 Marius Crous is in 1965 op Villiersdorp in die Kaapprovinsie gebore. Benewens ’n doktorsgraad in Afrikaans en Nederlands verwerf hy ook M.A.-grade in Afrikaans-Nederlands en Engels. Hy het die kreatiewe skryfkundekursus onder leiding van prof. Marlene van Niekerk voltooi. Crous begin reeds op skool dig. Van sy gedigte word in die Tydskrif vir Letterkunde, Standpunte en Literator en ook op LitNet gepubliseer. Hy debuteer in 2003 met die bundel Brief uit die kolonies, waarvoor hy die Universiteit van Johannesburg se debuutprys ontvang. Ander bundels uit sy pen sluit in Aan ’n beentjie sit en kluif (2006), Vol draadwerk (2012), en Tussenganger (2020). Sy gedigte is o.a. opgeneem in die Groot verseboek en ander bloemlesings soos My ousie is ‘n blom. Hy verower in 2014 die derde prys in Versindaba se lykdigte kompetisie oor gestorwe digters met Lykdig vir Wisława Szymborska. Hy is dosent in Afrikaans aan die Nelson Mandela Metropolitan. Op LitNet is hy ook rubriekskrywer van die gay-rubriek Man-tot-man. |
PINK PISTOLS
Pick on someone your own caliber
die Pink Pistols word nie geslaan met baseball bats nie
word nie aangehou met afgesaagde haelgewere nie
die Pink Pistols is soos meisies met bra-pistole
hulle ken hul kalibers en ken hul koeëls
moffies met Armed gays don’t get bashed op hul t-hemde
word nie gekoggel of hul oë persblou geslaan nie
word nie in donker stegies keelaf gesny nie
word nie soos sissies vasgeketting aan wit heinings nie
dykes van hul bikes af
word nie met duck tape vasgedraai aan hul katels nie
vat aan `n Pink Pistol en jy word deur die slape genaai met `n 9mm
die Pink Pistols leef die groot amerikaanse droom
van skiet eerste of jy word geskiet
hulle ken remington en magnum en winchester
chey tac en linebaugh en ruger
van brûe bou tussen die pistoolklubs en die stoombaddens
die Pink Pistols sit die skoot terug in die doodskoot
© Marius Crous. Jan. 2011
BLIND DATE
`n aand saam met jou
is soos ping pong
met klein balletjies
klein gaatjies
`n vinnige heen-en-weergesprek
so hol soos die plastiekklank
van die balletjie wat wip oor die net
dit word dwergtennis vir volwassenes
liliputerwimbledon met te veel sweet
wat my laat smag
na die rolspeletjies
van die rofstoeiers
met hulle tights en flat front speedos
wat mekaar vaspen
op `n harde vloer
op www raw
OBJEK (1990/2010)
selfs
twintig jaar later
raak ek nie moeg
om jou naam te noem of jou te sien nie
selfs
al klink dit vir my vriende
soos al 550 sonatas van scarlatti
op repeat
kluisenaar van die halfgesteentes
in `n dorp met `n straat
`n steengroef
`n straathoekkafee
na twintig jaar
se wigspel met die sterre
in die woestynlig
dobbel met die kabbala
of die streel van die vrouespleet
die lutherse duiwel by die agterdeur
van jou huis
stiller as die woestyn
is jy vrouloos
pa van twee
steeds
die seun met die esauslyf
© Marius Crous. Desember 2010
FOTO
Vir Tadzio
‘n foto van jou val uit everything about me is fake
die wange ingesuig deur die skedel
die oë reeds ter ruste gelê in die agterkop
my klein dorian
weg in die waai van `n vampier
se arm teen die sitplek van `n taxi
jaag jy soos die dampe uit jou sigarette
wat nog draal bo die as- en plantbakke
deur die stad van bloed aan die buffer
weet jy gaan nooit weer
met jou sak vol bottels vodka
my in die nag wakker maak
met die deuntjie wat jy op die buzzer speel
tog ek sal die profesie vervul
my mes steek
in die hart onder jou zoo york-hemp
op die foto met sy gesmeerde kleure
© Marius Crous. September 2010
NA ANGELA CARTER
daar was laasnag `n muis in die pophuis
haarskeerder gespeel met die barbiepop
`n plas pis en kuttels gelos
op die tapyt van oorskietlap
teen die kante van die spiraaltrap
sy stekelhare
tandmerke aan die teeservies
`n pop oopgebyt tussen die bene
hy’t sy vlooie agtergelaat in die dubbelbed
die matras uitgepluis en weggedra na sy nes
met sy snorbaarde oor alles getas
die tafeltjies en stoeltjies het hy omgetuimel
en met sy naels gekrap aan die gekantelde klerekas
alles terwyl die kind gedroom het van rooikappie
wat haar mantel laat lossny deur die jagter
en hom dit in die vuur laat gooi
van die ouma wat by die ooppenswolf uitklouter
in haar voorvingers vasgeknyp ‘n dooie muis se stert
© Marius Crous. September 2010
AVALON
Op die kop die klok van Glastonbury
Wat probeer om die mis te verdryf
Met sy stroewe stem
Net sy die gemantelde
Kan met die oopwaaier van haar hande
Die skippie soos `n skeur in grys lap
Die mis laat oopvou
Voor avalon
© Marius Crous. September 2010
Soms
soms gaan loop ek weer in die ou straat
jou straat ons straat
wag ek vir hek om oop te skuif
of kyk op na die kantgordyne
vuil siwwe wat bose drome vang
dalk hoor ek die klap van die balkondeur
dieselfde brak hardloop nog van voorhek
na syhek na voorhek oorkant die pad
uit die kombuise kom klokslag
die reuk van vleis
aangebrand
die twee uitlanders steeds by hul ontwerpersblombak
wydsbeen hurk oor jou tjor se olievlekke
`n vetgesmeerde swart model
partykeer laat ek die sleutels val
aspris sukkel ek met die slot
wens jy wou eenmaal kom om die draai
met ink aan jou vingers vir my waai
en alles sal weer wees soos dit moes
Van Stadensrivier
snags styg uit die oop keel
skor die stemme
van hulle wat kolk
in die suur van sy maag
vir altyd onverteerbare brokke
wat nooit tot uitspoel gaan kom
in die rivier se uitskotsloot
Callas Forever
Adoring Callas, I am admiring breakdown,
resistance, walkout, flight, feud.
– Wayne Koestenbaum
sy sien neer op parys uit haar hoë venster
word nie toegewuif gee geen encore
haar stem vasgekeer in die grammofoonplate
wat sy snags speel as deel van die ritueel
van rou oor haar stem en oor hom
vanaand is sy mimi die tering eis sy tol
medea wat haar kinders byeenraap
voor sy hulle soos vullis gooi oor die muur
tosca en die prinses wat nie wil rus nie
het sy maar gebly die vet griekse godin
sou haar stem nie soms klink
asof sy aan `n lekker suig in die kies
`n diva moet immer resoneer
`n honger vrou kan nie by wagner byhou nie
die japanese ewige bewakers van die etiket
sou nie soos tebaldi en haar vriende sis
toe sy met krakerige stem vir oulaas
`n lewe gely onder die kuns besing
© Marius Crous. April 2010
Dharma
in die voue van die slaap was jy
‘n saffraansliert teen die wit
jy was ‘n monnik in ‘n grot
wat met jou lyf kon vuurmaak
kon vergeet ‘n honger na kos
laat jou ineenkramp soos die nag by tjoenda
jy kon met `n gebedewimpel
die aasvoëls nader lok
om jou lyf te skeur en vreet
voor jy verder draf as `n sneeutier
bodhisattva
in die kamer net die katel en die kadawer
want ek dwaal klaar op hierdie kaal vlak
tussen die laaste asem en die samekoek van vlieë
my lyf reeds ‘n vleismeul
wat sy opgemaalde oorskot opbring
lei my nie nou na die land met die kleur van rys
met lotussweet en koeie nie
want voor die laaste moderator nie sy asem insluk
soos ‘n boeddha nie
kan ek nie my sandale uitskop
onder die wildevye van nirvana nie
© Marius Crous. September 2009
UM SCHLIMME KINDER ARTIG ZU MACHEN
Na twee skilderye van Marlene Dumas
1.
ek onthou die nat van die blou en die rooi verf
aan my hande en oor my maag
onthou die kinderbybelblik van my moeder
sy oë wat kyk na die blou see op my maag
my hand die rooi boot wat vaar na die hawe
en ek onthou sy hande te onstuimig vir my see
sy boot te groot vir my hawe
sy mond wat kon vloek soos `n matroos
onthou hoe ek my lyf gesmeeer het met die verf
tussen my bene gaan grou het om sy boot daar uit te haal
gerol het oor my ma se bed die lakens gesmeer met verf
nou nog kwas ek as skilder met my vingers
oor die snymerke aan my maag en bene
steeds net toesmeer en toeverf
soos moeder my leer
2.
in sy nek voel hy
haar binneboudjies sag haar broekie
pienk soos die melkskommel op die tafel
in pak en das is hy handeviervoet op sy sokkies
sy kap kaalvoet in sy sye
knyp haar bene oop en toe
om hom aan te hits
sy kla uitgelate
perdjie die hare in jou nek krap my
perdjie dit kielie teen my snuifie
© Marius Crous. Augustus 2009
FETISJ
na `n mms van a
aan boord is sy onderbroek
gegaps uit die wasgoedmandjie
vir jou `n suurstofmasker
tuis sal jy die kleinnood
delikate papirus met fyn inskripsies
oopvou en betas met jou vingers
dalk sjirurgiese handskoene koop
vir die hantering van die artefak
argeoloog van die liefde
jy sal die naat neus
wat tussen sy twee boude
was probeer sin maak
uit die tekens
nagelaat aan die voorpant
dié skat gaan jy bewaar
toegeseël in plastiek
vir die behoud van sy aroma
tussen jou sertifikate en horlosies
© Marius Crous. Julie 2009
VYF JAAR
ons sal seker ook oor vyf jaar
vergaar om die tafel en probeer onthou
van watter poeding
watter koeldrank
watter flieks
en watter musiek
jy hou
gaan ons nog onthou
hoe jou stem klink
toe jy nog vuig praat
laat staan nog hoe jy kon soen
kan `n mens die lyf en die brein
so maklik fnuik
herprogrammeer
om die patrone van ‘n samesyn
lyn vir lyn uit te kan vee
die sintuie ewe flus vergeet
hoe jou tong smaak jou heupe
hoe jou oë was
jou oorlobbe ruik
vyf jaar terug
© Marius Crous. Julie 2009
BREIN
waar in die brein
daardie okkerneut of oopgesnyde sampioen
sit die setel van die snuf aan leerstewels
die oproep van `n moeder se waan
om soos `n rukkerige ou rolprent
oor en weer te kyk
waar slaap die onderbewussyn soos `n skone
lyf met `n six pack in `n rooi speedo
waar die fyn lyntjie in die harsings
tussen kak-op-straat en mond-afvee
ek soek die karnavaleske krioel van serotonien
in die spysverteringskanaal
wil hul conga line volg tot by die neurone
op die rubberige brein soek
na die knop vir die rededele
waar sou die groefies en gleufies
saamplooi vir die maak van rympies
die brein bloei by die aanhoor van musiek
hoe sal hy gloei en glim
ooppof en afblaas by die eerste liefdesblik
wil graag die skedelpan oopsaag
sien hoe die brein oplos en vergeet
hoe om sy mens se naam te skryf
wanneer die skemergebiede die brein oorvat
om te lewe `n spel met skadu’s word
© Marius Crous. Julie 2009
OUTOPSIE
I
met die valslag moes die subjek
ten gronde gaan teen 120 m.p.h.
met impakslag moes die aorta losskeur
moes die ribbe die hart en longe aan flarde sny
II
jy lê op die tafel van vlekvrye staal
onder die skerp lig soos ‘n dooie kuiken
afvlerk en met vliese oor jou oë
III
hoe kry ek afstand om jou lyf te kan dissekteer
IV
die splinterbeen het die aorta afgesny
in die linkerhand ineengekramp
‘n spesimen vir jou sketsversameling
‘n brok van dassie
V
op die kombuistafel wil ek jou vanaand dissekteer
wil soek na tekens in en aan jou lyf
van god se vraatsug
hy het jou weggevat
hy het jou vermoor die skerpbekaasvoël
VI
sny my potlood nie so in die murg in
soos sy skalpel nie
VII
ek kan nie jou kadawer oopsny nie
wil nie jou lyf volmaak soos ‘n vintage model
met ystersaag en koevoet skend
kan ‘n mens jou beminde se gesig
middeldeur saag
soos ‘n sjef jou messe slyp
die hart teen ‘n 45 grade-hoek reep
vir carpaccio?
hoe in godsnaam kan ek jou borskas
waarop ek kon kom en lê en slaap
oopkraak soos ‘n slaaikop?
is dit lykskending om te ruik
aan jou niere en milt soos rubber?
VIII
jy word ingestoot op ‘n waentjie
in ‘n lokaal koud en wit en klinies soos ‘n ontwerperswoonstel
jou gesig en lyf bedek onder ‘n laken
‘n objek om te bewonder met die oog van ‘n kunskoper
ek tree nader uit die donker hoek waar ek skuil
langs die metaalkas met sy vele deure en knippe
altyd toe-oog aan die slaap
soos ‘n barbier gryp die lykskouer die laken
aan twee punte vas en lig hom
langs hom op die waentjie lê sy lemme uitgepak
dis nie jou lyf en jou gesig wat daar lê so sonder bloed
dis nie jou oë daardie wat eens langs my was op die kussing
sulke lippe opgepof en rooi met rowe het ek nooit gesoen
oor daardie bleek en blou borskas nooit gestreel
ek wil bystaan en die lem se snit volg deur die vel
hoor hoe die saag die borsbeen oopkraak
ek wil inkyk by die lyf
as die klampe hom oopbuig
ek wil die soet stank van jou binnegoed ruik
of my vingers druk in jou sponsagtige organe
wat vrot word in die holtes van jou lyf
opgefrommel lê jou geslag op jou bobeen
aan hom gaan ek nie nou lek of suig
aan hom raak nie
ek sien daar groei nog haarstoppels op jou tone
om jou enkels raak die hare al hoe yler
in die grond sal jou hare seker welig uitloop
soos dit was die eerste keer toe ek jou ontmoet
ek gryp die hand van die lykopenaar vas
ek beur saam met die lem deur die lae van jou vel
die outopsis loer oor sy bril
hy lei my na die anagram
wat jy gebêre het in jou lewer hart en milt
Uit: Versindaba 2008, Marlise Joubert [samesteller], Protea Boekhuis, 2008