Menu
Versindaba
  • Nuwe Bundels
    • Digbundels (2024)
    • Digbundels (2023)
    • Digbundels (2022)
    • Digbundels (2021)
    • Digbundels (2020)
    • Digbundels (2019)
    • Digbundels (2018)
    • Digbundels (2017)
    • Digbundels (2016)
    • Digbundels (2015)
    • Digbundels (2014)
    • Digbundels (2013)
    • Digbundels (2012)
    • Digbundels (2011 & 2010)
  • Resensies
    • Resensies
    • Resensente
  • Gedigte
    • Gedigte (A-L)
    • Gedigte (M-Z)
    • Kompetisies
    • Vertalings
      • 100 Duitse bestes uit die 20ste eeu
  • Digters
    • Digters
    • Onderhoude
    • Stemgrepe
  • Skryfhulp
  • Borge
  • Oor Versindaba
    • Kontak
Versindaba
15 November 201019 July 2024

Pieter Odendaal. “for mzansi” – ’n gedig deur 180 skrywers

Mzansi
Mzansi

Verlede Dinsdag het daar ‘n artikel van die Suid-Afrikaanse expat Birgit Solvsten d’Alpoim op News24 se webblad verskyn. In haar skrywe “What South Africans don’t know about SA” gaan sy basies gal af oor die skreiende rassisme wat steeds in Suid-Afrika aanwesig is. Toe ek Donderdag om 09:13 die artikel lees, was daar reeds meer as 200 kommentare op haar artikel gewees. En was die mense in oproer oor wat sy te sê gehad het! Hulle het haar uitgeskel, geprys, gevloek en gelukgewens. Ek het deur die kommentare gelees en besluit om iets met hulle aan te vang.

Die eerste stap was om aandagtig deur alles te lees en sinsnedes te onderstreep wat my opgeval het, kwaad gemaak het of net eenvoudig belaglik was. Die artikel met kommentare kan hier gelees word:

http://www.news24.com/MyNews24/Beyond-Borders/What-South-Africans-dont-know-about-SA-20101109

Hierna het ek al die onderstreepte kommentare uitgesny en op my kamervloer uitgesprei, waarna ek hulle min of meer “tematies” saamgegroepeer het. Ek het toe die uitknipsels rondgeskommel tot ek tevrede was. Die onderstaande gedig, “for mzansi”, is die eindproduk van my speletjie.

Ek het probeer om so ver as moontlik die oorspronklike kontekstuele betekenis van die teksgedeeltes te behou, alhoewel ek wél hier en daar ‘n voornaamwoord of twee verander het. Die enigste noemenswaardig verskille tussen die gedig en die oorspronklike kommentare is die reëlbreuke en die strofes. Ek het ook meeste van die leestekens verwyder en ooglopende spelfoute gekorrigeer. Dit lyk vir my of die gedig op die ou end ‘n dialoog tussen ‘n ouer en ‘n jonger Suid-Afrikaner verteenwoordig.

Dankie aan elkeen van die 180 kommentators wat (onwetend) gehelp het om die gedig te skryf. Hulle name verskyn onderaan die gedig.

for mzansi

a dialogue in 180 voices

remember

i don’t think i have to

you need to get off your high horse

broer

sorry baas that i am so ignorant

no doubt you think a necklace

is simply a fun piece of jewellery

why don’t you bring your face closer

i remember

being able to identify

landmines limpet mines makarov pistols

before I was 10

i remember

when our family couldn’t enter

shops and restaurants through the same

doors

i remember

the day i saw black

people dressed like whites

walking on the beach at scottborough

i went to a public school

just as they did

i had to hold my school shoes together

with elastic bands for over a year

yes we have a kak past

            but we are not a bitter and twisted people

            blacks had homelands whites had theirs

did van riebeeck come to africa

carrying land in his ships?

there is no justice we are stuck in a colonial age

i lived here with a heart

but people forced me to hide it

4 million people cannot carry

a country i had to leave

through a choice of my own

i was 7 my brother 4 when we

            became a democratic republic i did not

            commit any atrocities

            and neither did my brother

            all we got was a stab in the back

most white saffers

            would be happy to live and work under

            a black government

so easy on us whiteys we

            want the same things

            but build a city before you rename          

            our streets

they built your country

with their sweat and tears

there was extremely cheap labour

if you refused you were locked up like a criminal

black people were

very forgiving

a bit too much

perhaps

they will be afraid to walk on the streets

cowards that they are

ek’s trots om ‘n wit suid-

            afrikaner te wees

eish dis langwij of da umlungu

is cunfushesing although

the bit i know

helps a lot to hear

when they are talking about me

always remember that

when talking behind

our backs

at least there’s dialogue

but talk is different from vomiting

be silent oh ignorant one

no pissies have ever come from south africa

let’s look at the facts

st james’ church kenilworth 25 july 1993

they threw grenades and opened fire

on the congregation killing 11 wounding 58

laundry and ironing done

            meals prepared

            lawns mowed

            my worker

bless her soul

was on her way from work

            when she was pulled into a shack

            and raped by 4 different men for 3 days she died a year ago

8 january 1982 koeberg nuclear power plant

a child was set on fire whilst alive

mothers killed taking children to school

some who had their fingers cut off

before being killed

car bomb nedbank square building church street

at 4:30pm on a friday

at least 20 ambulances

took the dead and wounded to the hospital

no place like home

an eye for an eye?

blah blah sob sob         

            cry us a river

why don’t you

cry the beloved country

why don’t you

            move to the zimbabwe ruins?

we will grow old in this country

the old folks

            need to let go and get over it

            it makes it harder for us to correct your

            past mistakes

maybe

if your grandparents were beaten

almost to death

for a slice of chocolate cake

you would also be angry

regardless of what language their screams were in sir

you are a beneficiary of apartheid

whether you like it or not

do you?

i don’t know

           

            what is wrong with our skin?

what colour is our blood

i don’t know

            i’m so sick and tired

i just hope we don’t pass this on

to our children

it’ll take a while

peace

            my bra

it’ll take a while

nuff said

Die 180 skrywers:

SimonP, noxcleva, mfanafuthi.skele, onemantribe, jean.dutoit, NicolaG, franssmith100, Willa, nyaradzo, Guida, BLACKsoWHAT!, Mafdet, John Wilderness, Dewet, Revolutionary Man, MACKAROONEY, meindert.hoving, andrewpottow, LogicBomb, Carmen, Mark Edwards, BOY30, Roy Carrol, toxicpolony, vinnythesaff, vickyvgemert, Francois, Kiewiet52, Nora, Mike, Bob, sarah.boutell, Afrobella, scott, Two Step, Igrayne, AJ, asminex2, Stollie, Iannetian, LJ Graey, Mike Webber, TGIL, tukipotter, Nathan, Dave, jameswsleigh, ccbmeyer, taf.jizz, Snoopy88, Brandon96end, liesl, fiveassedmonkey, malcomx, Zolani, Perfume, Moosa Vawda, Audrey, BrokenRecord, CygnusX1, GBES, sanodn, Lanfear, Bongani,  Marinella, Sage, jlroodt, Louis Kriel, Maretha, It’s_News!, Henny, bill, whitemasala, Arthur Phili, AlfredNeuman. Nthlarhi, Boerseun, pat, Newsferret, Rev. H-Cubed. Renee, Adel Colvin, g.latsky, Mad Hatter, louwhan, Roderick, mollyclarke3, sunblade.za, esther.vanschalkwyk, Blake, Pierre, Patti Balnatti, Phillip, Staal, Lionel, Oryx_ZA, impartiality, jwill, Pookie, James1, Sylar_DJ, Justin McCal, Badger, Lanfear, Simba_mach, paleobot81, Prophet, Nordic, dylan006, wartmonger, TinyT, Namib, GTFO, BrownAfrican, johnroodt, AjaxFiko, Mordred, Rob, cornsterenator, Bevan, pat, aswanevelder, Werner, Julius-Mal-Emma, Garth, Nkosi, Rob, WillyNilly, Monamia008, William, briana.scott, bennie.strydom, Dylan Mugabe, Jackie, Melony, Kgalelo Khunou, ann.wilson78, YasButIDunno, Samsung, gkloppers, fred,Mbazima, ne6869, wayne.morris311, coolwaynie, karen.campbell407, Ares, Anthonie.vanbosch, De, Chantal de pierres, Kelly, charleen.wood, Tarryn, kumoriza, njwplasma, clinton.cook, Fed-Up, jawjabber7, quinna99, CooP, twincamsam, Trêvhir, mwfrater, eigenhuiss, Geboorteland, haha, barkhuizencj, Steph, RoeJoe, Janus, Grant, Mbulelo, Saamprater, ecsi.plastic, bones3994, Lawrance, cmax03, green_goblin, brentonwoodward, emil scharf.

Deel:

  • Click to share on Facebook (Opens in new window) Facebook
  • Click to share on X (Opens in new window) X

Like this:

Like Loading...

Lees meer

← Marcelle Olivier. Onderwater

7e gedagtes oor “Pieter Odendaal. “for mzansi” – ’n gedig deur 180 skrywers”

  1. Pieter Odendaal says:
    18 November 2010 at 17:08

    Juriana, dankie vir die mooi woorde. 🙂

    Reply
  2. Pieter Odendaal says:
    18 November 2010 at 17:02

    Ja, ek hou van wat jy sê oor die gedig as ‘n “vertaling”. Jy is reg dat dit nie aanvanklik my plan was om die gedig as ‘n dialoog te struktureer nie. Dit was redelik chaoties aan die begin, veral na ek die fragmente uitgeknip het en hulle deurmekaar op my vloer gelê het. Dit was nogal angswekkend om die “clamour” op my vloer te sien lê. Selfs toe ek die gedeeltes in “tematiese” verband gegroepeer het, was daar nog steeds te veel “geraas” uit verskeie oorde. Maar ek het eers die bewustelike besluit geneem om dit in ‘n dialoog te omskep toe ek besluit het dat “peace my bra” een van die laaste reëls sou wees. En twee mense kom in elk geval makliker tot ‘n verstandhouding as 180!

    Ek het ook eers aan die einde besef dat die gemene deler tussen die fragmente wat ek gekies het die gebrek aan betekenisvolle gespreksvoering in Suid-Afrika tussen oud en jonk is. Ons generasie se ouers het deur Apartheid geleef en verstaan beter as ons in watter geskiedenis die huidige probleme in Suid-Afrika gewortel is. En baie jongmense staan apaties teenoor die land se bloederige geskiedenis en hede. Die gedig het op die ou end ‘n poging geword om hierdie generasies om dieselfde vuur te laat sit. In retrospek dink ek dat ek die fragmente onderbewustelik vir hierdie rede gekies het, aangesien die generasie- en kommunikasiegaping al lank vir my ‘n issue is.

    PS. Miskien is ek besig om heeltemal te veel hieroor te dink. Dit was ‘n flippen lekker eksperiment gewees en ek hou van die resultaat. nuff said. 😉

    Reply
  3. Annel says:
    18 November 2010 at 10:35

    Ja, ek sien wat jy bedoel. Ek persoonlik neig na ‘n fokus op hoe daai proses van fragmentering en misverstand plaasvind tydens die samestelling van diskoerse, maar as ek jou reg verstaan probeer jy eerder ‘n proses van “vertaling” (as in the English “translate” from the Latin “transferre” – “trans”: across+”ferre”:to bear) – to act as a ferryman for the process of dialogue?

    Dit klink ook vir my asof jy aanvanklik nie van plan was om dit as ‘n dialoog te konseptualiseer nie (” Dit lyk vir my of die gedig op die ou end ‘n dialoog tussen ‘n ouer en ‘n jonger Suid-Afrikaner verteenwoordig”), en tog het jy dit soos ‘n dialoog uitgele.

    Het jy dus dit eintlik van die begin af as ‘n dialoog “gehoor”, of was dit meer chaoties, en het dit tydens die proses van “redigering” ontaard in ‘n dialoog? Hierdie is tog immers ‘n “woorde wisseling” tussen baie mense. Was daar ooit ‘n punt in die proses waar mens dit nog as ‘n koor, of ‘n indaba sou kon beskou het, of op meer chaotiese vlak, as ‘n “clamour”?

    Reply
  4. Juriana says:
    18 November 2010 at 09:29

    Wow! Ek het al van jou werk in Penseel gelees maar die gedig is ongelooflik treffend. Ek gaan dit as monoloog vir een van my drama leerders in graad 12 gee as deel van sy tema program. Dankie vir jou bydrae tot ons wonderlike taal.Kan nie wag om jou volgende werk te lees nie. Sterkte op jou pad van ontdek!

    Reply
  5. Gerhard says:
    17 November 2010 at 18:51

    En daarin het jy perfek geslaag, Pieter. Fantastiese eksperiment met wonderlike resultate. Dankie.

    Reply
  6. Pieter Odendaal says:
    17 November 2010 at 17:18

    Annel, dankie vir die kommentaar. Bly jy hou van die gedig. Die keuse om die taal- en leestekenfoute uit te haal was een waaroor ek lank getob het, maar dit was ‘n manier om die fragmente uniform genoeg te maak sodat ek hulle makliker kon saamweef. Ek moes die heeltyd versigtig wees om die balans tussen die oorspronklike stemme en my eie te handhaaf. Maar ek het besef dat die blote seleksieproses en die reëlbreuke die oorspronklike kommentare reeds in iets heeltemal anders getransformeer het en het daarom beslut om die leestekens en spelfoute ook te verwyder.

    Die “gedig” sou na my mening andersins te gefragmenteerd voorgekom het – iets wat ek juis probeer teëwerk het in die gedig. Die diskoers rondom die huidige politieke klimaat in Suid-Afrika is myns insiens reeds te gefragmenteerd. Mense praat verby mekaar. Ek wou hulle laat saampraat in die gedig.

    Reply
  7. Annel says:
    17 November 2010 at 13:23

    Hi Pieter: Ek hou vreeslik baie hiervan, ek dink dis ysingwekkend.You really caught the overall cadences and sound of these “snippets” very effectively in the arrangement. Dit sou selfs interessant gewees het om dit met die oorspronklike taalfoute en leestekens te sien – those markers that are meant to assist (invisibly)in the making of meaning but that often disrupt the process of meaning making. I also like the fact that you have cited all the “poets” – it performs something of the process of the production and reproduction of a particular discourse and dialectic in SA.

    Reply

Lewer kommentaar Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Meeste gelees

  • Augustus-kompetisie
  • Resensie: "Kinderlê" deur Lynthia Julius
  • Resensie: "Miniatuur". (Johann de Lange)
  • Boekbespreking: “Taboek” (Riku Lätti)
  • Resensie: “Stil gesprek” (Jan Pretorius)

Nuutste bydraes

  • AVBOB Persverklaring
  • Joan Hambidge. Die dood as solesisme
  • Onderhoud met Marthé McLoud oor “Ontbloot”
  • 100 Duitse Bestes: Rainer Maria Rilke (1875-1926) (II)
  • Joan Hambidge. Oosterse digkuns  Deel I

Nuutste kommentaar

  1. Ilse on 100 Duitse Bestes: Rainer Maria Rilke (1875-1926) (I)9 June 2025

    Dankie vir die lieflike vertalings!

  2. Heleen Louw on Jacobus Swart. Franz Kafka4 June 2025

    Treffend uitgebeeld. Jou vermoe om die essensie van 'n lewe' te omskryf is iets besonders vir my. En dan jou…

  3. Caren Kearley on Resensie: “Dawerende stiltes” (Caren Kearley)4 June 2025

    Dankie Maria, jy is welkom om my te kontak as jy een wil bestel. carenkearley@gmail.com. Ek is Ninni ewig dankbaar…

  4. Joan Hambidge on Ilse van Staden. Deursigtige oggend3 June 2025

    Beeldskoon hoe hierdie gedig vloei.

  5. Charl-Pierre Naude on Charl-Pierre Naudé. Mymering28 May 2025

    Hierdie is 'n interessante kommentaar deur jou, Hans. Dankie. Ek kou nog daaraan ... Ek moet nog jou opstel waarna…

Kategorieë

  • Artikels, essays, e.a.
  • Binneblik
  • Blogs
  • Digstring
  • Gedigte
  • Kompetisies
  • Nuus / Briewe
  • Nuwe Publikasie
  • onderhoude
  • Onderhoude
  • Resensies
  • Stemgrepe
  • Uncategorized
  • Vertalings
  • VWL 50 jaar later
  • Wisselkaarten
©2025 Versindaba | Ontwerp deur Frikkie van Biljon
%d