evolusie
dalk oor ’n duisend jaar of wat sal iemand haar uitkalwe
met skoffel en kwas en wonder wie hierdie mens was
met die stewige gebeente, fyn hande en winkeltande
en dalk sal antropoloë kan bepaal dat haar oë blou
was en dat sy bars kon kyk en verwant aan Koisans
en Noormanne was, ook dat sy soms gebrek gely
en bloedarmoedig was en swaar aan drie kinders
gebaar het. miskien sal hulle aan haar beendere
kan sien sy het haar brood met moeite verdien
en dat haar dieet bestaan het uit wildsvleis
stamvrugte en gars en sal hulle iets kan snap
van haar taal wat ’n landskap van vlaktes
en brak riviere kan verhaal met woorde
wat woue en giere in vlug kan vasvang
in klanke wat god kan gebied om wolke
byeen te jaag en buie te laat sak. ’n taal
waarin sy kon skerts en uit haar maag
kon lag en dalk sal hulle in ’n omvormde
weergawe van haar tongval sê: kyk
wat het sy alles vermag
– Gerda Taljaard
Julle worrie veniet
die woore van die versie wil nie inpas innie borsrok vannie taal ie
ma ons ga try ter wille vannie leser van duskant, dousô, oralste vandaan
teesny en boegoepluk krui ons sinne nes gannabos
soos wingerd rank onse gedagtes ruig voor ons trugsnoei
idiome swerm oor botte van bene
vannie die ysterkoei wat roes innie sloot
en implaas van i kalf is da i kind
innie longdrop
nee, dissie snaaks nie isse tragedy
ma solankit ie ‘n blou-oog issie isit mos OK
ons bly ‘n tribe al is dit net as ons praat
en ons praat ookie saam ie
tussen julle wat praat van hulle en hulle wat praat oor julle
is ons ‘n trop pitbulls, nevermaaind wolwe, vi mekaar
die klonge van goedverwacht en gena ry in 4×4’s en hul vroue in camry’s
en hulle mammie ons, ma hulle nappies was spierwitblink songedroog
nie kiembies soos vedag se kinnes ie
die antie meddie corset sê die taal is hane
ma ôs is nog die hele tyd hie
en onse kinnes sluk ons woore
saam meddie melk wat syfer
uit ons borste teen ytvaltyd
na ’n lang namirrag innie lane
julle worrie onnorig
– Martli Slabbert
Afrikaans
hy rek maklik bedoelings
vat die waarheid kundig vas
kan, net soos ’n springbokkie
jou met ratsheid verras
hy krul, soos ‘n trapsuutjies
sy tong om wat ons dink
en bêre ons verwagtings
in papier wat skitter-blink
soms gee hy jou ’n dwarsklap
land jy sommer op … jou blad
sê, as hy swaai-swaai wegloop:
ag sorry, hey, my skat!
ons taal is sag van binne
hy’s botter op jou tong
soet en suur en bitter
oor waar hy vandaan af kom
ons taal het titaniumwortels
wat om die aarde strek
g’n mens kan dit losmaak nie
hy sal oral saam met ons trek
hy rig al ons neurone,
en vertaal ons DNA
is die mamma wat vir ons
van baba-tyd af dra
– Nadia van Rijswijk
Vir Jou
Ek wil vir jou kom kuier sonder
’n Whattsapp, e-pos, foonoproep
sonder enige kennisgewing.
Ek wil jou huis sommer binneval
so saam met die oggend se son.
Ek wil kaalvoet en oophart
net by jou kombuistafel sit.
Jy moet vir my tee gee uit ’n beker
en gemmerkoekies uit die winkel se boksie.
Jy moenie wil Martha Gasvrou wees nie,
maar net hartsvriendin.
Ek wil net by jou sit en
praat sonder woord of klank
en net saam Maria-vroue wees.
– Annie van der Merwe
Van veraf
kyk dan net hoe vér het ons al gekom!
dwarsdeur die kakiekoeëlreën se verskroeide taalbeleid
en somerset se sluipmoord op ons semantiek wat verstom
midde heulende matie-hensoppers wat booslik brom
en ons taalspore ywerig uitvee in alle ydelheid
en tog, profs, kyk net hoe vér het ons steeds gekom!
die kartetskaders van lesufihuis se ewige gegryp en gegrom
na ons sakrosankte stryd teen die haat en hoon en die nyd
en die sluipmoord op ons semantiek wat blywend verstom
ek broei op ou bardsbundels in my taal wat kwyn oralom
en verdrink in die klankekleur van die ou-ou blommetyd
en tog, kyk net hoe vér het ons steeds gekom!
op die randakkers van my reis staan en skree my tjom
aanmoedigend in die doodsnikke van die wettestryd
se sluipmoord op ons semantiek wat blywend verstom
kadawerkaders dra nou die koningskroon as eiendom
en my ongesêde stiltes spreek bedees en beskeid
kyk tog net van hoe vér af het ons gekom!
midde die sluipmoord deur staatsemantiek wat steeds verstom
– C. Horak
’n Vreeslike ding
Liewe maats, dik en dun,
laat ek julle vertel van ’n lelike ding.
My kat is vreeslik onsportief.
Hy lê net rond en eet dan als!
Tjips en kaas. ’n Halwe brood.
Hoender-nuggets en selfs die hond se poot.
Toe eendag gebeur ’n vreeslike ding:
Die kat suig ’n hele bottel helium!
Die kat swel op! Die kat word rond!
Die kat se pote los die grond!
My ma skreeu: “O liewe tyd!
My man, kom gou, die kat gaan die voëltjies byt!”
My pa skreeu: “Seun, bring my gun!
Ons sal daai kat moet vang!”
Ek weet nie of ek moet lag of huil.
My kat is mos nou ’n ruimteman!
– Kaylee Camm
