Versindaba
~ 'n Weblog vir die Afrikaanse digkuns ~

Een oogopslag

Alles gebeurt tegelijkertijd en woelt

zonder ophouden, zonder rustpauze

wordt het in een oogopslag gevangen.

En de tuin mompelt onstuimig verder

omdat hij steeds weer in brand staat.

Zijn schuld, hij trekt overal vuur aan.

Daarom vermijdt de maan het landschap.

Valse schijn blijft onbeweeglijk hangen.

Een spiegel klappertandt tegen de muur.

Reikhalzend zet een trein zich in beweging

maar de regen laat overal littekens achter.

Zelfs het geroezemoes wordt nu zichtbaar.

Daar vloeit dan het alfabet weer uit voort.

© Willem M. Roggeman, 2022

DE BETEKENIS VAN DE WOORDEN

Wat geschreven staat, bestaat nooit echt.

Eerst raakten de mensen verstrikt in de stilte,

dan werden ze losgelaten in een tuin vol namen.

Woorden vluchten nu krijsend uit de taal,

uit hun kooi van spelling en spraakkunst

en vlijen zich neer in het meesmuilend gras

van een plantsoen dat zacht het alfabet zingt.

Klapwiekend sterft daar de voorlaatste vlinder.

Een brief zoekt overal naar zijn bestemmeling.

Zo blijkt de dichter voortaan vanzelfsprekend,

reddeloos maar langzamerhand gerustgesteld

door het ruisend nadenken van een boom

door het zilveren fluisteren van de wind

door het vochtige lispelen van de regen en

toch nog zonder adem, zonder betekenis.

Dan keren de woorden weer naar hun taal,

dit betekent elk woord naar zijn eigen taal.

Wat altijd blijft is deze verdorde waarheid.

© Willem M. Roggeman

Waarheen? Daarheen

Zij voegt zich balorig bij zijn dromen

en bij al het andere waaruit hij bestaat.

Ook wil zij al zijn gedachten verbranden

en horen hoe de bomen zwaar ademen.

Maar de spiegel die lacht

weet van geen ophouden.

Het klimop kruipt naar het balkon

dat lonkt en zucht en zo moe wacht.

Zij weet dat de vrienden zullen verdwalen

tussen stekelige egels en krassende kraaien.

En zij verscheurt één voor één de dagen,

zo blind als de mol die zijn hoop opwerpt.

© Willem M. Roggeman, 2022

Hesiodos

Zo helder straalt geen enkele ster,

zo somber is geen enkel weerbericht.

Hij die zwemt in giechelend water

kent het gevaar niet van het dier

dat speelt en steeds vergeet te bijten.

De maan kijkt er lijkbleek naar,

ziet hoe hij hapt in het vrolijke water

en het maanlicht van zijn lippen wast.

De begeerte lacht achter elke hand.

Godenkinderen spelen in de boomhut.

En de boer zaait een mythe in zijn akker.

© Willem M. Roggeman

WOORDVERSCHUIVING

Ook zij is hier maar even geweest

maar het woord is in haar gebleven.

Zij laat al die lichte luchtbellen los

die uit de diepte van haar ik opstijgen

hoor hoe de klank knapt in elke bel en

alle troost valt rinkelend van haar af.

Zij mist voortaan iedere verwantschap.

De tijd raakt haar heel voorzichtig aan

en valt daarna uiteen in ogenblikken.

Als aarde verschuiven nu traag de woorden.

Overal liggen losse breekbare fragmenten,

dit is alles wat overbleef van haar verhaal.

Nu is taal hier niet langer meer mogelijk.

De dichter werd onmerkbaar uit het gedicht

weggeduwd.

© Willem M. Roggeman, 2021

Dialectiek

De taaldelinquent ontvreemdt woorden

uit een dialoog vermomd als stijlfiguur.

Nergens laat dit mysterieuze personage

een spoor na want hij stapt voorzichtig

in de voetafdrukken van zijn schaduw.

Alleen wie tijdig weet te verdwijnen

laat een verblindende naam achter.

Alles wat afwezig is, wordt fascinerend,

lost op in een luidruchtig wolkenspel.

En iets dat voorbij is, zit voorgoed vast,

raakt verzeild in vele soorten duisternis.

De suggestie van een spiegelbeeld

wordt zichtbaar bij elke redenering

over de voordelen van schrikdraad

aan de grenzen van de verbeelding.

Een ik-figuur speelt met zijn spelfouten.

Hij graaft steeds dieper in zijn dialect

maar breekt zo zijn bevroren handen af.

Zijn beeldspraak is echter beeldschoon.

De wind berooft hem van zijn stem.

Telkens wanneer hij naar adem snakt,

verbergt hij zijn ziekte in de gordijnen

en wordt even romantisch als de sterren.

Want alles wordt steeds herleid tot lucht

spiegelingen van vergeten ervaringen.

© Willem M. Roggeman, 2021

EEN EXEGEET SPREEKT

Want de poëzie ontstaat uitgerekend hier

op de uitgewiste grens van het herkenbare.

Zij beweegt in een nacht nog voorwereldlijk,

steeds voorafgaand aan elk denkvermogen.

De lezer een curieuze bezienswaardigheid

door eigen ogen in verlegenheid gebracht.

Hij ontsnapt liegend aan elk mensenwerk,

zwijgt in de hem ontglippende verbeelding.

Ook heeft hij al de woorden in dit gedicht

wit geverfd, hun oudste betekenis hersteld,

bevrijd van de vele tartende misverstanden,

ze ten slotte onder rododendrons verborgen.

© Willem M. Roggeman

NAJAAR AAN DE NOORDZEE

Iemand kijkt naar al dat water

dat nooit stilstaat en dom joelt.

De wind is zijn medeplichtige.

Meeuwen krijsen een raar verhaal.

Iemand kijkt door een verrekijker

en draait dan de zee plots dichterbij.

Ergens is een raam blijven openstaan.

Voetstappen knarsen door het grint.

Wolkjes vormen een kudde schapen.

In de keuken stopt een vrouw

twee sneetjes in de broodrooster.

Hij herkent de golfslag in haar ogen.

Zijn gedachten klimmen een ladder op.

Een schilderij verfraait de werkelijkheid,

wijzigt dit stilleven met fellere kleuren.

De wind snijdt de ademhaling van de zee.

Een parkeerplein staat verlaten in de regen.

Vallende bladeren schreeuwen hun angst.

© Willem M. Roggeman, 2021.