De Waal Venter. Twee gedigte
Rakelings
Voel hoe lig
hang
die nuanse
van angs,
suggestie
van vreugde,
naby mekaar.
Raak die een die ander,
word dit weemoed.
Nooit kan ons mekaar
in diepte ken nie
Opstanding van die verslape digter
Dit is mos maar so,
jy kan eintlik amper nie anders nie
as om hierdie varsgesnyde dag
in te stap nie.
Dit is miskien of jy amper half uitgelag word
deur daardie tortelduif
wat op die takkie hurk
van die koorsboom.
Sy bek trek so effens skeef
van sy glimlag se spot.
Is dit ooit ’n duif?
Nee, vandag is tog eintlik maar darem regtig heeltemal
’n lekker een om in te leef –
kyk daardie wit wolkies
wat lyk of hulle skaapkraal toe kom,
half holderstebolder oor mekaar.
En ek ruik koffie
wat my half heeltemal nogal regtig amper laat begin sing
van lekkerproe
en netnou se lekkerkry.
Ja-nee, mens moet darem regtig miskien half dink
aan opstaan en môre sê vir mekaar,
maar nou moet ek ophou skryf,
die papier is amper klaar.
© De Waal Venter, 2020
Plesierige atmosferiese verse. Een steekvlieg:
Die bywoordreekse (“tog eintlik maar darem regtig heeltemal” ens) lyk tog altevol amper werklik veel op Enzensberger se omskrywing van “gadflies” (brommers/lastige steekvliegen) in sy Poetry Machine …
http://jacketmagazine.com/17/enz-robot-en.html)0
Suddenly only.
To be sure yet.
Provisionally first.
Recently also.
Occasionally I die entirely.
In the mean time yes.
Actually already.
To be sure however.
Nevertheless namely.
Otherwise immer.
(these gadflies)
Eerstens, Ziets, baie dankie dat jy my bewus gemaak het van hierdie uiters interessante webruimte, Jacket. Ek is bewus van ‘n paar ernstige linguistiese werkswyses en benaderings tot poësie, maar ek het nie van hierdie een geweet nie. Ek weet bv. van poetryassessor.com wat gedigte na waarde skat op Kunsmatige Intelligensie-linguistiese grondslag.
Goed, die “gadflies”. Ek dink die leser moet haarself (en ook homself) afvra waarom hierdie “steekvlieë” hulleself so opdring in die gedig hierbo. Het die digter op hol gegaan, beheer verloor en in ‘n poging om sy werkwoorde trefkrag te gee, ‘n klomp “modaliteitswoorde” opgestapel? Indien wel, moet die digter terug gaan na sy tekenlei.
Indien nie, wat sou die digter se bedoeling wees? Wil hy die aandag vestig op gesproke Afrikaans se neiging om modaliteitswoorde gulhartig rond te strooi in daaglikse gesprekke?
Wil hy ‘n bietjie spot met hierdie neiging? (Indien wel, is dit darem regtig seker nie mooi nie, nè?).
En ten slotte, per slot van sake (ook aan die einde van die dag, al is dit Engels) het die gedig bestaansreg buite die skerp fokus op woordstapeling? Sê dit enigsins iets?
Terwyl jy dink,skakel ek net gou ‘n paar letterkundiges wat ek (teen billike vergoeding) kan kry om die gedig hoog aan te prys.
Miskien was ek bietjie orig in die Groot Leegte!
Ek kan sien die tweede vers spot (ook met die “papier” wat “amper klaar” is).
Dis goed, veral so teen die noute en groute in. Taal het so “grys” geword nou, so “streng en feitelik” (die getalle dooies, soldate, hongeriges), dat enige “musikaliteit” nou in ‘n oord gesitueer wil wees waar sy niks meer met ‘mooiklinkery’ gemeen het, wat naas die verskriklike nog onbekommerd bly opklink nie (Celan, 1958).
Opperman het ‘n “Kalahari’s wit papier” gehad om op te skryf. En hy hét geskryf, alhoewel hy, volgens homself, partykeer gesukkel het om aan die skryf te kom. Daardie Kalahari was oënskynlik oneindig. Die papier sal nooit opraak nie.
Maar ons het in die afgelope dekades agtergekom dat die aarde se bronne nie oneindig is nie. Alles word skaarser, verskeidenheid van lewe op aarde raak uitgedun, inasembare lug word minder, dit raak al hoe moeiliker om die stortaanvalle van siektes en ellendes te ontsnap. Die papier raak op!
Maar ons kan nuwe papier maak. Ons sal dalk net ander stowwe moet gebruik en versigtiger werk dat ons onsself nie vergiftig in die proses nie.
Toegegee, ek het die metafoor verwring. Opperman se papier, sy woestyn, was die “Groot Leegte” soos jy hierbo noem. Daar is niks en die digter moet ex nihil iets tot stand bring. Ons is gelukkig dat ons wel digters het wat vir ons nuwe dinge skryf uit niks, hier in Afrika. Ex Africa semper aliquid novum. Maar kan ons die nuutgeskepte ten beste gebruik? Hoe?