
(Digters kan verse instuur in Afrikaans, Vlaams en Nederlands,
aan Versindaba om hier geplaas te word)
Louis Esterhuizen:
.
Ooggetuies
Niemand zeugt für den Zeugen
Paul Celan
Na afloop van die terreurdaad definieer die oog
die daad. Na die donderslag, rook en vlam, die skouspel
van huilendes, dooies
en bloed.
Die kamera’s en eindelose onderhoude,
want so-of-so het verantwoordelikheid aanvaar –
Maar wat bly, is die moeder,
vroeër,
op pad weg van die samedromming in die terminaal,
met ‘n kermende peuter aan die hand,
en die selfdoder onderweg na die hoogste
konsentrasie
van mense wat hoop hulle is betyds vir die vlug
elders heen. Vir ‘n flitsmoment,
die oogkontak tussen dader en slagoffer.
Die kind wat tot in alle ewigheid
nooit sal ophou huil nie.
(c) Louis Esterhuizen / Maart 2016
***
.
Bert Deben:
.
Collateral damage
Ze hield met beide handen nog
de buikwand bij elkaar
omdat een man zo dom werd gemaakt
te geloven dat er een god bestaat
die jonge maagden aanbiedt
aan wie zich opblaast met een bom
in een warenhuis of een kazerne
of aan de ingang van
iemands anders hun moskee
omdat een jongeman
probleemloos via internet
aan wapens kon geraken om in zijn hoofd
een strijd te voeren met de wereld
en na jaren niets te zijn geweest
opeens verandert in wereldnieuws
door in een school zijn klasgenoten
met kogels te doorzeven
omdat een zelf verkozen president
de macht ten allen tijde wil behouden
en het volk het zwijgen op wil leggen
met mortiergranaten
geleverd door een land als dat van ons
omdat een hoopje vrijheidsstrijders
al lang niet meer strijdt
voor de vrijheid
maar alleen voor het eigen gelijk
onder het mom van
onze waarheid zal de uwe zijn
of omdat er jaren later
in een veld, in een bos, naast een weg
nog steeds landmijnen verborgen liggen
uit een vuile oorlog
die nooit gewonnen werd
omdat er in een oorlog
alleen maar verliezers zijn.
© bert deben
11 november 2013, Wapenstilstand
***
.
Kris Van Steenberge:
het land
het land neerleggen
tussen as en scherven
kermend bang ontdaan
het woorden influisteren
die niemand nog begrijpt
nauwelijks te geloven
het minzaam wikkelen
in vlaggen van verlangen
om morgen weer te hijsen
hoog en fier
en nimmer te bezwijken
voor een vreemd
lafhartig dier.
© Kris Van Steenberge. Maart 2016
***
.
Alex Gentjens:
Brussel
Ik huil in zwart-geel-rood
Mijn ogen vallen dood
Ik ben van Brussel teruggekomen
Waar nu alleen maar tranen stromen
Geen metro rijdt meer door de stad
Wallonië en Vlaanderen liggen plat
Ik heb mijn land gebeld vandaag
Maar gesprekken zijn vervaagd
Ik heb mijn mensen opgeroepen
Om uit veiligheid hun naam te roepen
Als ik hun stemmen heb gehoord
Zijn zij in Brussel niet vermoord
© Alex Gentjens. 2016
***
.
Clinton du Plessis:
.
Breaking news
Die dood styf teen sy lyf:
versteek vasgegespe
of diskreet in rugsak gepak
totdat hy die knop
van die ontsteker druk
en sy hart ophou klop
sy liggaam aan flarde geruk
flenters mens:
‘n strooibiljet vir verset,
‘n vlugskrif op die laataandnuus.
.
© Clinton du Plessis. 2016
***
.
Marie Bredenkamp:
lament van die nag
wie is jy: djihad van die nag
met jou spykerbomplan
vir die breek van die dag
hoe lyk die binnekant
waar jy wraak perpetueer
in jou hart en jou hand
in watter hool broei jou onheilige lis
die vuur wat jy stook
oor ‘n gewaande twis
kaïn het na abel ‘n klip geklits
dawid vir goliat
van veraf met ‘n kettie geblits
altyd was dit een-op-een
oog-vir-‘n-oog tand-vir-‘n-tand
maar jý kom met obskure motief
waar menigtes onbedag
aankom en vertrek
van ‘n beskutte en openbare plek –
waar steel jy die lydsaamheid
word van sagte teikens en vrede
die dief
jy detoneer spykers om jou lyf
om dood en verminking
fusillerend
oor vrouens en kinders te skryf
hoe ónheilig die oomblik
jou godgegewe liggaam
tentakels en skrapnel
word van die sogenaamde suicide bomb
hoe papbroekig dié een
wat hom ‘n martelaar roem
en in stukkies verguis
in die hiernamaals kom
gekwets en gekneus
lê ‘n lughawe in stof
‘n treinstasie
se dak ingeplof
wie is jy: djihad van die nag
met jou spykerbomplan
vir die breek van die dag
.
© mce 23/03/2016
***
Ek kry die volgende gedig van die Irak-Amerikaanse digter, Dunya Mikhail nou op Poetry Foundation – dit kom uit haar bundel Poetry (2014):
My Grandmother’s Grave
When my grandmother died
I thought, “She can’t die again.”
Everything in her life
happened once and forever:
her bed on our roof,
the battle of good and evil in her tales,
her black clothes,
her mourning for her daughter who
“was killed by headaches,”
the rosary beads and her murmur,
“Forgive us our sins,”
her empty vase from the Ottoman time,
her braid, each hair a history —
First were the Sumerians,
their dreams inscribed in clay tablets.
They drew palms, so dates ripen before their sorrows.
They drew an eye to chase evil
away from their city.
They drew circles and prayed for them:
a drop of water
a sun
a moon
a wheel spinning faster than Earth.
They begged: “Oh gods, don’t die and leave us alone.”
Over the Tower of Babel,
light is exile,
blurred,
its codes crumbs of songs
leftover for the birds.
More naked emperors
passed by the Tigris
and more ships . . .
The river full
of crowns
helmets
books
dead fish,
and on the Euphrates, corpse-lilies floating.
Every minute a new hole in the body of the ship.
The clouds descended on us
war by war,
picked up our years,
our hanging gardens,
and flew away like storks.
We said there isn’t any worse to come.
Then the barbarians came
to the mother of two springs.
They broke my grandmother’s grave: my clay tablet.
They smashed the winged bulls whose eyes
were sunflowers
widely open
watching the fragments of our first dreams
for a lifetime.
My hand on the map
as if on an old scar.
*
Ek hou veral van die reël: “They drew circles and prayed for them”.
Haar eerste bundel in Engels is getiteld The War Works Hard (2005). Vergelyk Poetry Foundation se biografie van haar.
Daardie Peter Gabriel-rendisie van “Boy in the bubble” gaan ek nie gou vergeet nie, Andries. Dankie vir die klikskakel.
Andries, nou dat jy Peter Gabriel noem; op die onderwerp van terreur, hier’s een van sy songs:
Family Snapshots
The streets are lined with camera crews
Everywhere he goes is news
Today is different
Today is not the same
Today I make the action
Take snapshot into the light, snapshot into the light
I’m shooting into the light
Four miles down the cavalcade moves on
Driving into the sun
If I worked it out right
They won’t see me or the gun
Two miles to go, they’re clearing the road
The cheering has really begun
I’ve got my radio
I can hear what’s going on
I’ve been waiting for this
I have been waiting for this
All you people in TV land
I will wake up your empty shells
Peak-time viewing blown in a flash
As I burn into your memory cells
‘Cos I’m alive
They’re coming ’round the corner with the bikers at the front
I’m wiping the sweat from my eyes
-It’s a matter of time
-It’s a matter of will
And the governor’s car is not far behind
He’s not the one I’ve got in mind
‘Cos there he is – the man of the hour, standing in the limousine
“I don’t really hate you
-I don’t care what you do
We were made for each other
-Me and you
I want to be somebody
-You were like that too
If you don’t get given you learn to take
And I will take you.”
Holding my breath
Release the catch
And I let the bullet fly
All turned quiet – I have been here before
Lonely boy hiding behind the front door
Friends have all gone home
There’s my toy gun on the floor
Come back Mum and Dad
You’re growing apart
You know that I’m growing up sad
I need some attention
I shoot into the light
Peter Gabriel se opname van Boy in the bubble: https://m.youtube.com/watch?v=NTjHIGsN2jA
Desmond, Peter Gabriel se weergawe van “Boy in the Bubble” is vir my pragtig, meer soos ‘n treurlied en toepaslik vir hierdie tye.
Uit Bruce Springsteen se Paradise:
Where the river runs to black
I take the schoolbooks from your pack
Plastics, wire and your kiss
The breath of eternity on your lips
In the crowded marketplace
I drift from face to face
I hold my breath and close my eyes
I hold my breath and close my eyes
And I wait for paradise
And I wait for paradise
Uit Paul Simon se Boy in the Bubble:
It was a slow day
And the sun was beating
On the soldiers by the side of the road
There was a bright light
A shattering of shop windows
The bomb in the baby carriage
Was wired to the radio
These are the days of miracle and wonder
This is the long-distance call
The way the camera follows us in slo-mo
The way we look to us all
The way we look to a distant constellation
That’s dying in a corner of the sky
These are the days of miracle and wonder
And don’t cry baby don’t cry
Don’t cry
Vertaling deur Adam Czermiawski.
‘n Ou een van Szymborska:
The Terrorist, He Watches
The bomb will explode in the bar at twenty past one.
Now it’s only sixteen minutes past.
Some will still have time to enter,
some to leave.
The terrorist’s already on the other side.
That distance protects him from all harm
and well it’s like the pictures:
A woman in a yellow jacket, she enters.
A man in dark glasses, he leaves.
Boys in jeans, they’re talking.
Sixteen minutes past and four seconds.
The smaller one he’s lucky, mounts his scooter,
but the taller chap he walks in.
Seventeen minutes and forty seconds.
A girl, she walks by, a green ribbon in her hair.
But that bus suddenly hides her.
Eighteen minutes past.
The girl’s disappeared.
Was she stupid enough to go in, or wasn’t she.
We shall see when they bring out the bodies.
Nineteen minutes past.
No one else appears to be going in.
On the other hand, a fat bald man leaves.
But seems to search his pockets and
at ten seconds to twenty past one
he returns to look for his wretched gloves.
It’s twenty past one.
Time, how it drags.
Surely, it’s now.
No, not quite.
Yes, now.
The bomb, it explodes.