Versindaba
~ 'n Weblog vir die Afrikaanse digkuns ~

 

Opruiming nege

 

Verroeste sleutels met waterpype wat lek:

‘n double-entendre, die digter in hoek ge-.

Dié opruiming word nou ‘n opryming.

 

What is divinity if it can come

only in silent shadows and in dreams?,

vra die digter van Hartford, Connecticut.

 

Ons bly hom ‘n antwoord skuldig;

‘n kommapunt wat verbind en skei

eerder as ‘n uitroep of finale punt.

 

“Ons”, die kollektiewe sprekers, praat

teenstellend, sinesteties, metafories:

in mý komvandaan staan dit opgeteken.

 

Inperkings, beurtkrag, reise ópgeskort,

word ‘n binnewaartse soektog, dalk

‘n horror vacui in hierdie geslote baan?

 

Mirakel of muse? Inspirasie of dwinglandy?

‘n Voortplantende metafoor genereer

tussen vastelande en tale ‘n vingeralfabet.

 

In so ‘n cul de sac gaan die vers oop,

‘n stuwadoor én dolosgooier, ‘n oksimoron.

Kortsluitings uit taal se simboliese tyding.

 

© Joan Hambidge, 2022

 

 

Geel Nyl

 

Die Quaddaï-hooglande in Oos-Tsjaad

was die gebied van die eens bestaande

Geel Nyl wat opgedroog en verdwyn het.

 

Met die dood van dié rivier het panne

en moerasse oorgebly en mense

metterwyl na die suide weggedryf.

 

Maar oorlééf in die verspreide tale

van die sprekers van die Sahel en bly

as Iteru en Aman Dawũ voort –

 

die name vir “rivier” in Oud-Egipties

en in Nubië in die Noord-Soedan,

’n kopknik na die voorheen groot waters.

 

Op die grenslyn tussen die dor woestyn

en die doringstruike van die savanne

lê die tekens van vroeër in die sand.

 

© Johann Lodewyk Marais

 

 

Tande

 Samudrika shastra vertel jou fortuin uit die lippe en tande, letterlik die glimlag

 

I

Ek was lief om te glimlag

vanmôre weer,

wie kyk my aan?

’n taktlose spieël.

Wie se stomp geel tande

het in my mond kom plak

die glansende fortuin in my mond

verduister met stopsels

 

Oudword lyk op sy beste

deur skrefiesoë

in die dag

en terugskouend

in die nag

 

hardloop ek ligvoets

oor ’n grasperk sag soos dons

veerkragtig soos ’n binneveermatras

(ek het vergeet waar)

is ’n aanloopbaan om op te styg

en sweef met arms oopgesprei

asof op ‘n kruis gespalk

met vlerke aan die enkels

’n helm oor golwende hare

ek gaan nie val nie

so  lig buite die lig – sonder

deure, hekke keer my nie

alle skarniere werk glad

(so  lig sonder die jig )

 

Soos tande val tydgenote

weg

uit my lewensboekery

sal my weergawe

van my geskiedenis

uiteindelik haptand

maar onbetwis

alleen oorbly?

 

                   

II         

My nóú  het die toekoms ingehaal

In snelvuur: studeer, trou, werk,

huiskoop, kinders, beloftes

bot, word ryp of vrot:

sagmoedig, humeurig, knorrig, lighartig,

verlig verkramp vrydenker rassis –

gryp en stop dit in die mandjie op my heup.

Aan die einde van die boord

skud ek my pluksel voor jou uit

en glimlag agter my hand

 

© Anton Dockel, 2022

 

 

 

 

Aankoms

(vir die meisie in blou)

wanneer jy kom
sal dit somer wees
teen skemeraand
met stilte om die huis
met verder af die voëls wat sing
maar gedemp
in die skemerte van hierdie spesiale aand

en ek sal jou uitlei na die stoep:

die sjampanje is klaar geskink
jy sit aan by die ronde tafel
en teen die oorhang begin die bamboesstingels saggies klingel

in die binnehuis speel Cassals op sy tjello
en ek vat jou hand
by die houttafeltjie in die skemerlig
ek leun vorentoe en ruik jou trui
en jy droog met jou trui die druppels af
die druppels op my wang
want dit sal liggies reën
wanneer jy uit jou motor klim

ek druk die knoppie weer en Ronan Keating
wat só lank gewag het
lig sy kitaar omhoog tree vorentoe en
sing:

it’s amazing
how you can speak straight to my heart

na soveel jaar
na sóveel jare
net vir ons
en niks sal ooit weer nie amazing wees nie

 

 

Hierdie gedig – ’n inskrywing vir die jaarlikse AVBOB Poësiekompetisie – is in die AVBOB Poësiebiblioteek gepubliseer, en word herpubliseer met toestemming van die AVBOB Poësieprojek. Klik hier om toegang tot meer as 17 000 gedigte in al 11 amptelike Suid-Afrikaanse tale te kry: https://www.avbobpoetry.co.za/Poem/ViewAll

 

 

 

namakwaland

in namakwaland

lê
my liefde
rooiduin hoog

in die skadu
by gifberg
se voet

rolbos
my verlange

teen ‘n
doringdraad-heining
vas

oor die
groot karoo
se wye vlak

draf
‘n jakkals

windvoet
oor my hart

 

Hierdie gedig – ’n inskrywing vir die jaarlikse AVBOB Poësiekompetisie – is in die AVBOB Poësiebiblioteek gepubliseer, en word herpubliseer met toestemming van die AVBOB Poësieprojek. Klik hier om toegang tot meer as 17 000 gedigte in al 11 amptelike Suid-Afrikaanse tale te kry: https://www.avbobpoetry.co.za/Poem/ViewAll

 

 

kauri

 

Ouma se stopskulp

in Ma se naaldwerkkissie

waar sou dit vandaan kom

hoe het sy dit in die hande gekry

’n kauri in die haai Karoo

 

die laat glip in die sokkie

die woldraadjie natpunt gemaak

deur die oog van die naald gemik

die eerste stekies om die rand

dan die draadtrek

diékant toe

en daaikant toe

dan die weefwerk

bo-oor en onderdeur

en ten slotte die afrond en klaarmaak

 

die voormoeders

in hul indagtige stopwerk

van klein vredes

het hulle ooit oor die skulp gedink

die blinkkoel porselein

die bont spikkelpatroon

die riffelgleuf ’n gewimperde skrefie

of lippe wat wil-wil snak

of grimtandjies wat gryns

het hulle ooit

 

slymdier met mantelvlies

oor die glans gevou

tentakels wat trillend speur

na sponse om af te rasper

op koraalriwwe en diepseebodems

versamel vir amulette

vir wiggel en dobbel

saam met ander skulpiesgeld

vir krale en ornamente en slawe

skepe met skulpe en slawe

 

hoe vroeg hoe ver

strek ’n ondersese Karoo

 

© Ronel de Goede, 2022

 

 

Opruiming agt

 

Elizabeth Bishop se die kuns van verlies,

beskou jy allengs in ‘n donker woordskildery

via Achterberg en ander sans parler.

 

Klankloos wonder ek saam met Kirsch

“Hoe het dit skielik laat geword?”

tot Alba Bouwer se afdraande o-so kil.

 

In my blou DJO-verseboek uit 1951,

vertaal en interpreteer ek melancholie,

glo transpreter soos ons driftig

 

meepraat, saamsing, weerloos toekyk

na sleutels wat geen slot kan oopkry;

deure gesluit wat nou elektronies toeklap.

 

Die ruimtevaarder verlaat die moederskip,

dobberend, losgemaak met ‘n helm

waarin woorde soos ysvlokkies lyk.

 

Stamelend word dié klanke opgevang:

“Buzz Aldrin was the second man on the moon,

‘n gedig onwillig om die oorspronklike korrek

 

te registreer … die siel ‘n paleis vol geheime …

dood en begeerte diep verbind … ‘n koorddans

soos die albasteraarde draai en draai …

 

‘n loflied aan die skryn … I was framed by poetry …

rymend oor die gebergtes in landskappe

vreemd … inderdaad ‘n visum by verstek …”

 

© Joan Hambidge, 2022

 

 

Opruiming sewe

 

Die aard van angs dat dit tydelik kwel?

Žižek meen die ergste emosionele hel.

Pinset of lornjet?  Lornjet of pinset?

 

Watermeyer se geldelike boedel oortref

‘n digterlike bemaking, al kelk ons die klanke

steeds bloeddorstig, een-sinnig in die keel.

 

Die sanger van die Suikerbosrand neem ‘n plek

in langs ‘n bloedrooi bundel In die verbygaan.

‘n Griekse vrou struikel en sterf skielik puntig:

 

‘n sonsambreel tref haar slagaar waterpasreg.

Van al die digters wat ek ken, bly dit Liesbet

wat hierdie terugpraat palinodies sou besleg.

 

Die aard van angs dat dit tydelik kwel?

Žižek meen die ergste emosionele hel.

Pinset of lornjet?  Lornjet of pinset?

 

‘n Digterlike diagnose in hierdie verhuisingstyd

met Dirk-der-Duisende se groot hosannas

as troos in hierdie semantiek se sirkelsang.

 

Cleanth Brooks se The Well-Wrought Urn

hardeband en hardebaard langs Garzilli

se Circles without Center ‘n sleutel geroes.

 

Laaste woord aan Ernst en sy hulsels van kristal:

dié bundels en studies kies ‘n eie bondgenoot

met ligte- en swaartepunte soos Jan F. se “Dis al”.

 

Die aard van angs dat dit tydelik kwel?

Žižek meen die ergste emosionele hel.

Pinset of lornjet?  Lornjet of pinset?

 

© Joan Hambidge, 2022