere.

Wagner is gemerk, sy beroemde Punch-profiel is moeër as voorheen

sy gesig ‘n wit vlag.

Die gondel is swaar gelaai met hul lewens, twee retoer en ‘n enkel.

 

II

 

‘n Venster in die paleis vlieg oop en mense frons in die skielike trek.

Buite op die water verskyn die vullisgondel geroei deur twee eenspaan-bandiete.

Liszt het ‘n paar akkoorde neergeskryf, so swaar dat hulle eintlik weggestuur moet word

na die mineralogie-instituut in Padua vir analise.

Meteoriete!

Te swaar om te dryf kan hulle net sink en sink reg deur die toekoms

tot die Bruinhemde-dae.

Die gondel is gelaai met die toekoms se opgehoopte klippe.

 

 

III

 

Loergate op 1990.

 

25 Maart. Angs vir Litaue.

Gedroom ek besoek ‘n groot hospitaal.

Geen personeel. Almal was pasiënte.

 

In dieselfde droom ‘n pasgebore dogtertjie

wat volsinne gepraat het.

 

IV

 

Langs die skoonseun, ‘n man van sy tyd, is Liszt ‘n motgevrete grand seigneur.

Dit is ‘n vermomming.

Die diepte, wat verskeie maskers aanpas en verwerp, het hierdie een net vir hom gekies –

die diepte wat in mense wil opstyg, sonder om ooit sy gesig te wys.

 

V

 

Abbé Liszt is gewoond om self sy tas te dra deur sneeu en sonskyn

en wanneer sy tyd kom om te sterf sal niemand hom by die stasie ontmoet nie.

‘n Ligte bries van begaafde konjak voer hom mee te midde van ‘n opdrag.

Hy het altyd opdragte.

Twee duisend briewe per jaar!

Die skoolseun wat sy spelfout honderd keer oorskryf voor hy kan huis toe gaan.

Die gondel is swaar gelaai met lewe, dis eenvoudig en swart.

 

VI

 

Terug na 1990.

 

Gedroom ek ry oor ‘n honderd myl tevergeefs.

Dan vergroot alles. Mossies so groot soos henne

het so hard gesing dat my ore toegeslaan het.

Gedroom ek teken klavierklawers

op die kombuistafel. Ek het op hulle gespeel, geluidloos.

Die bure het kom luister.

 

 

VII

 

Die klavier wat stilgebly het deur die hele Parsifal (maar geluister het) kan uiteindelik iets sê.

Sugte … sospiri …

Wanneer Liszt vanaand speel, hou hy die see-pedaal ingetrap

sodat die see se groen krag opstyg deur die vloer en saamvloei met al die klippe in die gebou.

Goeienaand pragtige diepte!

Die gondel is swaar gelaai met lewe, dit is eenvoudig en swart.

 

VIII

 

Gedroom ek moes skool toe, maar kom te laat.

Almal in die kamer se gesigte was wit maskers.

Wie die onderwyser was, kon niemand sê nie.

 

…

 

Ansikte mot ansikte

Van aangesig tot aangesig

 

In Februarie het die lewe tot stilstand gekom.

Voëls het gesukkel om te vlieg, en die siel

het teen die landskap geskuur soos ‘n boot

teen die brug waaraan dit vas is.

Bome het gestaan met weggedraaide rûe.

Sneeudiepte is gemeet aan dooie gras.

Voetspore het oud geword in die sneeukors.

Onder ‘n seil, vervagende taal.

Op ‘n dag kom iets na die venster.

Werk word gestaak, ek kyk op.

Kleure brand, alles keer om.

Die grond en ek spring na mekaar.

 

 

© De Waal Venter. 2011

Tomas Tranströmer

 

Award Ceremony Speech

Presentation Speech by Kjell Espmark, Member of the Swedish Academy, Member of its Nobel Committee, 10 December 2011.

“Your Majesties, Your Royal Highnesses, esteemed Laureates, Ladies and Gentlemen,  Tomas Tranströmer is one of the very few Swedish writers with an influence on world literature. He has been translated into some sixty languages, (and now also in Afrikaans – DWV) and has been important to poetry in various parts of the world. The Nobel Laureate Joseph Brodsky admits that he stole more than one metaphor from him. And during a journey among Chinese poets a year ago I found that Tranströmer is their great model.

Why? Is it the brilliant metaphors? I think that is only half the truth. The other half is the visions, the illuminations in everyday life into which the metaphors have been inserted.”

 

Spår

Spoor

 

Twee-uur in die oggend: maanskyn. Die trein staan

in die veld. Ver ‘n dorp se liggies

wat koud flikker teen die horison.

 

Soos wanneer jy so diep in ‘n droom wegsak

jy nie eers kan onthou jy was daar

wanneer jy terugkom nie.

 

Of wanneer jy so diep wegsak in ‘n siekte

dat jou dae ‘n swerm flikkerende spikkels word,

yl en koud teen die horison.

 

Die trein staan doodstil.

Twee-uur: helder maanskyn, yl sterre.

 

…

 

April Och Tystnad

April en stilte

 

 

Die lente lê verlate.

Die fluweelswart watersloot

kruip hier langs my

sonder weerkaatsings.

 

Die enigste iets wat glinster

is geel blomme.

 

Ek is geborge in my skadu

soos ‘n viool

in sy swart kas.

 

Die enigste ding wat ek wil sê

glinster buite bereik

soos silwerware

in ‘n pandjieswinkel.

 

…

 

Två Städer

Twee stede

 

Elk aan sy eie kant van die smal see, twee stede

die een verdonker, beset deur vyande.

In die ander brand ligte.

Die skitterende kuslyn hipnotiseer die donker een.

 

Ek swem uit in ‘n beswyming

op die glinsterende donker waters.

‘n Dowwe tuba-klank dring in.

Dit is ‘n vriend se stem, vat jou graf en gaan.

 

…

 

Sorgegondolen nr 2

Droewe gondel

 

I

 

Twee ou mans, skoonvader en skoonseun, Liszt en Wagner, bly by die Groot Kanaal

saam met die rustelose vrou wat getroud is met koning Midas

wat alles verander wat hy aanraak in Wagner.

Die see se koue groen stoot op deur die paleisvloere.

Wagner is gemerk, sy beroemde Punch-profiel is moeër as voorheen

sy gesig ‘n wit vlag.

Die gondel is swaar gelaai met hul lewens, twee retoer en ‘n enkel.

 

II

 

‘n Venster in die paleis vlieg oop en mense frons in die skielike trek.

Buite op die water verskyn die vullisgondel geroei deur twee eenspaan-bandiete.

Liszt het ‘n paar akkoorde neergeskryf, so swaar dat hulle eintlik weggestuur moet word

na die mineralogie-instituut in Padua vir analise.

Meteoriete!

Te swaar om te dryf kan hulle net sink en sink reg deur die toekoms

tot die Bruinhemde-dae.

Die gondel is gelaai met die toekoms se opgehoopte klippe.

 

 

III

 

Loergate op 1990.

 

25 Maart. Angs vir Litaue.

Gedroom ek besoek ‘n groot hospitaal.

Geen personeel. Almal was pasiënte.

 

In dieselfde droom ‘n pasgebore dogtertjie

wat volsinne gepraat het.

 

IV

 

Langs die skoonseun, ‘n man van sy tyd, is Liszt ‘n motgevrete grand seigneur.

Dit is ‘n vermomming.

Die diepte, wat verskeie maskers aanpas en verwerp, het hierdie een net vir hom gekies –

die diepte wat in mense wil opstyg, sonder om ooit sy gesig te wys.

 

V

 

Abbé Liszt is gewoond om self sy tas te dra deur sneeu en sonskyn

en wanneer sy tyd kom om te sterf sal niemand hom by die stasie ontmoet nie.

‘n Ligte bries van begaafde konjak voer hom mee te midde van ‘n opdrag.

Hy het altyd opdragte.

Twee duisend briewe per jaar!

Die skoolseun wat sy spelfout honderd keer oorskryf voor hy kan huis toe gaan.

Die gondel is swaar gelaai met lewe, dis eenvoudig en swart.

 

VI

 

Terug na 1990.

 

Gedroom ek ry oor ‘n honderd myl tevergeefs.

Dan vergroot alles. Mossies so groot soos henne

het so hard gesing dat my ore toegeslaan het.

Gedroom ek teken klavierklawers

op die kombuistafel. Ek het op hulle gespeel, geluidloos.

Die bure het kom luister.

 

 

VII

 

Die klavier wat stilgebly het deur die hele Parsifal (maar geluister het) kan uiteindelik iets sê.

Sugte … sospiri …

Wanneer Liszt vanaand speel, hou hy die see-pedaal ingetrap

sodat die see se groen krag opstyg deur die vloer en saamvloei met al die klippe in die gebou.

Goeienaand pragtige diepte!

Die gondel is swaar gelaai met lewe, dit is eenvoudig en swart.

 

VIII

 

Gedroom ek moes skool toe, maar kom te laat.

Almal in die kamer se gesigte was wit maskers.

Wie die onderwyser was, kon niemand sê nie.

 

…

 

Ansikte mot ansikte

Van aangesig tot aangesig

 

In Februarie het die lewe tot stilstand gekom.

Voëls het gesukkel om te vlieg, en die siel

het teen die landskap geskuur soos ‘n boot

teen die brug waaraan dit vas is.

Bome het gestaan met weggedraaide rûe.

Sneeudiepte is gemeet aan dooie gras.

Voetspore het oud geword in die sneeukors.

Onder ‘n seil, vervagende taal.

Op ‘n dag kom iets na die venster.

Werk word gestaak, ek kyk op.

Kleure brand, alles keer om.

Die grond en ek spring na mekaar.

 

 

 

Published 02:48 11.10.11

    Latest update 02:48 11.10.11

 

A victory for poetry

The decision to award the Nobel Prize in Literature to Swedish poet Tomas Transtromer is a declaration of faith in poetry’s power to transcend borders.

By Eli Eliahu

 

“And I take the award of the Nobel Prize in Literature, when it is given to a poet, to be primarily an assertion of the supra-national value of poetry. To make that affirmation, it is necessary from time to time to designate a poet: and I stand before you, not on my own merits, but as a symbol, for a time, of the significance of poetry.”

It has been over 60 years since T.S. Eliot said the above in his speech at the Nobel Prize banquet. Since then, a few other poets have won the prize, including Wislawa Szymborska and Seamus Heaney, and now once again a poet has been awarded the prize, this time the Swedish poet, Tomas Transtromer. It seems that Eliot’s remarks are more relevant than ever, and the decision to award the Nobel Prize in Literature to a poet indeed is not just an award to the poet himself, but also an award to the significance of poetry and a renewed declaration of faith in its power to transcend borders and have an impact even in times when the value of things is measured solely by the number of people interested in them.

Tomas Transtromer and wife – Reuters – October 6 2011    

The name of Transtromer, who was born in 1931, has been mentioned as a candidate for several years now, but his win is still seen as a surprise. He is not exactly apolitical, but his poetry does not represent clear-cut non-conformism the way the works of other Nobel laureates did, such as Aleksandr Solzhenitsyn or Joseph Brodsky. Nor is the selection perceived as representing the people’s voice, the way works of Seamus Heaney or Derek Walcott are. Not everyone therefore deems Transtromer as a worthy choice. The Telegraph’s Philip Hensher noted, for example, “that time has shown every single Swedish winner of the prize to be ‘a little phenomenon of no interest’ outside their own country.”

Transtromer is indeed not a popular poet among the broader public, but his poetry has been translated into some 60 languages. His poems were translated into Hebrew by Galit Hasan-Rokem and his book, “Winter Formulae” was published in 2003 by Keshev Leshira. “Transtromer’s poetry can be considered from two perspectives,” says the publisher’s CEO, Rafi Weichert. “First, it contains material directly connected to Sweden, the images, the scenery. On the other hand, he deals with universal issues, such as the alienation that is the lot of modern man, the relationship between nature and the written word and urbanity, the place of language and poetry, the place of religion.”

The last poet to win the Nobel Prize in Literature was Wislawa Szymborska. The ease with which both poets’ works can be translated may well account for part of the choice to grant them the award.

“Transtromer’s poetry is meditative, recitative, and colored with surreal images and expressionism,” says Weichert. “It is poetry where the essence is in the content, the pictures and in this respect it is also reminiscent of the poetry of Yehuda Amichai, which is also easy to translate and has become popular around the world.”

 

A politically clean choice

Transtromer suffered a stroke in 1990 and since then has been paralyzed on one side and is unable to talk. He does continue to write and publish, but Weichert says his best poetry was written in earlier years. “I think they gave him the prize because they were worried that he would depart from this world without receiving it. This choice also conveys a message of political cleanliness. Had they chosen Adonis, for example, who I think is a great poet and certainly deserving of the prize, they would be saying that he was chosen because of the protests in Syria. And if they had chosen Amos Oz they would say that it was in order to promote the peace process. In the case of Transtromer, it is impossible to make any political arguments of this kind. Clearly, he was chosen on the merit of his poetry.”

There is something Bergman-esque about it (Tranströmer’s poetry); it will never be as popular as Szymborska’s poetry.”