Ingrid Jonker was in Nederland pas laat bekend. Dit heeft zonder twijfel te maken met het culturele isolement waarin Zuid-Afrika tijdens de periode van de Apartheid verkeerde.
Pas in 2000 verscheen er een eerste keuze uit haar gedichten die vertaald was door Gerrit Komrij. Minstens even belangrijk aan deze uitgave, die onder de naam Ik Herhaal Je bij Uitgeverij Podium in Amsterdam verscheen, was dat zij voorzien was van een schitterend en uitvoerig ‘Nawoord’ over de dichteres van Henk van Woerden. Daardoor werd meteen veel meer bekend over Ingrid Jonkers leven en werk. Deze informatie werd nog kracht bijgezet door de televisie-documentaire Korreltjie niks is my dood die, eveneens naar een scenario van Henk van Woerden, in 2001 gemaakt werd door Saskia van Schaik.
Deze beide gebeurtenissen, het boek en de televisie-uitzending, met als spil de schrijver Henk van Woerden, vormen weer de basis waarop de film Black Butterflies van Paula van der Oest rust. Met de Nederlandse actrice Carice van Houten, als Ingrid Jonker, en Liam Cunningham als Jack Cope. De bekende Nederlandse acteur Rutger Hauer speelt de rol van Ingrids vader.
Net voor de film in roulatie kwam wijdde het Amsterdamse Women Inc, dat zich beijvert voor alles wat zakelijk, politiek en cultureel met vrouwen te maken heeft, haar maandelijke grote Talkshow aan de film en Ingrid Jonker. De regisseuse en hoofdrolspeelster kwamen uitvoerig aan het woord, evenals nog tal van anderen. Ikzelf was gevraagd om een gedicht van Jonker voor te lezen en een van mijzelf. Tussen de vele optredens en discussies tijdens deze bevlogen avond werden fragmenten uit de film gedraaid.
In de discussie was onder meer Ingrids gedicht Die Kind ter sprake gekomen. Het werd daarbij steeds gekoppeld aan de tragedie die in Nyanga heeft plaats gevonden. Bij de inleiding tot mijn eigen optreden wees ik erop dat het gedicht ook een veel algemenere betekenis heeft. Dat het nog steeds toepasselijk is en nu bijvoorbeeld gebruikt zou kunnen worden voor de opstanden die in het noorden van Afrika en in de Arabische wereld plaats vinden.
Dit idee bleef in mijn hoofd rondspoken en uiteindelijk schreef ik, aan Ingrid Jonker eigenlijk, het volgende gedicht. Het werd geplaatst op de website van Women Inc en op 29 maart zette ik het op mijn eigen weblog http://ellydewaard.blogspot.com
INGRID JONKER (1933-1965)
Een dichter was je, net als ik, geen dichteres.
En lange tijd was je hier onbekend.
De wetten van je vader teên die swartmens
hielden ook jou apart – van ons met name.
Totdat je werk dankzij Mandela eindelijk open ging.
Wij zijn familie, hebben voorvaders en strijdbaarheid
gemeen, wij spreken zustertalen. Over het wonder
van de jouwe ben ik nog steeds niet heen,
van afskeid, bitterbessie en die kind, wat
doodgeskiet is by Nyanga deur soldate.
Dat kind dat nu op reis kan langs de noordrand
van jouw Afrika, waar jonge mensen overal
hún vrijheid eisen. Terwijl jij voor de tweede keer
Europa doet, glansrijk gedragen door je film,
de Zwarte Vlinders die je doen herrijzen.
(ELLY DE WAARD, 2011)
(Biografiese besonderhede:)
 Elly de Waard, Bergen N-H, 1940 Opleiding: Gymnasium, Universiteit van Amsterdam/Nederlandse Taal & Letterkunde. Woonde 12 jaar, tot aan zijn dood, samen met de dichter/schilder Christiaan Johannes van Geel (1917-1974). Beheert de nalatenschap van Van Geel en publiceerde of deed daaruit nog publiceren een aantal bundels en overzichtsuitgaven. Was van de jaren zestig tot midden jaren tachtig pop-criticus en recensent van dagblad De Volkskrant en weekblad Vrij Nederland. Vanaf 1977 dichter en poëziecriticus. Publiceerde bij De Harmonie in Amsterdam 16 bundels, waaronder enkele met keuzes op thema. Laatste bundel, In het Halogeen verscheen in 2009. Eenzang Twee (1993) werd genomineerd voor de VSB-prijs, de grootste Nederlandse prijs voor poëzie. Elly de Waard schrijft geladen en lyrische gedichten, die opvallen door een geavanceerde metriek. |