Elmari, jy is sedert begin Junie aangestel in die invloedryke pos van Nasionale Boekeredakteur vir Media24 se dagblaaie; uiteraard met ‘n omvattende mandaat. Wat behels hierdie opdrag wat aan jou gegee is, presies?
Om die wêreld van boeke en skrywers, op soveel maniere en op soveel platforms moontlik onder die oë van Afrikaanse lesers te bring. Dit sluit in om so kreatief en oorspronklik moontlik te dink oor aanbieding – beide visueel en wat formaat betref, die keuse van resensente en skrywers, die inhoud, uitleg en ritme van die boekeblad, maar veral ook waar anders boeke- en skrywerstories gebruik kan word.
Die boekeblad is bloot die grondslag. Daarna volg plaaslike en internasionale boekenuusstories vir die hoofkoerant, waarvoor ook eksklusiewe uittreksels uit internasionale of plaaslike publikasies beding kan word; voorstelle aan en boekstories vir die drie kunsblaaie en BY; en laastens die vestiging en voortdurende opdatering van ‘n boekewebblad waar boek- en skrywerstories en resensies uit alle oorde bymekaar getrek kan word met ‘n meegaande facebookblad vir vinnige kommunikasie. (Ek moet nog net Twitter baasraak!)
Synde ‘n ervare en bedrewe joernalis het jy na alle waarskynlikheid heelwat idees oor hoe jy hierdie enorme taak gaan aanpak; trouens, heelwat daarvan is reeds in die onderskeie boekblaaie waarneembaar … Na watter ontwikkelinge kan ons as boekliefhebbers in die toekoms uitsien? Watter rol gaan die webblad byvoorbeeld speel?
Die webblad is nog in sy kinderskoene. Ek het webmeesters by die onderskeie dagblaaie wat help laai, maar ek moet al die inhoud soek, redigeer en stuur. Die subs moet dit dan as ekstra kopie bo en behalwe hulle gewone werklading sub. Maar dit werk redelik goed in dié stadium. Ek begin al hoe meer oorspronklike kopie vir die webblad genereer waarvoor daar eenvoudig nie plek is op die boekeblad nie: nuwe resensies, maar ook onderhoude – van ‘n kort “vyf minute met” tot lekker, lang uitvoerige gesprekke. Ek het so pas besluit om van nou af ‘n nuwe gedig van die week in te sluit!
Die webkopie kos ekstra geld, ek kan daarom nie te uitspattig raak nie. Maar ek dink dit is die wonder van die webblad – daar is nie ‘n beperking aan ruimte nie.
Op die oomblik word al die boekenuusstories daarop byeengebring, al die BY-boekestories en boekenuusstories van die kunsblaaie en -hoofkoerantblaaie. Ek het pas die eerste Slipnet-resensie ook ingesluit. Die webwerf bied baie geleenthede en jy kan redelik gou reageer in die geval van nuus. Daar is ‘n literêre dagboek en topverkoperlyste, en ek het speelkans met die hooffoto. Onlangs het ‘n dieetboekstorie met ‘n deurklik na ‘n weggeeaanbod meer as 350 e-posse in twee dae genereer.
Die webblad kan agtergrond tot die boekeblad gee, meer verskeidenheid; ‘n hele wêreld oopmaak vir verskillende smake en ouderdomme. Baie belangrik, dit bied ook die platform vir daardie broodnodige ander mening wat meestal op dieselfde tyd op die webblad as die een op die papierblad verskyn.
Die meeste koerantlesers het nie voorheen hierdie voorreg gehad nie. Bittermin lesers het in koerante gaan soek wat die ander dagblad oor ‘n boek geskryf het. Resensies het selde terselfdertyd in die verskillende koerante verskyn. Boonop het die koerante elk ‘n heel ander benadering tot ‘n boekewebblad gehad: Volksblad het Boeke onder spesiale verslae gehad, Beeld onder kuns en vermaak, en Die Burger het ‘n boekeblog heel apart van sy webblad gehad. Nou is daar ‘n Boeke-hofie op die hoofnavigasielyn van elke koerant.
Onder skrywers bestaan daar uiteraard heelwat kommer oor die sentralisering van die voormalige drie aparte boekblaaie in die hand van een nasionale redakteur. Is dit moontlik om dié vrese te besweer? Gaan daar inderdaad minder resensies oor ‘n bepaalde boek verskyn, soos die meeste beswaarmakers vrees?
Ek kan eenvoudig nie al daardie vrese besweer nie, want ja, in hierdie stadium gaan daar nie sommer drie resensies van ‘n boek verskyn nie. Maar van alle belangrike boeke onderneem ek – en het ek al twee resensies gekry wat meestal terselfdertyd verskyn, een op die papierblad met ‘n verwysing na die ander mening onderaan, en dan altwee tesame op die webblad. Ek het ook al ‘n tweede mening ‘n bietjie later op die webblad gebruik. Dis ook ‘n moontlikheid. Ek glo ook in die afwisseling van spasie sodat meer boeke blootstelling kry – vir skrywers nie altyd so bevredigend nie, maar ek glo dat enige blootstelling (en daarby sluit ek in ‘n kort onderhoud, of ‘n mening in Wat lees jy? of selfs die hoofboekfoto en bekendstelling op die webblad) is beter as niks nie. Die vorige redakteurs het ook maar gesukkel om reg te laat geskied aan die enorme aanbod van goeie boeke te oordeel aan al die ongebruikte resensies wat ná die tyd na my aangestuur is. Dit is nou maar die hemel en die hel van enige boekeredakteur: wat gebruik jy hoe, wanneer en waar, en hoe pas jy als in.
Uiteraard is die digkuns vir ons by Versindaba van besondere belang. Etlike jare gelede het die digkuns haar in ‘n ietwat benarde posisie bevind danksy uiters beperkte blootstelling ten opsigte van resensies en nuusgebeure. Is ‘n soortgelyke marginalisering die digkuns se voorland, of is jy van voorneme om gelyke beregtiging aan alle genrès te bied? Anders gestel: gaan gehalte die publikasieruimte bepaal of populariteit?
Hier dink ek die blad spreek hopelik vir homself. Gehalte bepaal publikasieruimte. (Maar, dit beteken nie noodwendig dat ‘n boek sleg is omdat dit ‘n kort resensie kry nie – sien my opmerking oor blootstelling hierbo.) Ek het onlangs twee goeie debuutbundels saam – altwee redelik kort – deur twee resensente laat resenseer en terselfdertyd van elke bundel ‘n veel langer “ander mening” deur die alternatiewe resensent op die webblad gebruik.
Ek dink wel die boekeblad moet ‘n fyn balans handhaaf tussen gehalte en gewildheid. Daar is iets te sê vir verskeidenheid, vir die afwisseling van byvoorbeeld ‘n resensie van ‘n goeie literêre werk een week met dié van ‘n goeie kunsboek die volgende. Dis verskriklik belangrik om lesers voortdurend te boei.
Elmari, hierdie ineenskakeling van drie afsonderlike inisiatiewe tot één projek is sekerlik ‘n moeisame (en dikwels frustrerende?) proses. Watter frustrasies was daar tot dusver, en daarmee verbandhoudend: watter vreugdes?
Dis eensame werk. En baie, baie administrasie. Ek sit dikwels vir ure in ‘n kantoor en my enigste kommunikasie met mense is via e-pos – en dit nadat ek op ‘n plek was waar ek ‘n span van dertig, veertig mense bestuur het, met die klem op bestuur.
Vreugdes? Niks kom by die vashou van die eerste uitdruk van ‘n voltooide blad nie! En om ‘n uitstekende stuk skryfwerk te ontvang nie …
