Johann Lodewyk Marais. Kremetart
KREMETART
Adansonia digitata
Met G.E. Wickens se kaart op my knie
het ek ver agter hulle aan gery
– van die Laeveld tot in die Sahel,
van die Caprivi tot by Mombasa –
en my aan hulle voorkome verkyk.
Ver suid onder die boom by Tshokwane
het ek ‘n merkie op die kaart gemaak
en nog gemaak tot langs die Luvuvhu.
By Sagole het ek al slingerend
deur die dik rooi sand aangery gekom,
in die toiletboom van die Caprivi
broek losgemaak, op Kukonje-eiland
na ‘n uil hoog in die takke gekyk,
in Mombasa laat in die aand gesien
hoe mense ná die roep van die muedzin
verby die boom in Nkrumahweg loop,
hoe wortels by die Takwa-ruïnes
tussen die grafte in dwing en later
die bome al langs die Lunatic Line
tot op die Yatta-plato aangestip.
By die Victoriameer het ek lank
met die gids in een se koelte gesels,
in Kartoem hulle by die samevloeiing
van die Blou en die Wit Nyl saam sien staan,
van Timboektoe na Dakar geoefen
aan nuwe name (“hamao”, “oro”
en “calebassier du Sénégal”)
en op ‘n Vrydagmark in Kaïro
die ovaal vrugte oopgebreek sien lê
en ‘n hand vol pitte soos die woorde
van ‘n gedig in my kaart toegevou.
© Johann Lodewyk Marais, 2011
Dankie vir ‘n lieflike gedig, JLM. My neef Nico, wat gereeld in Angola kom, sê daar’s kremetartwoude teen die kus waar die Namib se noordelike mespunt in savanna in bloei.
My belangstelling in kremetartbome het my twee keer Londen toe laat vlieg om in die Royal Botanic Gardens, Kew, oor hulle te gaan navorsing doen.
G.E. Wickens het in die plante van die Sahel gespesialiseer en baanbrekerswerk oor Adansonia digitata gedoen. Wickens en Pat Lowe se “The Baobabs: Pachycauls of Africa, Madagascar and Australia” het in 2008 verskyn.
Dit was fassinerend om na Wiskens se materiaal te kyk. Name soos ”hamao”, “oro” en “calebassier du Sénégal” waarna ek in die gedig verwys, het ek daar gekry.
Ek het byna 1 000 bladsye uit Wickens se versameling gekopieer en Kew het my nooit daarvoor laat betaal nie.
Onlangs het Thomas Pakenham en Rupert Watson ook pragtige boeke oor hierdie boom gepubliseer.
Die wonderlikste is natuurlik om self na kremetartbome te gaan kyk …