Egonne Roth. Die betekenis van nêrens
Jerusalem International Book Fair
U moet my maar vergewe as ek nog nie gereed is om die Jerusalem International Book Fair agter te laat nie. Of dalk is dit net die Litvaks wat my by bly en met wie ek konstant in my gedagtes in gesprek is. Op soek na Olga Kirsch se voorsate kuier ek in elk geval daar in die klein ‘stettls’- gehuggies – tussen die woude en mere van Litua. Ek kon nog nie verseker vas stel of Olga self daar na inligting oor haar pa se herkoms gaan soek het nie, maar ek weet haar jonger suster, Janette, was daar – ek het die foto’s van die begraafplaas waar haar oupa grootjie begrawe lê. Janette het hulle aan my gegee.
By die boekfees het ek as geskenk The Vilnius Review, no 27, 2010, New Writing from Lithuania gekry. Die gereelde publikasie word ondersteun deur die ‘Lithuanian Cultural Support Foundation’ wie se missie, soos ek dit verstaan, is om die letterkunde van Litua aan die buitewêreld bekend te stel. In hierdie joernaal ontdek ek ‘n gedig wat my onmiddellik aangryp – ek deel dit graag met u.
UNDERGROUND GARAGES deur Sigitas Parulkis
I like garages, cool, brimming with twilight
underground, parking
lots into which you plunge like into the kingdom of Pluto and later
return to the light afraid to look at the rear view
mirror in case you are leaving something important behind, underground
mythology is like a bystander here
the already very meaningful green sign shines
in the evening twilight – ‘spots available’
which means there, underground, spots are available
there is something very human about the nature of garages, people
come in cars,
leave them and go somewhere, evacuate their worries and
joys, they return later
get into their vehicles and migrate
somewhere else entirely, to the edge of the city, to the suburb, to another
city, to another world, however it works out
one day everyone of us will leave our vehicles, our body and will migrate,
there where there are spots available, there, where
spots are always available
where it does not smell of gasoline, fresh snow, rain
scattered seed, tears, treason, where there are no
windshield wipers, emergency signs
where no one speeds because even the very
fastest highways are reminiscent of falling
shadows or even more so of nothing, if the meaning
of this word could surpass
itself
Vertaal deur Medeine Tribinevicius
THE VILNIUS REVIEW I 2010
Die gedig vind by my diep aanklank: dit herinner my aan die parkeer garage in die nuutgeboude Nico Malan Konsertkompleks in Kaapstad. Ek dink dit was die eerste regtige groot ondergrondse garage waarin ek my bevind het. Ek onthou die ‘plunge like into the kingdom of Pluto’ terwyl dit buite nog skemer is en dan, soos mense hulle motors verlaat en deur die lang tonnel na die teater stap verander hulle. In die groot foyer skitter en dans die ligte van die manjifieke kandelare op die vrouens se juwele. Hulle lag en gesels, kyk versigtig rond wie vir wie kyk en wie saam met wie is. My ma kon dit so mooi subtiel doen. My ma was so beeldskoon, so subtiel!
Later na die gesing en drama, na die hande klap en toejuigings daal ons terug af na die ondergrondse wêreld van slapende motors. Enjins word wakker met ‘n gebroem en stadig stadig soos in ‘n begrafnisstoet kom ons uit die ondergrond in ‘n Kaapstad van liggies en Tafelberg wat oor ons waak. Dit was so mooi, so lank gelede.
Olga Kirsch
Om een of ander rede het die beeld van groen liggies wat aankondig dat daar “spots available” is, my herinner aan my koms na Israel. Ek het van jongs af aanvaar dat mens nie noodwendig tuis voel in hierdie wêreld nie; dat jy dalk altyd voel dat jy op een of ander wyse tog maar ‘n buitestander is – ‘n soort “siek hunker na die verre” (Olga Kirsch). En ek dink ook nie dat dit anders hier in Israel is nie – dalk net meer aanvaarbaar. Almal kom van elders, is verbind aan hierdie land deur eeue se verlange – volgende jaar in Jerusalem – en dan bevind jy jou hier, tussen die stof en die bomme in die land van melk en heuning en nog verlang jy, maar nou weet jy nie meer waarheen nie.
are reminiscent …
… of nothing, if the meaning
of this word could surpass
itself
Jan Morris se boek Trieste and the Meaning of Nowhere
Die betekenis van niks, die betekenis van nêrens.. . Dit laat my dink aan Jan Morris se boek, Trieste and the Meaning of Nowhere. Ek hou van Jan Morris wat die guts gehad het om aan die wêreld te vertel hoe dit voel om in die verkeerde soort lyf gebore te word; ek hou van haar rustige suiwer skryfstyl wat my dwing om terug te sit en te dink.
“Birth and death are the ultimate bookends, and between them a muddied narrative unfolds. In the course of it there crop up moments, experiences or places which in retrospect…, we recognise as markers.” (p 185)
So ‘n plek is Israel in my lewe, ‘n keerpunt, ‘n padaanwyser, ‘n rusplek, ‘n plek waar ek met die eerste aankoms gevoel het dat ek eintlik altyd hier was en tog bly dit vreemd. Maar dan lees ek Yehuda Amichai en ek weet hy ken ook die plek:
In the place where I was
I never shall be.
The place where I was, as if
I never was there…
And what I shall never return
To see, I must love for ever.
Only a stranger will return to my place…
( Yehuda Amichai: A life of Poetry 1948-1994 p.48)
Olga Kirsch het dit goed geken, hierdie
“… siek hunkering na die verre
waarheen geen terugkeer was.
Hoe weet ek dit?
Het ek nie daardie swerftog voortgesit?”
Miskien is dit dan ook die taak van die digter- om te verwoord wat ons gewone mense nie self kan beskryf nie; om ons aan onsself te verklaar.
