Menu
Versindaba
  • Nuwe Bundels
    • Digbundels (2024)
    • Digbundels (2023)
    • Digbundels (2022)
    • Digbundels (2021)
    • Digbundels (2020)
    • Digbundels (2019)
    • Digbundels (2018)
    • Digbundels (2017)
    • Digbundels (2016)
    • Digbundels (2015)
    • Digbundels (2014)
    • Digbundels (2013)
    • Digbundels (2012)
    • Digbundels (2011 & 2010)
  • Resensies
    • Resensies
    • Resensente
  • Gedigte
    • Gedigte (A-L)
    • Gedigte (M-Z)
    • Kompetisies
    • Vertalings
      • 100 Duitse bestes uit die 20ste eeu
  • Digters
    • Digters
    • Onderhoude
    • Stemgrepe
  • Skryfhulp
  • Borge
  • Oor Versindaba
    • Kontak
Versindaba
10 September 201231 August 2012

Janita Monna. Schoonschrift

Luuk Gruwez – Wijvenheide

Wijvenheide
Wijvenheide

Als Wijvenheide geen natuurgebied in Vlaanderen was, dan had Gruwez de plek kunnen verzinnen, als liefhebber van vrouwelijk schoon, en van bloemrijke taal. Hij maakte een liedje over dit stukje Vlaams landschap, een bijna kinderlijk vers ‘Laat ons naar wijvenheide gaan’, waar de grootste attractie de zilverreigers zouden zijn, die broeden op een spiegelei.

Wijvenheide is meteen ook de titel van zijn nieuwste bundel, de eerste na de in 2010 verschenen, lijvige bloemlezing Garderobe. Gruwez is poëtisch gezien familie van Charles Ducal: beiden een zwak voor vrouwen, beiden het vizier op de beklagenswaardige mens, door beiden helder en welluidend verwoord. Al is Gruwez’ poëzie wellustiger en barokker dan die van Ducal. Hij is de man van de fijne lijn en de sierlijke krullen – die overigens nooit zomaar ornamenten zijn. Dat schoonschrift van Gruwez bloeit uitbundig in zijn liefdesverzen, waarvan er in deze bundel weer een paar prachtige staan. ‘Ook zijn er zoenen nodig, bereid binnenkamers/ te blijven en niet brutaal het raam uit te glippen’, zo wordt een voorwaarde voor huwelijkse trouw beschreven. En zinnenprikkelend is de erotische serie ‘Een minnaar voor elk lichaamsdeel’ bij het schilderij Venus van Lucas Cranach. Steeds wordt één lichaamsdeel bezongen totdat de godin zich in volle glorie aan de lezer toont.

‘Het hoofd is mijn schunnigste lichaamsdeel. Het is de hemel/ en de hel in ieders lijf, het gekreun en het gereutel./ Wie kreeg niet ooit logies onder mijn krullen?’

Het vlees mag uitbundig worden bezongen, er is meer dan liefde en lust. Wie zoals Gruwez oog heeft voor de deerniswekkende mens, ziet tegelijk waar treurnis zijn ondergang wordt: bij de vader bijvoorbeeld, die zijn twee vrouwen en vier stiefkinderen vermoordde. Het leidde tot de reeks ‘Het zeggen van András’ over, drie bijna abstracte gedichten, kaal als het lege geweten van de dader: ‘András liegt niet. Zijn waarheid is vermist. Er zat een gat/in zijn zak.’

Gruwez’ wereld maakt zowel een horizontale beweging, als een verticale. Ze strekt zich uit van het Vlaamse land tot Anchorage in Alaska. Reikt van een ver verleden – ‘de tijd dat de dieren nog meertalig waren’ – , tot de ‘Black box’ met restjes mensenleven. En in die wereld en tijd, beweegt zich de mens, wachtend tussen ‘muffe kelders en firmament’ op de onvermijdelijkheid: ‘”Waar/ gaat toch alles wat verdwijnen moet naartoe? Naar boven?/ Naar beneden? En zijn daar dan voldoende trappen voor?”‘

Wijvenheide is bezonkener dan zijn voorganger Lagerwal. Daarin was meer baldadigheid, en een wat flauwe neiging om het onafwendbare einde niet al te serieus te nemen. Hier wordt de dood nog altijd afgeschilderd als een ‘charlatan’, maar is de humor bitterder. En is de poëzie fonkelend.

 

Spanbroekmolen

Zij hadden niets liever dan verschillend willen zijn,

een dichter, een dokter, een ober of een kapitein,

maar als gelijken verblijven zij in het graf,

uniform tot in hun knoken, uitgeknokte youngsters.

 

Verliefden zonder geliefde misschien of weduwloze

weduwnaars: gelijk is de dag waarop zij vielen en verlieten,

de zevende van de zesde, negentienzeventien.

Gelijker nog dan het gemillimeterd gras. Much beloved

 

Indeed. Known unto God. Ogen en oorlog verloren.

Toch gaan zij op een nacht nog één keer helderziend

op stap. Veel te verlegen om te leven. Boterbloemen

in het hoofd. En met een doelbewuste, eensgezinde pik.

 

 

Vroegere liefsten

 

Ze zeggen dat liefsten van vroeger, zij van wie

men nooit meer zeker weet in welke mate zij van vroeger,

ze zeggen dat vroegere liefsten soms het meest. Zéggen zij.

Dat vroegere liefsten je vermoeien, je vermoedelozen.

 

Dat vroegere liefsten aan de tralies in je hersens rukken

en daar woekeren, daar hevig woekeren. Zo weinig,

zeggen zij, weten liefsten van vroeger wat verdwijnen is

dat zij besluiten hun afscheid uit te stellen, uit en uit

 

tot zij zichzelf en iedereen vergeten zijn.

 

Luuk Gruwez – Wijvenheide. De Arbeiderspers, 64 blz., 17,95 euro, ISBN 978 90 295 83 29 9

Deze recensie verscheen eerder in Trouw

Deel:

  • Click to share on Facebook (Opens in new window) Facebook
  • Click to share on X (Opens in new window) X

Like this:

Like Loading...

Lees meer

← Luuk Gruwez. Vertellen is herstellen
Janita Monna. Weinig lijn, veel ruis →

Lewer kommentaar Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Meeste gelees

  • Augustus-kompetisie
  • Resensie: "Miniatuur". (Johann de Lange)
  • Boekbespreking: “Taboek” (Riku Lätti)
  • Resensie: “Stil gesprek” (Jan Pretorius)
  • Resensie: Vlindervreter ( Melanie Grobler en Christiaan Diedericks)

Nuutste bydraes

  • 100 Duitse Bestes: Gottfried Benn (1886-1956) (II)
  • Jakes Moller. Peter Place straat, Bryanston
  • “Stil gesprek” (Jan Pretorius) nou in Duits beskikbaar
  • Digtersprofiel: Andries de Beer
  • Digtersprofiel: Anita van der Walt

Nuutste kommentaar

  1. Eugene Vorster on RIV Christiaan Diedericks7 July 2025

    “Live your Truth” vir Chris skielik is dit stil/ byna subliem/ (jy sal verstaan)/ net nou en dan ‘n nat…

  2. Charl-Pierre Naude on Resensie: “Merang” (Neil Cochrane & Alwyn Roux Reds.)7 July 2025

    Hierdie is 'n teleurstellende en ongeinspireerde resensie deur 'n resensent van wie mens veel meer verwag. Dit lyk meer na…

  3. Bernardus Johannes Odendaal on Ingeborg Bachmann – vertaling in Afrikaans5 July 2025

    Ek stem met Daniel saam!

  4. Bernardus Johannes Odendaal on 100 Duitse Bestes: Gottfried Benn (1886-1956) (I)3 July 2025

    Baie dankie, Joan!

  5. Joan Hambidge on 100 Duitse Bestes: Gottfried Benn (1886-1956) (I)3 July 2025

    Skitterende digter! Puik vertaal.

Kategorieë

  • Artikels, essays, e.a.
  • Binneblik
  • Blogs
  • Digstring
  • Gedigte
  • Kompetisies
  • Nuus / Briewe
  • Nuwe Publikasie
  • Onderhoude
  • onderhoude
  • Resensies
  • Stemgrepe
  • Uncategorized
  • Vertalings
  • VWL 50 jaar later
  • Wisselkaarten
©2025 Versindaba | Ontwerp deur Frikkie van Biljon
%d