45 Mercy Street
In my dream,
drilling into the marrow
of my entire bone,
my real dream,
I’m walking up and down Beacon Hill
searching for a street sign –
namely MERCY STREET.
Not there.I try the Back Bay.
Not there.
Not there.
And yet I know the number.
45 Mercy Street.
I know the stained-glass window
of the foyer,
the three flights of the house
with its parquet floors.
I know the furniture and
mother, grandmother, great-grandmother,
the servants.
I know the cupboard of Spode
the boat of ice, solid silver,
where the butter sits in neat squares
like strange giant’s teeth
on the big mahogany table.
I know it well.
Not there.Where did you go?
45 Mercy Street,
with great-grandmother
kneeling in her whale-bone corset
and praying gently but fiercely
to the wash basin,
at five A.M.
at noon
dozing in her wiggy rocker,
grandfather taking a nap in the pantry,
grandmother pushing the bell for the downstairs maid,
and Nana rocking Mother with an oversized flower
on her forehead to cover the curl
of when she was good and when she was…
And where she was begat
and in a generation
the third she will beget,
me,
with the stranger’s seed blooming
into the flower called Horrid.I walk in a yellow dress
and a white pocketbook stuffed with cigarettes,
enough pills, my wallet, my keys,
and being twenty-eight, or is it forty-five?
I walk. I walk.
I hold matches at street signs
for it is dark,
as dark as the leathery dead
and I have lost my green Ford,
my house in the suburbs,
two little kids
sucked up like pollen by the bee in me
and a husband
who has wiped off his eyes
in order not to see my inside out
and I am walking and looking
and this is no dream
just my oily life
where the people are alibis
and the street is unfindable for an
entire lifetime.Pull the shades down –
I don’t care!
Bolt the door, mercy,
erase the number,
rip down the street sign,
what can it matter,
what can it matter to this cheapskate
who wants to own the past
that went out on a dead ship
and left me only with paper?Not there.
I open my pocketbook,
as women do,
and fish swim back and forth
between the dollars and the lipstick.
I pick them out,
one by one
and throw them at the street signs,
and shoot my pocketbook
into the Charles River.
Next I pull the dream off
and slam into the cement wall
of the clumsy calendar
I live in,
my life,
and its hauled up
notebooks.
In sy beroemde analise van ‘n droom oor sy pasiënt Irma, argumenteer Freud dat drome in hoofsaak gemotiveer word deur die begeerte na wensvervulling. Drome kan dus beskou word as meganismes waardeur die psige wensvervulling nastreef. Wanneer mens Anne Sexton se 45 Mercy Street vanuit hierdie perspektief beskou is daar reeds in die openingstrofe van die gedig ‘n wens teenwoordig – die wens om genade, om bevryding, verlossing van ‘n sekere lyding. Hierdie droom (let op die spanning in ‘real dream’) dring deur haar hele gebeente soos ‘n lugdrukboor – dit is die fisiese belewing van die psigiese toestand. Ons het hier nogmaals te make met ‘n soort ineenstorting van die Lacaniaanse verbeelde in die reële, welke ineenstorting neerkom op die belewing van trauma (in Duits is droom natuurlik traum: droom én wond) en welke trauma weer aangemerk word deur die verlies van suiwer prosaïese of kubernetiese taal. Trauma kan nie (volledig) gekommunikeer word nie.
Die digterlike ‘I’ loop op en af op Beacon Hill (wat dui op haar verwagting dat dit waarna sy wens / waarvan sy droom (die aanwysing na Mercy Street) by hierdie baken te vinde sal wees), maar die wens bly onvervul, die genade uitgestel. In strofe 2 keer sy na Back Bay, sy soek ‘n alternatiewe roete – ompad – na dieselfde adres wat sy ken, 45 Mercy street. Dit word duidelik dat die digter al voorheen by hierdie adres was; sy ken die fisiese eienskappe van die adres – daar is ‘n huis met loodglasvensters in die foyer, 3 verdiepings met parketvloere. Sy ken die meubels, die bediendes en haar moeder, grootmoeder en oergrootmoeder is daar teenwoordig. 45 Mercy Street is ‘n tuiste, ‘n heenkome.
Ons behoort te let hier op die psigoanalitiese belang van die afwesigheid van die vaderfiguur. Op die plek waar die digter wil wees, waar haar droom vervul word, is die vader-patriarg afwesig. Op simboliese vlak dui die afwesigheid van die vader op die suksesvolle vadermoord waardeur die kind herenig sou word met die moeder – ‘n opstand van die Oedipus-konflik. Die afwesigheid kan ook daarop dui dat die digter haar verset teen simboliese kastrasie deur die naam-van-die-vader (wat Lacan as noodsaaklik vir onafhanklike ego-vorming en toegang tot die simboliese netwerk beskou het). In beide Freud en Lacan is die punt hier egter dat die primordiale wond hierdie prosesse aandryf en suksesvolle ego-vorming uitstel. Mens moet egter in gedagte hou dat Freud nooit die Oedipus-kompleks behoorlik kon verduidelik wanneer dit by die toepassing daarvan op die vroulike kind gekom het nie. Die afwesigheid van die vader by 45 Mercy Street sou ook gelees kon word as Sexton se (feministiese) opstand / weerstand teen die patriargale plektoekennings van Freudiaanse psigoanalise. So gesien, kan Sexton se skryfwerk as ‘n nie-kliniese terapie-ruimte gelees word en hierdie terapie-ruimte staan in sterk kontras tot die patriargie van die kliniek – die terapie-ruimte waaraan sy onderwerp is gedurende haar moeilike lewe.
In strofe 3 vra iemand die digter waar sy was (in haar droom). Die digter antwoord met verwysings na gesinsverwantskappe. Die soeke na ‘n eens vreedsame bestaan in die gesinsverlede word op ‘n wrang wyse verder gevoer: ‘n 45 Mercy street van lank gelede word verder beskryf, haar ouers is nog jonk en woon in by die aangesprokene (moontlik ‘n ongebore kind?) se oorgrootmoeder. Die digter (‘Mother’) is ‘n kindjie wat deur ‘Nana’ gesus word in ‘n oënskynlik vredige agtermiddag (let daarop dat ‘grandfather’ steeds afwesig is – hy dut). Tog is daar in hierdie toneel ‘n suggestie van gesinsgeweld waar die digter verwys na die ‘oversized flower’ op die kind se voorkop wat aangebring is om ‘n krul te verdoesel ‘of when she was good and when se was …’. Die ongelyke, gefragmenteerde metrum reflekteer hier die donker suggestie van geweld en trauma in die strofe wat byna onmiddellik verbind word met die suggestie dat die kind wat sy aanspreek buite-egtelik en onbepland verwek is.
In die volgende strofe is daar ‘n skielike en skokkende terugkeer na die werklikheid. Hierdie werklikheid is donker. Die digter verlig straattekens met vuurhoutjies – sy is dus steeds op soek, maar sy erken die hardheid van die werklikheid – dat dit bestaan in teleurstelling, verlies en onvervulde wense. Daar is natuurlik ook weereens sterk opstand hier teen die patriargale orde wat die vrou se geluk definieer in terme van die kerngesin. Dit is byna of die digter sê dat daar vir haar (en vir vroue soos sy) wat geen geluk in haar patriargale rol voel nie, geen geluk elders lê nie. Hierdie is die werklikheid waarin 45 Mercy street (die vervulling van die wens) ‘n leeftyd lank onvindbaar bly. Die verlede is ontoegangbaar, ónherhaalbaar.
Die intense gevoel van verlies en onvervuldheid vertaal in die volgende strofe na uiterste aggressie wat die digter aanspoor om te maak asof sy nie meer omgee oor die vervulling van die wens nie – die straattekens kan maar afgeruk word. Daar is frustrasie oor die verlede wat nie besit kan word nie, wat die digter slegs laat met papier. (Mens sou hier ook kon wys op die volgehoue negatiewe selfspraak wat ‘n bekende simptoom van kliniese depressie is.) Dan volg die enkele strofe ‘Not there.’ wat aandui dat papier (skryf) nie die digter se foltering kan oplos nie – die vervulling van die wens is nie geleë in die skryfproses nie. Hierdie interpretasie word bevestig in die daaropvolgende strofe waarin die digter visse (lewe) sien swem tussen die dooie goed (lipstick en dollars) in haar sakboek en sy hierdie visse simbolies teen die straatname doodgooi. Myns insiens het ons hier te make met ‘n suggestie van die digter se selfmoord (sy gooi eindelik ook haar sakboek in die rivier). Dan besluit die digter om nie langer op drome te wag nie – sy verwerp die moontlikheid van drome en gevolglik kom sy tromp-op te staan teen die slordige kalender wat haar lewe is – maar dit is háár lewe, haar lewe as digter, ‘n lewe waarin die weggesmyte notaboek elke keer weer en weer uit die rommel opgegrawe word, selfs al kan dit die wens nooit vervul nie.
*
Die sanger Peter Gabriel het, na aanleiding van bogenoemde gedig, ‘n lied, ‘Mercy Street’, vir Sexton geskryf. Hieronder is die lirieke:
Mercy Street
for anne sexton
looking down on empty streets, all she can see
are the dreams all made solid
are the dreams all made realall of the buildings, all of those cars
were once just a dream
in somebody’s headshe pictures the broken glass, she pictures the steam
she pictures a soul
with no leak at the seamlets take the boat out
wait until darkness
let’s take the boat out
wait until darkness comesnowhere in the corridors of pale green and grey
nowhere in the suburbs
in the cold light of daythere in the midst of it so alive and alone
words support like bonedreaming of mercy st.
wear your inside out
dreaming of mercy
in your daddy(‘s arms again
dreaming of mercy st.
‘swear they moved that sign
dreaming of mercy
in your daddy’s armspulling out the papers from the drawers that slide smooth
tugging at the darkness, word upon wordconfessing all the secret things in the warm velvet box
to the priest-he’s the doctor
he can handle the shocksdreaming of the tenderness-the tremble in the hips
of kissing Mary’s lipsdreaming of mercy st.
wear your insides out
dreaming of mercy
in your daddy’s arms again
dreaming of mercy st.
‘swear they moved that sign
looking for mercy
in your daddy’s armsmercy, mercy, looking for mercy
mercy, mercy, looking for mercyAnne, with her father is out in the boat
riding the water
riding the waves on the sea
(Kliek hier om die musiekvideo op YouTube te sien.)