Louis Esterhuizen. Poging om stadsplein in Antwerpen na Herman de Coninck te vernoem
Onder die inisiatief van die kultuurorganisasie Behoud de Begeerte is daar in Antwerpen begin met vertoë om die bekende Pieter de Coninckplein (foto), wat in die volksmond bekend staan as ‘t Koningspleintje, te hernoem na die Herman de Coninckplein ter verering van die ontslape digter.
Volgens die letterkundige, Kevin Absillis, se omvattende kommentaar op De Morgen se webblad is dié onderneming egter van meet af aan gedoem tot mislukking: “Behoud de Begeerte wil geen nieuwe, nog te bereiken plek met de naam van Herman De Coninck opluisteren, maar suggereert om het huidige Pieter De Coninckplein om te toveren tot het Herman De Coninckplein. Realiteitszin genoeg: de wijziging zal de postbode vast niet in verlegenheid brengen! Vervolgens slaat deze realiteitszin echter door. Pieter zou namelijk maar ‘een romanfiguur’ zijn, ‘een verzinsel, nauwelijks op historische feiten gebaseerd’. Herman daarentegen heet ‘een vooraanstaande en tot op de dag van vandaag invloedrijke dichter’. Op de tweede kwalificatie valt weinig af te dingen, op de eerste des te meer.”
Inderdaad is Pieter de Coninck ‘n legendariese vegter wat deur Hendrik Conscience in 1838 in sy roman “De Leeuw van Vlaanderen” verewig is en Absillis vind dit derhalwe besonder ironies dat ’n vereniging soos Behoud de Begeerte nou die prysenswaardige verering van ’n fiktiewe karakter wil skrap ten gunste van ’n werklike persoon: “Conform hun credo hadden de initiatiefnemers de huidige naam van het pleintje beter herkend als een eerbetoon aan de kracht van de verbeelding. Als de weinig opmerkelijke historische figuur Pieter De Coninck kon uitgroeien tot een machtige collectieve herinnering, dan is het inderdaad niet dankzij de fletse feiten maar dankzij het vernuft van Conscience en de vertellers die zijn ‘Leeuw van Vlaenderen’ van generatie op generatie hebben overgedragen.”
Verder argumenteer hy dat dié herbenoeming deel vorm van ’n politieke magspel en dat dit as sulks die reedsbestaande polarisering van die Vlaamse gemeenskap net gaan vererger. “Natuurlijk valt het niet zo moeilijk te begrijpen waarom sommigen vandaag de erfenis van Conscience liever verdringen,” skryf hy. “De overtuiging leeft dat de schrijver aan de wieg stond van Vlaamse bekrompenheid en vreemdelingenhaat, dat hij zijn lezers opzadelde met een hardnekkkige argwaan voor de Verlichting en een stuitend gebrek aan goede smaak. Dit is echter een door vooringenomen publicisten gevoede karikatuur die ons blind maakt voor de soms scherpzinnige cultuurkritiek die in Consciences romans zit vervat en de oneindig meer genuanceerde houding die de auteur innam ten aanzien van de moderniteit […] De hulde die Behoud de Begeerte plant dient zich meteen aan als een geknipte gelegenheid.”
Nou ja, toe. Soveel dae, soveel dinge. Miskien is die hele kwessie van ‘n “kollektiewe geheue” dalk ook ’n hoendertjie wat ’n eier te lê het in ons eie mandjie van naamsveranderinge tans?
Nietemin, hieronder volg een van my gunsteling verse deur die Vlaamse Meester.
***
Zoals dit eiland van de meeuwen
Zoals dit eiland van de meeuwen
is en de meeuwen van hun krijsen
en hun krijsen van de wind
en de wind van niemand,
zo is dit eiland van de meeuwen
en de meeuwen van hun krijsen
en hun krijsen van de wind
en de wind van niemand.
© Herman de Coninck (Uit: Enkelvoud, 1991)
